Trạng thái động kinh: Chẩn đoán và điều trị

Trạng thái động kinh là hội chứng điện sinh lý - lâm sàng. Trạng thái động kinh xuất hiện các cơn động kinh liên tiếp, có sự lặp lại của các cơn động kinh. Giữa các cơn động kinh có khoảng cách giữa các cơn ngắn (thay đổi ý thức) do tổn thương tế bào thần kinh ở vỏ não khiến xuất hiện các cơn co giật. Nếu cơn động kinh kéo dài quá lâu sẽ gây ra bệnh cảnh lâm sàng, tổn thương não với nhiều hậu quả nghiêm trọng khác.

Khi có cơn co giật kéo dài trên 30-45 phút có thể gây ra các tổn thương não (nhất là cấu trúc limbic như hồi hải mã): não, di chứng thần kinh, trí tuệ vĩnh viễn. Ngoài ra, tình trạng động kinh có thể gây ra nhiều hậu quả khác.

2.1 Do tổn thương thần kinh trung ương cấp tính

Bệnh nhân bị viêm não hoặc viêm màng não, xuất huyết khối tĩnh mạch não, các bệnh lý liên quan mạch máu não, do va đập, chấn thương, tăng huyết áp, thiếu máu, giảm oxy,...

2.2 Người bệnh bị tổn thương thần kinh trung ương mạn tính

• Người có tiền sử mắc các bệnh liên quan đến tai biến mạch máu não hoặc u não.
• Người bị tăng hoặc hạ đường máu đột ngột.

2.3 Động kinh

Người bị động kinh về tâm thần, người bệnh dừng thuốc hoặc thay đổi liều thuốc uống chống động kinh.

Co giật kéo dài từ 30 tới 45 phút do động kinh mà không kịp thời can thiệp sẽ gây ra những biến chứng nặng nề cho người bệnh liên quan tới não, di chứng thần kinh, trí tuệ vĩnh viễn, thậm chí là tử vong.

Ngoài ra còn gây ra những hậu quả khác cho bệnh nhân như:

• Chấn thương sọ não, trật khớp vai, bị gãy xương, dập tạng
• Rối loạn hô hấp: ứ đọng, bị viêm phổi do sặc, toan hô hấp.
• Rối loạn huyết động, thân nhiệt, mất nước, tiêu cơ vân

Khi người bệnh lên cơn động kinh như co giật, điều quan trọng nhất là cần đảm bảo các chức năng sống cơ bản như: Hô hấp, huyết động, toan chuyển hóa, thân nhiệt, sơ cứu các chấn thương

Cắt các cơn co giật nhanh chóng nhất có thể bằng mọi loại thuốc có sẵn.

4.1 Đảm bảo hô hấp

Bảo vệ đường thở bằng cách đặt nội khí quản, hút đờm, cho thở máy chế độ kiểm soát nếu bệnh nhân trong tình trạng hôn mê

4.2 Đảm bảo huyết động

Theo dõi nhịp tim, huyết áp

4.3 Toan chuyển hóa

Cần theo dõi khí máu động mạch

4.4 Kiểm tra thân nhiệt

Cơn co giật sẽ khiến thân nhiệt tăng cao, nếu không can thiệp kịp thời có thể gây ra tổn thương nặng thần kinh trung ương.

Vì vậy, phải kiểm tra thân nhiệt bệnh nhân, đảm bảo thân nhiệt phải thấp hơn 39 độ C bằng cách chườm lạnh, thoáng khí, thoáng gió, cho sử dụng thuốc paracetamol để hạ sốt khoảng 0,5g 4 giờ 1 lần.

4.5 Phòng và điều trị tiêu cơ vân

Truyền dịch, cho bệnh nhân đi tiểu nhiều lần

4.6 Bệnh nhân bị phù não

• Cho bệnh nhân nằm gối kê cao tầm 45 độ, khống chế cơn giật
• Sử dụng Manitol truyền tĩnh mạch nhanh trong vòng 30 phút từ 0,5 - 1 g/kg dựa theo cân nặng, cách 4 - 6 giờ truyền 1 lần
• Dùng Methylprednisolon 40mg để tiêm vào tĩnh mạch, 6 -8 giờ 1 lần. Hoặc sử dụng Dexamethasone trong viêm màng não.

Trạng thái động kinh sẽ rất nguy hiểm nếu không được kịp thời can thiệp. Vì vậy, nếu xuất hiện các cơn co giật, cần nhanh chóng đưa bệnh nhân tới phòng khám, cơ sở uy tín gần nhất có thể, tránh gây tổn thương, biến chứng não.