Nguyên nhân phổ biến nhất của đau bụng là gì?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Vũ Huy Bình - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Hầu hết các nguyên nhân gây đau bụng đều không đáng lo ngại, bác sĩ có thể dễ dàng chẩn đoán và điều trị tình trạng này. Tuy nhiên vẫn có trường hợp đau bụng không rõ nguyên nhân hoặc là dấu hiệu của một bệnh lý nghiêm trọng.

Có nhiều nguyên nhân khiến bạn bị đau bụng ở các mức độ khác nhau, từ nhẹ, đến nhói hoặc co thắt, râm ran. Các nguyên nhân đau bụng thường gặp nhất đối với bất kỳ ai trong cuộc sống hàng ngày là:

• Khó tiêu;
• Táo bón;
• Virus dạ dày;
• Kỳ kinh nguyệt (nếu bạn là phụ nữ).

Các nguyên nhân gây đau bụng khác ở một số đối tượng nhất định bao gồm:

• Hội chứng ruột kích thích (IBS);
• Bệnh Crohn (viêm tại đường ruột);
• Ngộ độc thực phẩm;
• Dị ứng thực phẩm;
• ​Đầy hơi, chướng bụng.

Bạn cũng có thể bị đau bụng do một số nguyên nhân ít phổ biến hơn như:

• Không dung nạp lactose (đường sữa);
• Loét hoặc viêm vùng chậu;
• Thoát vị bẹn / sa ruột;
• Sỏi mật;
• Sỏi thận;
• Lạc nội mạc tử cung;
• Trào ngược dạ dày thực quản (GERD);
• Viêm ruột thừa;
• Viêm túi thừa đại tràng;
• Viêm loét dạ dày;
• Bệnh celiac (rối loạn tiêu hóa làm tổn thương đại tràng);
• Mang thai ngoài tử cung;
• Tác dụng phụ của thuốc.

Nếu bạn bị đau bụng nghiêm trọng, liên tục hoặc tái phát nhiều lần, hay đau bụng không rõ nguyên nhân, hãy đến khám bác sĩ chuyên khoa. Gọi cho cấp cứu ngay nếu bạn bị đau bụng do chấn thương hoặc kèm theo triệu chứng đau ngực.

Bạn cũng nên đến bệnh viện càng sớm càng tốt nếu có các triệu chứng đi kèm với cơn đau bụng, chẳng hạn như:

• Sốt;

• Ói mửa sau khi ăn kéo dài hơn 2 ngày;
• Có dấu hiệu bị mất nước, như không đi tiểu thường xuyên, nước tiểu sẫm màu và rất khát nước;
• Không thể đi tiêu, đặc biệt là có kèm theo nôn;
• Đau khi tiểu tiện, hoặc cần đi tiểu thường xuyên;
• Chạm vào bụng mềm thấy mềm;
• Đau bụng kéo dài hơn vài giờ.

Đi kèm với đau bụng, bạn cũng có thể gặp các triệu chứng cảnh báo một vấn đề bất thường bên trong cơ thể cần được điều trị càng sớm càng tốt. Cụ thể là:

• Nôn ra máu;
• Đi tiêu ra máu hoặc đen như hắc ín;
• Khó thở;
• Nôn liên tục;
• Bị sưng ở bụng;
• Vàng da;
• Mang thai.

Vì có rất nhiều nguyên nhân đau bụng, bác sĩ sẽ thăm khám và kiểm tra thể chất kỹ lưỡng khi bạn đến khám. Một số câu hỏi bác sĩ thường đặt ra cho bệnh nhân để tìm nguyên nhân gây đau bụng chính xác là:

• Cơn đau dữ dội hay đau âm ỉ;
• Có đau khắp bụng không, hay chỉ ở một khu vực cụ thể;

• Tần suất bị đau là cả ngày hay chỉ xuất hiện vào buổi sáng hoặc tối;
• Thời gian mỗi cơn đau kéo dài bao lâu;
• Có đau sau khi ăn một số loại thực phẩm hay uống rượu không;
• Có bị đau khi hành kinh không;
• Đã bị đau bụng như thế bao lâu rồi;
• Có đau ở lưng dưới, vai, háng hoặc mông kèm theo không;
• Có dùng bất kỳ loại thuốc hoặc thảo dược bổ sung nào không;
• Có mang thai không;
• Những cách nào đã làm dịu cơn đau, chẳng hạn như ăn hoặc nằm nghiêng;
• Hoạt động hay tư thế nào làm cho cơn đau tồi tệ hơn;
• Gần đây có bị thương không.

Sau khi đã hỏi bệnh rõ ràng, bác sĩ có thể đề xuất làm một số xét nghiệm để giúp tìm ra nguyên nhân đau bụng. Kiểm tra phân hoặc nước tiểu, xét nghiệm máu, nuốt barium, nội soi, X-quang, siêu âm hoặc CT scan,... là những cách có thể trả lời cho những trường hợp đau bụng không rõ nguyên nhân.

