Tĩnh mạch gan: Giải phẫu và chức năng

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Võ Thị Thùy Trang - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Tĩnh mạch gan là các mạch đưa máu oxy thấp từ gan trở về tim. Tĩnh mạch là nhân tố chính trong chuỗi cung ứng, giúp di chuyển máu, cung cấp chất dinh dưỡng và oxy đến mọi tế bào trong cơ thể. Sự tắc nghẽn ở một trong các tĩnh mạch gan có thể dẫn đến hỏng gan.

"Hepatic" là từ dùng để chỉ những thứ liên quan đến gan. Cơ quan hình nêm, dạng chữ V là cơ quan lớn nhất sau làn da của cơ thể. Nhiệm vụ của gan bao gồm chuyển đổi các chất dinh dưỡng được truyền từ đường tiêu hóa thành năng lượng, loại bỏ độc tố và phân loại chất thải mà thận đào thải ra như tiểu tiện.

Các bác sĩ chia gan thành 8 phần để lập bản đồ cho các ca phẫu thuật và xét nghiệm. Ba tĩnh mạch gan chính chạy giữa tám phân đoạn như đường biên.Tĩnh mạch gan giữa là dài nhất. Nó chia gan thành thùy phải và thùy trái. Tĩnh mạch gan phải là lớn nhất. Nó chia thùy gan phải từ trước ra sau. Chia từ trái sang phải là tĩnh mạch gan trái.Mỗi tĩnh mạch gan có thể có hai hoặc nhiều nhánh bên trong gan. Ba tĩnh mạch gan chính liên kết ở đỉnh gan ở tĩnh mạch chủ dưới, một tĩnh mạch lớn dẫn lưu gan đến buồng tim phải. Ở phía dưới cùng của gan là cơ quan cung cấp máu. Một là động mạch gan, mang máu giàu oxy từ tim. Cái còn lại là tĩnh mạch cửa, cung cấp máu từ dạ dày, ruột và phần còn lại của hệ thống tiêu hóa.

Máu cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho tất cả các mô của cơ thể. Vào thời điểm máu đến gan, rất nhiều oxy đã biến mất, nên nó còn được gọi là máu khử oxy. Công việc của các tĩnh mạch gan là di chuyển máu này ra khỏi gan. Tại bất kỳ thời điểm nào, gan giữ khoảng một nửa máu, hoặc khoảng 1/8 tổng lượng máu của cơ thể. Các tĩnh mạch chủ dưới mang máu khử oxy từ gan và nửa thân dưới đến bên phải trái tim. Từ đó, máu chảy đến phổi, nơi nó lấy oxy tươi và loại bỏ carbon dioxide khi chúng ta thở.

Đôi khi một hoặc nhiều tĩnh mạch gan có thể thu hẹp hoặc bị chặn, do đó máu có thể chảy ngược về tim. Nguyên nhân thường là do cục máu đông hoặc tăng trưởng. Những thứ khác có thể chặn các tĩnh mạch gan bao gồm:

• Sự bức xạ
• Tác dụng của một số loại thuốc hóa trị
• Tác dụng của thuốc tránh thai

Một tĩnh mạch gan bị chặn có thể làm hỏng gan của và dẫn đến một tình trạng gọi là hội chứng Budd-Chiari. Các triệu chứng có thể đến trong vài tuần hoặc vài tháng. Biểu hiện của hội chứng có thể bị đau dữ dội ngay lập tức hoặc không có triệu chứng nào cho đến khi bệnh nặng hơn. Nếu không điều trị, nó có thể dẫn đến suy gan, xơ gan (sẹo trong gan) hoặc các vấn đề nghiêm trọng khác.

Để đối phó với nó, đầu tiên bác sĩ sẽ điều trị cục máu đông hoặc các lý do khác cho sự tắc nghẽn. Đôi khi phẫu thuật có thể mở rộng các tĩnh mạch hoặc chuyển lưu lượng máu từ tĩnh mạch này sang tĩnh mạch khác. Bệnh nhân có thể cần phải tiến hành phẫu thuật ghép gan trong những trường hợp nghiêm trọng

Cần khám định kỳ 6-12 tháng hoặc khi có dấu hiệu như đau vùng gan, sụt cân, mệt mỏi, vàng da, sốt.

Nguồn tham khảo: webmd.com