Thế nào là viêm mũi vận mạch?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Văn Thái - Bác sĩ Tai Mũi Họng - Khoa Tai Mũi Họng và Phẫu thuật đầu cổ - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng

Viêm mũi vận mạch là tình trạng hệ thần kinh đối giao cảm trong niêm mạc mũi phản ứng quá mức, biểu hiện qua các triệu chứng tương tự viêm mũi như: chảy nước mũi, hắt hơi, nghẹt mũi... Viêm mũi vận mạch thường không có nguyên nhân rõ rệt, các triệu chứng có thể kéo dài nhưng không gây nguy hiểm đến tính mạng.

Viêm mũi vận mạch là bệnh đường hô hấp do các tác nhân bên ngoài (vi khuẩn, nấm mốc, thời tiết...) tạo ra phản ứng giữa hệ thần kinh và giao cảm trong niêm mạc mũi, gây các biểu hiện kiện kích ứng mũi như hắt hơi, nghẹt mũi, chảy nước mũi... Viêm mũi vận mạch còn được gọi là viêm mũi vô căn vì đây là căn bệnh không tìm được nguyên nhân rõ ràng, không thể tìm thấy các tế bào viêm đặc hiệu qua những xét nghiệm như tiêm dị nguyên dưới da, xét nghiệm máu tìm IgE, thậm chí ngay cả xét nghiệm tế bào học.

Các triệu chứng viêm mũi vận mạch giống với viêm mũi dị ứng, tuy nhiên có thể phân biệt qua các dấu hiệu điển hình như triệu chứng ngứa mũi và hắt xì ít hơn, tình trạng nghẹt mũi và chảy nước mũi nhiều hơn, trong một số trường hợp, không có hoặc rất ít nghẹt mũi, chảy mũi là chính.

Những dấu hiệu viêm mũi vận mạch có thể kéo dài vài ngày đến vài tuần nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Các dấu hiệu của viêm mũi vận mạch có thể nặng hơn vào buổi sáng, hoặc liên quan đến cảm xúc như khóc lóc, buồn phiền...

Dấu hiệu viêm mũi vận mạch bao gồm: Nghẹt mũi; Có dịch chảy vào hệ thống xoang mũi; Sổ mũi; Hắt hơi; Chảy nước mũi...

Trong một số trường hợp, bệnh viêm mũi vận mạch không được can thiệp chăm sóc kịp thời có thể dẫn đến viêm mũi vận mạch bội nhiễm, thông qua các biểu hiện: Các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn và không đáp ứng thuốc điều trị; Cơ thể có những phản ứng phụ từ thuốc điều trị...

Khi nhận thấy những dấu hiệu bất thường của sức khỏe, người bệnh cần đến bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng để được khám và tư vấn điều trị, bởi cơ địa mỗi người là khác nhau.

Các tác nhân gây ra tình trạng viêm mũi vận mạch bao gồm:

• Môi trường: Ô nhiễm môi trường, bụi bẩn, khói, sự thay đổi nhiệt độ và độ ẩm.
• Khí hậu: Khí hậu thay đổi từ nóng sang lạnh, đặc biệt là thời tiết khô làm độ ẩm không khí thay đổi đột ngột, dễ gây kích ứng niêm mạc mũi.
• Rối loạn nội tiết: Một số yếu tố rối loạn nội tiết tố và chuyển hóa như: Sử dụng thuốc ngừa thai; Thay đổi nội tiết tố khi mang thai, kinh nguyệt, các tình trạng về hormone khác như chứng suy giáp.
• Thuốc: Một số loại thuốc có thể gây ra tình trạng viêm mũi vận mạch như thuốc điều trị cao huyết áp, thuốc tâm thần, thuốc giảm đau...
• Các yếu tố khác: Mùi hôi, khói thuốc, nước hoa, ăn đồ cay nóng, thay đổi cảm xúc (khóc lóc...) hoặc nhiễm virus đều là những tác nhân có thể gây tình trạng viêm mũi vận mạch.

Viêm mũi vận mạch nói riêng và viêm mũi dị ứng nói chung là bệnh rất phổ biến, có thể ảnh hưởng đến bệnh nhân ở mọi lứa tuổi. Tuy nhiên phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh viêm mũi vận mạch cao gấp đôi đàn ông. Những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm mũi vận mạch bao gồm:

• Độ tuổi: Viêm mũi vận mạch thường xuất hiện ở những người trên 20 tuổi.
• Người thường xuyên tiếp xúc chất kích thích, khói bụi, khí khải và khói thuốc lá.
• Mang thai: sự thay đổi hormone, viêm mũi bội nhiễm có thể làm tắc nghẽn mũi thường xuyên hơn khi bạn đang mang thai hoặc có kinh nguyệt.
• Sử dụng thuốc: Việc sử dụng một số loại thuốc, trong đó có cả thuốc xịt mũi trong thời gian dài có thể gây tắc nghẽn mũi nặng hơn, tình trạng này còn được gọi là tắc nghẽn hồi phục.
• Căng thẳng: Người thường xuyên bị căng thẳng, stress cảm xúc có nguy cơ cao bị viêm mũi.
• Các vấn đề sức khỏe: Một số bệnh mạn tính hoặc bệnh do virus như hội chứng suy giáp, mệt mỏi mạn tính, cảm lạnh, cảm cúm....có thể tác động, làm xấu tình trạng viêm mũi vận mạch.

Việc điều trị viêm mũi vận mạch tương đương điều trị viêm mũi dị ứng như sử dụng các thuốc kháng viêm xịt mũi họng. Trường hợp nghẹt nhiều sử dụng thêm các loại thuốc co mạch chống nghẹt, thuốc chống chảy mũi đặc hiệu... Những trường hợp viêm mũi vận mạch bội nhiễm nặng, cần phẫu thuật làm giảm thể tích cuống mũi dưới. Nếu không đáp ứng thuốc có thể phải phẫu thuật cắt dây thần kinh Vidian.

Để tránh những biến chứng do dùng thuốc không đúng chỉ định, khi có biểu hiện của viêm mũi vận mạch hoặc viêm mũi dị ứng, người bệnh cần được đi khám chuyên khoa Tai - Mũi - Họng.

Chuyên khoa Tai Mũi Họng - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là địa chỉ chuyên khám và điều trị viêm xoang cũng như các bệnh lý tai mũi họng thông thường, các khối u vùng đầu mặt cổ, các dị tật bẩm sinh vùng tai mũi họng bằng các phương pháp ngoại khoa phổ biến như phẫu thuật, vá nhĩ qua kính hiển vi hoặc nội soi, mổ lấy rò, phẫu thuật Bondy, khí dung họng mũi, chích cuốn mũi, đốt cuốn mũi... với hệ thống máy nội soi mũi xoang hiện đại Karl Storz, chụp cắt lớp Vi tính (CT Scan) với máy CT Scan 640 lát cắt giúp chẩn đoán sớm và chính xác.