Nội soi ổ bụng chẩn đoán và điều trị chấn thương bụng kín

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Bác sĩ nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Trong xử lý chấn thương nói chung cũng như vết thương bụng rất nói riêng đều rất phức tạp vì tính chất, mức độ tổn thương ở mỗi bệnh nhân không giống nhau, đặc biệt là những người vừa tổn thương tạng trong bụng vừa có tổn thương ở não, ngực... thì việc chẩn đoán càng khó khăn hơn.

Chẩn đoán và điều trị sớm có thể ngăn ngừa diễn tiến nặng hơn và tránh các tình huống phải cấp cứu, vì vậy hãy gặp bác sĩ càng sớm càng tốt để tránh tình trạng này.

Chấn thương bụng có thể là chấn thương kín hoặc hở gây tổn thương vùng bụng. Chấn thương bụng có nguy cơ gây mất máu nặng và nhiễm trùng. Việc chẩn đoán có thể dựa vào xét nghiệm máu, siêu âm, X-quang, chụp cắt lớp vi tính, rửa ổ bụng..., bệnh nhân có thể cần phẫu thuật để chẩn đoán và điều trị. Chấn thương ở vùng ngực dưới có thể gây vỡ lách hoặc gan.

Chấn thương bụng có những đặc điểm chung đó là:

• Tổn thương các tạng đặc gây mất máu cấp
• Tổn thương tạng rỗng gây viêm phúc mạc
• Tổn thương kết hợp: Trên người bệnh nhân có tổn thương cả tạng đặc lẫn tạng rỗng, hoặc tổn thương ở bụng có kèm theo các cơ quan khác: Não, phổi, xương, cơ,...

Hiện nay, nội soi ổ bụng là phương pháp đang được ứng dụng và mang lại kết quả chính xác cao. Trên màn hình, bác sĩ có thể quan sát các đường rạn nứt vỡ của gan, lách, thận và thấy ổ bụng có dịch (máu).

Các dấu hiệu và triệu chứng thường gặp bao gồm:

• Đau bụng, nhạy đau
• Bụng cứng khi chạm và bầm tím ở bên ngoài bụng
• Buồn nôn
• Máu trong nước tiểu
• Mất âm ruột

Dấu hiệu và triệu chứng của bệnh thường không được phát hiện trong một vài ngày đầu mà sau nhiều ngày khi cơn đau đầu tiên xuất hiện.

Người bị chấn thương trong vụ va chạm xe cơ giới có thể xuất hiện “Dấu hiệu dây an toàn”, vết bầm trên bụng dọc theo khu vực phần vòng của dây đai an toàn và dấu hiệu này có thể cho thấy rằng các cơ quan trong bụng đã bị thương.

Sự căng của cơ thành bụng là phản ứng để bảo vệ các cơ quan bị viêm trong ổ bụng. Tràn khí màng bụng xuất hiện không khí hoặc khí trong khoang bụng, đây là dấu hiệu của vỡ tạng rỗng.

Chấn thương liên quan đến chấn thương trong ổ bụng bao gồm:

• Gãy xương sườn
• Gãy xương cột sống
• Gãy xương chậu
• Tổn thương ở thành bụng.

Đa số các trường hợp tử vong trong chấn thương bụng kín đều do chẩn đoán chậm dẫn đến phẫu thuật muộn hoặc chẩn đoán sai dẫn đến sai sót về kỹ thuật điều trị. Đã có rất nhiều ca mổ mang tính chất thăm dò kiểm tra hoặc chỉ can thiệp tối thiểu.

Kỹ thuật chẩn đoán bao gồm chụp cắt lớp vi tính, siêu âm và X-quang.

• X-quang có thể giúp phát hiện con đường của vật thâm nhập và xác định bất kỳ vật lạ nào còn lại trong vết thương, nhưng phương pháp này không khả thi đối với tình trạng chấn thương bụng hở.
• Rửa ổ bụng có thể được sử dụng để tìm tổn thương các cơ quan bụng. Tuy nhiên, phương pháp này có nguy cơ làm tổn thương các cơ quan trong bụng, khó thực hiện và dẫn tới phẫu thuật không cần thiết, do đó phương pháp này phần lớn đã được thay thế bằng siêu âm ở châu Âu và Bắc Mỹ.
• Siêu âm có thể tìm ra chất dịch như máu hoặc chất tiêu hóa trong khoang bụng và đây là một thủ thuật không xâm lấn và tương đối an toàn cho bệnh nhân.
• Chụp cắt lớp vi tính là kỹ thuật ưu tiên cho những người không có nguy cơ bị sốc. Những người bị chấn thương bụng thường cần chụp cắt lớp vi tính để tìm chấn thương khác, ví dụ chụp cắt lớp vi tính phần đầu hoặc lồng ngực, trong những trường hợp này, chụp cắt lớp vi tính bụng có thể được thực hiện cùng lúc để không lãng phí thời gian trong việc chăm sóc bệnh nhân.

Trong nền Y học hiện đại ngày nay, bác sĩ có thể sử dụng nội soi ổ bụng (NSOB) như một biện pháp chẩn đoán có độ chính xác cao do nhìn được trực tiếp tổn thương đồng thời cũng là một cách điều trị thương tổn hữu hiệu nhưng lại ít xâm hại nhất.

Nội soi ổ bụng chẩn đoán là một dạng phẫu thuật nội soi để quan sát các cơ quan bên trong vùng bụng và vùng chậu. Trong quá trình nội soi chẩn đoán, nếu các bác sĩ phát hiện có vấn đề bất thường mà có thể xử lý được ngay thì sẽ thực hiện luôn một số tiểu phẫu.

So với mổ hở, mổ nội soi ổ bụng có những lợi thế hơn nhờ sẹo mổ nhỏ, ít đau, thời gian nằm viện ngắn, sức khỏe hồi phục nhanh, sớm trở lại cuộc sống sinh hoạt bình thường.

Thực hiện phẫu thuật nội soi ổ bụng và các loại phẫu thuật khác nói chung nên được tiến hành tại các bệnh viện uy tín để làm giảm thấp nhất khả năng biến chứng có thể xảy ra. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec quy tụ đội ngũ y bác sĩ giỏi chuyên môn, tay nghề từ khắp trong và ngoài nước; hệ thống trang thiết bị được chú trọng đầu tư, đạt chuẩn quốc tế, nhờ vậy sẽ đảm bảo cho các phẫu thuật diễn ra tốt nhất có thể.