Trừ trường hợp nguyên nhân đau bụng nằm ngoài tầm kiểm soát, chẳng hạn viêm ruột thừa, bạn có thể thay đổi một vài thói quen trong cuộc sống hàng ngày để hạn chế số lần bị đau bụng. Các chuyên gia đã đưa ra một số lời khuyên như sau:

Ăn chậm nhai kỹ

Thói quen cắn miếng lớn và không nhai kỹ khi ăn có thể khiến bạn nuốt phải không khí, làm tăng thêm khí cho dạ dày và dẫn đến đau bụng. Do đó nên dành thời gian ăn chậm và nhai kỹ. Điều này cũng giúp não bộ có thời gian để nhận ra tín hiệu đã no, tránh ăn quá nhiều - một lý do khả dĩ gây đau dạ dày.

Chia nhỏ các bữa ăn

Một số người bị đau bụng giữa các bữa ăn, nguyên nhân là do không có chất đệm cho axit trong dạ dày. Nếu gặp trường hợp này, hãy chia thành nhiều bữa nhỏ và ăn nhẹ trong suốt cả ngày để dạ dày không bị trống rỗng một khoảng thời gian dài.

Lựa chọn thực phẩm lành mạnh

Thực phẩm béo, chiên, hoặc cay có thể là nguyên nhân của những cơn đau bụng. Chúng có khả năng làm chậm quá trình tiêu hóa, tàn phá ruột của bạn và khiến bạn dễ bị táo bón. Do đó, nên chọn thực phẩm bổ dưỡng, ưu tiên rau và chất xơ, rất tốt cho hệ tiêu hóa và dạ dày.

Lắng nghe cơ thể

Nếu nhận thấy dạ dày của mình luôn bị co thắt sau khi uống một ly sữa hoặc ăn một món nào đó, hãy đi khám và trình bày với bác sĩ. Bạn có thể gặp chứng không dung nạp thực phẩm. Nếu bác sĩ tìm được vấn đề trong chế độ ăn uống của bạn, họ sẽ giúp bạn xây dựng một thực đơn phù hợp với sức khỏe hơn.

Uống nhiều nước, ít soda

Nước giúp giữ cho thức ăn di chuyển trong ruột dễ dàng. Hãy uống nước thường xuyên ngay cả khi không khác. Không uống soda vì cacbonat có thể gây đau dạ dày và đầy hơi thải khí. Ngoài ra, đồ uống có cồn và cafein cũng có thể gây rắc rối cho hệ tiêu hóa của một số người, vì vậy hãy hạn chế dùng nếu bạn thường xuyên bị đau bụng.

Rửa tay

Một nguyên nhân phổ biến của đau bụng là viêm dạ dày - ruột, đôi khi là do virus gây ra. Tình trạng này cũng có thể dẫn đến tiêu chảy, buồn nôn, sốt hoặc đau đầu. Do đó cách tốt nhất để ngăn ngừa sự lây lan của vi khuẩn là rửa tay thường xuyên, đặc biệt là trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh và khi ở những nơi công cộng.

Kiểm soát căng thẳng

Khi căng thẳng, có người tim đập mạnh, có người đổ mồ hôi tay và rất nhiều người bị đau dạ dày. Họ có thể cảm thấy dạ dày quặn lên hoặc dường như bị bóp chặt lại. Vì vậy nên tránh xa những tình huống căng thẳng hết mức có thể. Giảm bớt stress bằng cách tập thể dục, thiền, làm việc yêu thích hoặc đi chơi với bạn bè.

Đau bụng có nhiều mức độ từ âm ỉ đến đau nhói, xuất hiện trong một thời gian ngắn hoặc kéo dài đến hàng giờ. Tình trạng này có thể đi kèm với buồn nôn, đầy hơi hoặc tiêu chảy hay táo bón. Bạn có thể ngăn ngừa đau bụng nếu xuất phát từ những nguyên nhân thông thường. Một số nguyên nhân gây đau bụng đòi hỏi cần dùng thuốc, phẫu thuật hoặc một biện pháp điều trị khác. Nếu cảm thấy đau bụng dữ dội hoặc liên tục, hãy đến bệnh viện khám ngay lập tức.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm bệnh tật, từ đó có kế hoạch điều trị đạt kết quả tối ưu. Hiện Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có các gói Khám sức khỏe tổng quát phù hợp với từng độ tuổi, giới tính và nhu cầu riêng của quý khách hàng với chính sách giá hợp lý, bao gồm:

• Gói khám sức khỏe tổng quát kim cương
• Gói khám sức khỏe tổng quát Vip
• Gói khám sức khỏe tổng quát đặc biệt
• Gói khám sức khỏe tổng quát toàn diện
• Gói khám sức khỏe tổng quát tiêu chuẩn

Kết quả khám của người bệnh sẽ được trả về tận nhà. Sau khi nhận được kết quả khám sức khỏe tổng quát, nếu phát hiện các bệnh lý cần khám và điều trị chuyên sâu, Quý khách có thể sử dụng dịch vụ từ các chuyên khoa khác ngay tại Bệnh viện với chất lượng điều trị và dịch vụ khách hàng vượt trội.

Nguồn tham khảo: Webmd.com