Tầm soát ung thư buồng trứng là làm gì?

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa I Tô Kim Sang - Bác sĩ Nội Ung bướu - Trung tâm Ung bướu - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Ung thư buồng trứng được xem là “kẻ giết người thầm lặng” đối với chị em phụ nữ, bởi bệnh diễn tiến một cách lặng lẽ. 70% trường hợp khi phát hiện bệnh thường đã ở giai đoạn tiến xa, di căn. Vậy tầm soát ung thư buồng trứng liệu có hữu ích? Hãy tham khảo bài viết dưới đây!

Ung thư buồng trứng là tình trạng khối u ác tính xuất hiện ở buồng trứng. Bệnh được chia làm ba loại khác nhau dựa vào nguồn gốc tế bào ác tính, đó là ung thư biểu mô, ung thư tế bào mầm và ung thư tế bào mô đệm-dây sinh dục. Trong đó, ung thư biểu mô phổ biến hơn, chiếm 70%-75% và có tiên lượng xấu hơn. Hiện nay, ung thư buồng trứng hoàn toàn có thể điều trị được nếu như phát hiện sớm. Tuy nhiên, loại bệnh này rất khó phát hiện nếu như bệnh chỉ đang ở giai đoạn đầu.

Trong giai đoạn đầu, chúng ta thường không phát hiện bệnh do cơ thể không biểu hiện triệu chứng gì. Khi bệnh nặng hơn, bắt đầu xuất hiện một số triệu chứng, chúng ta lại thường nhầm lẫn với các bệnh lý khác, dẫn đến khi chẩn đoán được bệnh thì thường đã muộn và không còn khả năng điều trị khỏi.

Theo thống kê, đối với bệnh ung thư biểu mô buồng trứng giai đoạn sớm, tức khi bệnh còn khu trú tại chỗ, tỷ lệ sống còn 5 năm của người bệnh là hơn 90%. Tỷ lệ này sẽ giảm xuống còn khoảng 75% nếu bệnh tiến triển tại vùng và chỉ còn 31% nếu bệnh đã di căn xa.

Qua nhiều nghiên cứu tìm kiếm phương pháp tầm soát ung thư buồng trứng đã thực hiện, vẫn chưa có nghiên cứu nào cho thấy tầm soát giúp giảm tỷ lệ tử vong do bệnh gây ra. Do vậy, việc tầm soát ung thư buồng trứng vẫn chưa được khuyến cáo mạnh mẽ.

Tuy nhiên, một số trường hợp những người tăng nguy cơ mắc ung thư buồng trứng hay những người có nguy cơ mắc ung thư buồng trứng liên quan đến di truyền có thể được hưởng lợi từ việc tầm soát.

Người tăng nguy cơ có nguy cơ mắc bệnh cao gấp 3-6 lần dân số chung:

• Người có người thân trực hệ thứ nhất (mẹ, chị, em, con gái) mắc ung thư buồng trứng.
• Người có tiền sử bản thân mắc ung thư vú trước 40 tuổi.
• Người có tiền sử bản thân mắc ung thư vú trước 50 tuổi và tiền sử gia đình có một hoặc hơn một người thân mắc ung thư vú hoặc ung thư buồng trứng ở bất kỳ độ tuổi nào.
• Người có tiền sử gia đình có hai hoặc hơn hai người thân mắc ung thư vú trước 50 tuổi hoặc ung thư buồng trứng ở bất kỳ độ tuổi nào.
• Người Do Thái Ashkenazi và có tiền sử bản thân mắc ung thư vú trước 50 tuổi.
• Người Do Thái Ashkenazi có tiền sử gia đình có hai hoặc hơn hai người thân mắc ung thư vú trước 50 tuổi hoặc ung thư buồng trứng ở bất kỳ độ tuổi nào.

Người có nguy cơ di truyền có nguy cơ mắc bệnh cao gấp hơn 6 lần dân số chung:

• Người mang đột biến gen BRCA1, BRCA2.
• Người mang đột biến gen sửa chữa bắt cặp sai MLH1, MSH2, và MSH6.

Việc quyết định bạn có nên thực hiện tầm soát ung thư biểu mô buồng trứng hay không cần được thảo luận với bác sĩ nhằm đánh giá giữa lợi ích và nguy cơ của tầm soát.

Ngoại trừ thăm khám phụ khoa thông thường, hai xét nghiệm được sử dụng để tầm soát ung thư buồng trứng hiện nay là xét nghiệm máu đo nồng độ dấu ấn sinh học bướu CA-125 và siêu âm qua ngã âm đạo (transvaginal ultrasound-TVUS). Hai xét nghiệm này nên được làm đồng thời với nhau nhằm giúp tăng khả năng phát hiện bệnh.

• Xét nghiệm CA-125 : CA-125 là một loại protein trong máu. Nồng độ CA-125 tăng có thể là do các tế bào ung thư buồng trứng tiết ra hoặc do các tình trạng bệnh lý lành tính khác như lạc nội mạc tử cung hay viêm nhiễm vùng chậu. Hơn nữa, không phải tất cả trường hợp ung thư buồng trứng đều có dấu ấn sinh học CA-125 tăng. Xét nghiệm CA-125 chỉ thật sự hữu ích khi dùng để đánh giá hiệu quả điều trị cho các trường hợp đã biết mắc bệnh ung thư buồng trứng.
• Siêu âm qua ngã âm đạo: là phương pháp dùng đầu dò siêu âm đưa vào âm đạo để quan sát rõ tử cung, ống dẫn trứng và buồng trứng nhằm xác định có hiện diện khối u hay không, nhưng không thể đánh giá được bản chất u là lành tính hay ác tính.

Các phương pháp tốt hơn để tầm soát ung thư biểu mô buồng trứng đang được nghiên cứu. Hy vọng rằng những cải tiến mới trong các xét nghiệm tầm soát sẽ có hiệu quả, giúp phát hiện bệnh sớm và giảm nguy cơ tử vong do bệnh gây ra.