Vì sao xơ gan dễ gây vỡ tĩnh mạch thực quản?

Xơ gan là một bệnh lý mạn tính rất nguy hiểm, có tỷ tỉ lệ tử vong cao. Một biến chứng nặng nề của xơ gan là vỡ giãn tĩnh mạch thực quản gây xuất huyết tiêu hóa, nguyên nhân chính làm tăng tỷ lệ tử vong ở bệnh nhân.

Một trong những biến chứng thường gặp của bệnh xơ gan chính là xuất huyết. Theo thống kê, tỷ lệ vỡ tĩnh mạch thực quản phát sinh ở:

• Người bị bệnh xơ gan: hơn 30%;
• 80 – 90% trường hợp xuất huyết là do bệnh xơ gan.

Nguyên nhân là ở gan xuất hiện các mô sẹo gây tắc nghẽn dòng chảy tại tĩnh mạch cửa của tế bào hồng cầu. Theo đó, huyết áp tại đây sẽ tăng lên đáng kể, tình trạng này được gọi là tăng áp lực tĩnh mạch cửa.

Hệ quả kéo theo trực tiếp của tăng áp tĩnh mạch cửa chính là các hồng cầu bắt đầu thay đổi dòng chảy sang những mao mạch khác gần đó, điển hình như tĩnh mạch thực quản, để có thể tiếp tục di chuyển. Vì tình trạng quá tải hồng cầu này mà các mao mạch sẽ bị giãn nở hết cỡ để đủ chỗ chứa đựng chúng. Tuy nhiên, nếu “phình” ra quá mức, chúng có thể gây vỡ tĩnh mạch và gây xuất huyết nghiêm trọng.

Theo số liệu mà các nhà nghiên cứu thống kê được, tỷ lệ người giãn tĩnh mạch thực quản do bệnh xơ gan ngày một tăng, kéo theo đó nguy cơ xuất huyết do giãn vỡ tĩnh mạch thực quản tăng theo. Cụ thể hơn, số lượng người bệnh xơ gan mỗi năm phải đối mặt với vấn đề giãn tĩnh mạch thực quản sẽ có thể tăng từ 5% đến 15%.

Vì vỡ tĩnh mạch thực quản là nguyên nhân xuất huyết tiêu hóa, đe dọa đến tính mạng của người bệnh nên tình trạng này rất nguy hiểm, đặc biệt là ở người có xơ gan là bệnh lý nền. Theo thống kê, tỷ lệ tử vong ở những người không bị xơ gan sẽ có thể chỉ ở mức từ 5% đến 10%. Ngược lại, nếu bạn thuộc trường hợp giãn tĩnh mạch thực quản do quá trình xơ hóa tại gan thì rủi ro tử vong sẽ có nguy cơ tăng lên đến 40% - 70%.

Mặt khác, đối với tình huống xuất huyết thực quản do giãn tĩnh mạch thì khoảng 40% khả năng cơ thể sẽ có thể tự cầm máu. Tuy nhiên, nguy cơ xuất huyết tái phát sẽ là 30% trong vòng 42 ngày tiếp theo. Xa hơn nữa, trong vòng 12 tháng tiếp theo, xuất huyết sẽ tiếp tục diễn ra với tỷ lệ là 70%.

Do đó, nếu bệnh nhân đã được chẩn đoán mắc bệnh xơ gan, bác sĩ sẽ khuyến nghị áp dụng một số các phương pháp phòng ngừa giãn tĩnh mạch và xuất huyết thực quản.

Người bệnh vỡ tĩnh mạch thực quản do xơ gan thường có các dấu hiệu điển hình như sau:

• Người bệnh có biểu hiện nôn ra máu (một lượng máu đáng kể);
• Đi đại tiện ra phân có màu đen;
• Cảm thấy choáng váng;
• Mất ý thức (đối với những trường hợp bệnh nặng);
• Có các biểu hiện của bệnh gan mãn tính như: vàng da, vàng mắt, dễ bầm tím và dễ chảy máu,...

Khi chẩn đoán bệnh về gan, bác sĩ sẽ cần kết hợp nhiều phương diện cũng như kỹ thuật khác nhau, bao gồm:

• Các triệu chứng ở người bệnh;
• Tiền sử bệnh lý, tiến hành thăm khám lâm sàng;
• Thực hiện xét nghiệm máu và sinh thiết gan (nếu cần thiết);
• Người mắc xơ gan nên thường xuyên đến các cơ sở y tế để kiểm tra tình trạng giãn tĩnh mạch thực quản thông qua các kỹ thuật như nội soi hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT Scan).

Vỡ tĩnh mạch thực quản ở người bệnh xơ gan là nguyên nhân xuất huyết tiêu hóa. Đây là một biến chứng rất nguy hiểm, đe dọa đến tính mạng của bệnh nhân.

Để điều trị vỡ tĩnh mạch thực quản do bệnh xơ gan, trước tiên, bệnh nhân sẽ được tiến hành cấp cứu ổn định. Sau khi tình trạng huyết động ổn định thì người bệnh cần được can thiệp sớm kỹ thuật thắt tĩnh mạch thực quản.

Chỉ định điều trị thắt tĩnh mạch thực quản khi:

• Bệnh nhân có triệu chứng nôn ra máu và/hoặc đi ngoài phân đen;
• Dấu hiệu mất máu: Huyết áp giảm, mạch nhanh, huyết sắc tố và hồng cầu giảm;
• Nội soi: Giãn tĩnh mạch thực quản độ II-III đang chảy máu.

Hiện nay vẫn chưa có phương pháp nào giúp phòng ngừa hiệu tình trạng giãn tĩnh mạch thực quản ở những bệnh nhân xơ gan. Áp dụng điều trị sử dụng thuốc chẹn beta cho thấy sự hiệu quả trong việc ngăn ngừa chảy máu, tuy nhiên nó không thể ngăn ngừa tình trạng giãn tĩnh mạch hình thành.

Tóm lại, bệnh xơ gan có thể gây vỡ tĩnh mạch thực quản. Việc điều trị sớm khi có nguy cơ xuất huyết là rất cần thiết, bởi nguy cơ tử vong khi xuất huyết rất cao và khó để kiểm soát. Chính vì vậy, nếu đã được chẩn đoán mắc căn bệnh xơ gan, bạn nên hỏi bác sĩ để được tư vấn về các biện pháp giúp phòng tránh những biến chứng có thể xảy ra.

Với nhiều năm kinh nghiệm trong việc thăm khám và điều trị các bệnh lý tiêu hóa, hiện nay Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đã trở thành một trong các trung tâm chăm sóc sức khỏe lớn, có khả năng thăm khám, sàng lọc và điều trị nhiều bệnh lý tiêu hóa chuyên sâu. Do đó, nếu người bệnh có tiền sử mắc bệnh xơ gan hoặc được chẩn đoán mắc bệnh thì có thể đến Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec để thăm khám và nhận được sự hỗ trợ, tư vấn từ các bác sĩ và các chuyên gia để phòng tránh nguy cơ xuất huyết tiêu hóa cũng những biến chứng nguy hiểm khác của bệnh xơ gan.