Tại sao bệnh nhân suy thận mạn thường bị thiếu máu?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Thanh Thùy - Bác sĩ Nội thận - Lọc máu - Ghép thận - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park. Bác sĩ có hơn 15 năm kinh nghiệm trong chẩn đoán và điều trị bệnh thận nội khoa, chạy thận nhân tạo, lọc màng bụng, sàng lọc trước ghép thận và theo dõi sau ghép.

Bệnh nhân suy thận mạn đặc biệt là ở giai đoạn cuối đều bị thiếu máu. Đây cũng là một trong những yếu tố khiến tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.

Có rất nhiều nguyên nhân gây thiếu máu ở bệnh nhân bị suy thận mạn bao gồm:

• Giảm sản sinh hồng cầu: Bệnh nhân suy thận mạn ở giai đoạn cuối sẽ bị hư hỏng thận mức độ nặng, thận không đủ khả năng sản sinh ra hormon erythropoietin - hormone kích thích tủy xương sản sinh ra hồng cầu khiến quá trình hình thành và phát triển của hồng cầu gặp khó khăn, dẫn đến thiếu máu.
• Mất máu do chạy thận nhân tạo: việc chạy thận nhân tạo cũng khiến bệnh nhân bị mất máu do máu bị thất thoát trong quá trình luân chuyển ra ngoài cơ thể, qua hệ thống ống dẫn. Quá trình chạy thận trong một thời gian dài khiến bệnh nhân mất một lượng máu đáng kể gây nên tình trạng thiếu máu.
• Ăn uống kém, không đủ chất dinh dưỡng: người bị suy thận mạn phải kiêng các thực phẩm giàu đạm, có chế độ ăn rất ít đạm nên giảm thiểu sự hình thành protein trong cơ thể nhưng lại có một lượng lớn protein bị thải ra ngoài qua đường nước tiểu. Bên cạnh đó, người bệnh mệt mỏi nên chán ăn, ăn không ngon, ruột hấp thụ thức ăn kém nên cơ thể không được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng, đặc biệt là các chất tạo máu như: protein, sắt, axit folic. Lâu ngày khiến người bệnh bị thiếu máu.

• Tốc độ phá hủy hồng cầu tăng: ở người bệnh viêm cầu thận mạn, chất thải do quá trình trao đổi chất của cơ thể bài tiết ra ngoài ít đi, nồng độ máu tăng cao. Các chất thải này làm tăng tốc độ phá hủy hồng cầu, khiến hồng cầu bị phá hủy nhanh chóng, gây thiếu máu.
• Mất máu mạn tính, rỉ rả qua đường tiêu hóa.

Người bệnh suy thận mạn bị thiếu máu sẽ có các biểu hiện như:

• Mệt mỏi, đau đầu, chóng mặt, choáng váng đặc biệt là khi thay đổi tư thế đột ngột
• Da xanh xao, cơ thể yếu
• Khó tập trung trong công việc
• Khó thở, tức ngực
• Nhịp tim bất thường
• Suy tim...

Khi thấy các dấu hiệu bất thường kể trên, người bệnh nên đến bệnh viện kiểm tra, thực hiện các xét nghiệm máu, xét nghiệm đếm hồng cầu, xét nghiệm nồng độ sắt trong máu, định lượng hemoglobin để xác định chính xác mình có bị thiếu máu hay không?

Tình trạng thiếu máu khiến bệnh nhân cảm thấy mệt mỏi, sức khỏe yếu đi, người không có sức sống, sức chịu đựng kém... Nếu cơ thể đang có bệnh lý thì các triệu chứng của bệnh sẽ nặng hơn. Nếu không được điều trị sớm, thiếu máu có thể dẫn đến những biến chứng về tim mạch, thậm chí là suy tim và đột quỵ, khiến người bệnh tử vong.

Bệnh nhân viêm cầu thận mạn bị thiếu máu cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, phối hợp với phương pháp điều trị được chỉ định và sử dụng thuốc đúng, đủ liều.

Người bệnh cần chú ý đến chế độ ăn uống, tăng cường các loại thực phẩm bổ máu, tăng dưỡng chất tạo máu.