Tác dụng của probiotic đối với niêm mạc ruột của bệnh nhân viêm loét đại tràng (Phần 1)

Bài viết bởi Bác sĩ Mai Viễn Phương - Khoa Khám bệnh & Nội khoa, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park

Viêm loét đại tràng (Inflammatory bowel disease=IBD) là tên gọi của một nhóm bệnh gây viêm ruột (quan sát thấy ruột bị đỏ và sưng lên). Tình trạng viêm này thường kéo dài và hay tái phát. Tại Mỹ, mỗi năm có trên 600.000 bệnh nhân mắc một thể nào đó của bệnh viêm loét đại tràng.

Bệnh nhân viêm loét đại tràng thường có những cơn đau quặn bụng, tiêu chảy, sụt cân và xuất huyết từ đường ruột. Hai thể bệnh viêm loét đại tràng là bệnh Crohn và bệnh viêm loét đại tràng (ulcerative colitis).

• Bệnh Crohn thường gây loét dọc chiều dài của ruột non và đại tràng. Bệnh Crohn có thể không gây tổn thương tại trực tràng hoặc chỉ gây tình trạng viêm và nhiễm trùng xì rò quanh trực tràng mà thôi.
• Trong khi đó bệnh viêm loét đại tràng lại hay gây tổn thương ở phần đại tràng thấp, thường khởi đầu từ trực tràng.

Viêm loét đại tràng (UC) là một bệnh mãn tính và dễ tái phát, căn nguyên và cơ chế bệnh sinh của nó chưa được nghiên cứu rõ ràng. Điều trị chính cho UC thường là sự kết hợp của sulfasalazine và glucocorticoid. Sulfasalazine có thể được dùng một mình hoặc kết hợp với các loại thuốc khác. Tuy nhiên, một số lượng lớn bệnh nhân kháng hoặc không dung nạp với sulfasalazine. Glucocorticoid ngăn chặn quá trình viêm tích cực rất hiệu quả, nhưng việc sử dụng lâu dài có liên quan đến tỷ lệ tái phát cao và độc tính không thể chấp nhận được. Gần đây, probiotic đã được khuyến cáo để cải thiện tình trạng đường ruột và kéo dài thời gian tái phát.

Bài báo này đề cập đến một nghiên cứu đáng tin cậy nhằm đánh giá vai trò của vi khuẩn bifidobacteria trong việc thuyên giảm UC.

Ba mươi bệnh nhân được điều trị bằng sulphasalazine (SASP) và glucocorticoid và sau đó được sử dụng ngẫu nhiên viên nang ba khả năng sinh học bifid (BIFICO) (1,26 g / ngày), hoặc giả dược (tinh bột) giống hệt nhau trong 8 tuần. Mẫu phân được thu thập để nuôi cấy phân 2 tuần trước và sau khi xử lý ngẫu nhiên. Các bệnh nhân được đánh giá lâm sàng, nội soi và mô học sau 2 tháng điều trị hoặc trong trường hợp UC tái phát. Biểu thức p65 và IκB được xác định bằng phân tích Western blot. Hoạt tính liên kết DNA của NF-κB trong chiết xuất nhân ruột kết được phát hiện bằng xét nghiệm dịch chuyển di động điện di (EMSA). Các biểu hiện mRNA của cytokine được xác định bằng xét nghiệm bán định lượng, phản ứng chuỗi polymerase phiên mã ngược (RT-PCR).

Ba mươi bệnh nhân viêm loét đại tràng hoạt động đã được tuyển dụng cho nghiên cứu này từ năm 2001 đến năm 2002 tại Bệnh viện Nanfang. Mức độ nghiêm trọng của bệnh ở đại tràng và trực tràng được đánh giá bởi một bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa bằng nội soi. Các mẫu sinh thiết được lấy bằng kẹp sinh thiết tiêu chuẩn để bao gồm vị trí bị viêm vĩ mô nhất với UC và ngay lập tức được đông lạnh trong nitơ lỏng và được bảo quản ở -80 ° C để chiết xuất RNA và protein. Trong khi đó, mẫu phân được thu thập để cấy phân trước và sau 2 tuần nghiệm thức.

Các mẫu phân được thu thập để kiểm tra vi sinh. Một môi trường chọn lọc để ủ mười chủng vi khuẩn thường trú trong ruột già được sử dụng trong nghiên cứu. Enterobactera (EMB), Enterococcus (EC), Staphylococcus (SP) và Saccharomyces (nấm men) (SB) là những vi khuẩn hiếu khí. Bacteroides (BD), Bifidobacterium (BL), Lactobacillus (LC), Peptococcus (PS), Eubacterium (ES) và Clostridium(CD) là vi khuẩn kỵ khí. 0,5 g phân trong một chai nhỏ chứa 4,5 mL dung dịch pha loãng và 4-5 hạt được trộn trong 1 phút trên máy khuấy xoáy, 1,8 mL dung dịch pha loãng được thêm vào 7 chai khác nhau. Dung dịch được pha loãng theo chuỗi lần lượt là 10 -2 , 10 -3 ,... .10 -8 . Các vi khuẩn hiếu khí và vi khuẩn kỵ khí được quan sát trong 24 giờ và 72 giờ sau khi ủ ở 37 ° C.

Ba bệnh nhân (20%) trong nhóm BIFICO bị tái phát trong thời gian theo dõi sau 2 tháng, so với 14 (93,3%) ở nhóm giả dược ( P <0,01). Nồng độ của lactobacilli trong phân, vi khuẩn bifidobacteria đã tăng lên đáng kể ở nhóm chỉ được xử lý BIFICO ( P <0,01). Các biểu hiện của NF-κB p65 và hoạt động liên kết DNA của NF-κB đã giảm đáng kể ở nhóm xử lý so với nhóm chứng ( P <0,05). Biểu hiện mRNA của các cytokine chống viêm đã tăng lên so với nhóm chứng.

Từ đó, các tác giả đã đưa ra kết luận:

Chế phẩm sinh học có thể cản trở sự hoạt hóa của NF-decreaseB, làm giảm sự biểu hiện của TNF-α và IL-1β và nâng cao sự biểu hiện của IL-10. Những kết quả này cho thấy rằng việc uống chế phẩm sinh học mới này có hiệu quả trong việc ngăn ngừa bùng phát UC mãn tính. Nó có thể trở thành một loại thuốc dự phòng để giảm sự tái phát của UC.

Tài liệu tham khảo:

1. Hai-Hong Cui , Cun-Long Chen ,và cộng sự. Effects of probiotic on intestinal mucosa of patients with ulcerative colitis. World J Gastroenterol. 2004 May 15; 10(10): 1521–1525.
2. Rampton D. Management of difficult inflammatory bowel disease: where are we now? World J Gastroenterol. 2000;6:315–323. [PMC free article] [PubMed] [Google Scholar]
3. Mitsuyama K, Toyonaga A, Sata M. Intestinal microflora as a therapeutic target in inflammatory bowel disease. J Gastroenterol. 2002;37 Suppl 14:73–77. [PubMed] [Google Scholar]
4. Schultz M, Sartor RB. Probiotics and inflammatory bowel diseases. Am J Gastroenterol. 2000;95:S19–S21. [PubMed] [Google Scholar]
5. Shanahan F. Probiotics and inflammatory bowel disease: is there a scientific rationale? Inflamm Bowel Dis. 2000;6:107–115. [PubMed] [Google Scholar]