Mối quan hệ hai chiều của lão hóa và ung thư

Bài viết được viết bởi các bác sĩ khoa Nội ung bướu, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Một nghiên cứu mới đây đã chỉ ra mối quan hệ giữa lão hóa và ung thư có thể mật thiết và phức tạp hơn so với suy nghĩ trước đây. Trên thực tế một số khía cạnh của lão hóa có thể cản trở sự phát triển của ung thư.

Với một phân tích lớn về dữ liệu di truyền, nhóm các nhà khoa học đã chỉ ra dấu hiệu di truyền của mô lão hóa rất khác so với mô ung thư. Điều này rất quan trọng vì mức độ hoạt động của một số gen nhất định ảnh hưởng đến cách các tế bào trong các mô hoạt động.

Khi chúng ta già đi, ngày càng nhiều tế bào không hoạt động, nghĩa là không còn phát triển, phân chia và làm mới. Đây là quá trình lão hóa và tỷ lệ tế bào bạch cầu trong cơ thể tăng theo tuổi tác. Ngược lại, ung thư là một bệnh được xác định bởi sự phân chia tế bào không được kiểm soát dẫn đến sự hình thành khối u.

Trước đây, các chuyên gia cho rằng các mô lão hóa có nhiều khả năng trở thành ung thư do sự tích tụ của nhiều gen đột biến gây ung thư. Tuy nhiên, nghiên cứu gần đây cho thấy các tế bào bạch cầu cũng có khả năng cản trở sự phát triển ung thư, do các quá trình các tế bào phát triển, phân chia và làm mới bị dừng lại ở quá trình lão hóa. Nhóm nghiên cứu đã công bố phát hiện này của họ trên tạp chí Aging Cell.

Nhóm nghiên cứu - bởi Giáo sư João Pedro de Magalhães, từ Đại học Liverpool, Vương quốc Anh - đã phân tích và so sánh các dấu hiệu di truyền của các gen liên quan đến lão hóa. Họ đã xem xét các gen liên quan đến sự tiến triển ung thư trong chín mô của con người.

Cụ thể, họ đã điều tra mức độ hoạt động của các gen này trong mỗi mô để xác định bất kỳ mô hình hoạt động nào có thể liên kết sự lão hóa với sự phát triển của ung thư.

Điều thú vị là, các nhà nghiên cứu phát hiện ra mô hình của các gen hoạt động góp phần gây lão hóa tế bào khác biệt rất nhiều so với mô hình của các gen hoạt động liên quan đến tiến triển ung thư.

Trong hầu hết các mô, mô hình hoạt động của gen lão hóa và ung thư đã thay đổi theo hướng ngược lại. Nói cách khác, khi một số gen lão hóa hoạt động mạnh thì một số gen ung thư lại kém hoạt động hơn. Điều này đúng trong tất cả các mô ngoại trừ mô tuyến giáp và tử cung, ở đó cả gen lão hóa và gen ung thư đều thay đổi theo cùng một xu hướng.

Mỗi gen là một phần của quá trình cho phép tế bào duy trì cân bằng nội môi - trạng thái ổn định.

Trong nghiên cứu này, các nhà nghiên cứu cũng phân tích các loại hoạt động mà các gen chịu trách nhiệm. Nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng các gen có hoạt động thay đổi nhiều nhất có liên quan đến các quá trình quan trọng, chẳng hạn như điều chỉnh chu kỳ tế bào và hệ thống miễn dịch.

Trong bộ gen lão hóa, các gen liên quan đến phân chia tế bào không hoạt động, trong khi đó, trong bộ gen ung thư, các gen này hoạt động mạnh hơn.

Điều này rất thú vị vì những thay đổi trong hoạt động của gen trong quá trình lão hóa có thể liên quan đến việc giảm tốc độ phân chia tế bào; trong khi ở ung thư, các nhà khoa học đã tìm thấy một sự thay đổi theo hướng tăng sinh tế bào.

Các gen liên quan đến hệ miễn dịch cũng rất quan trọng, bởi vì triệu chứng khác của ung thư là viêm, đó là một phản ứng miễn dịch.

Hệ miễn dịch đóng vai trò ngăn ngừa ung thư, chức năng miễn dịch bị ảnh hưởng theo tuổi tác cho phép các tế bào ung thư thoát khỏi hệ miễn dịch.

Những kết quả này chứng minh mối quan hệ rất phức tạp giữa ung thư và lão hóa.

Một mặt, lão hóa có thể góp phần vào sự phát triển của ung thư nhưng mặt khác một số cơ chế tế bào liên quan đến lão hóa có thể góp phần ức chế sự tiến triển của ung thư.

Các nhà nghiên cứu nghĩ rằng điều này có thể giải thích tại sao tỷ lệ ung thư giảm đến cuối đời, trong khi nguy cơ ung thư lại tăng lên trong những năm trước đó.

Những kết quả này cũng cho thấy hoạt động di truyền liên kết lão hóa và ung thư là tế bào gốc ở mô.

Giáo sư de Magalhães giải thích rằng công việc của nhóm của ông "Thách thức quan điểm truyền thống liên quan đến mối quan hệ giữa ung thư và lão hóa, và cho thấy các quá trình lão hóa có thể cản trở sự phát triển ung thư."

"Bạn có hai thế lực đối kháng: đột biến gây ung thư và thoái hóa mô cản trở ung thư."

Nghiên cứu này đã thực hiện việc tiếp cận toàn bộ bộ gen để phân tích các gen phổ biến liên quan đến lão hóa và ung thư. Những phát hiện đại diện cho một bước đệm quan trọng để hiểu rõ hơn về hai quá trình.

Tuy nhiên, nghiên cứu này chưa xác định được liệu những người có mức độ hoạt động gen khác nhau có ít nhiều dễ bị ung thư hay không.

Đồng thời phải xem xét rằng một số người già chậm hơn so với những người khác. Liệu các kết quả của nghiên cứu này có cho thấy rằng những người này có nhiều khả năng phát triển ung thư hơn không? Mặc dù vẫn còn nhiều câu hỏi cần trả lời, nghiên cứu này có thể là một bước đi đúng hướng.

• Chỉ biết rằng hệ miễn dịch đóng vai trò ngăn ngừa ung thư, chức năng miễn dịch bị ảnh hưởng theo tuổi tác cho phép các tế bào ung thư thoát khỏi hệ miễn dịch. Liệu pháp miễn dịch tự thân - hiện đang được thực hiện tại Khoa Ung bướu Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City – chính là một trong những cách giúp tăng cường số lượng các tế bào T và NK, là những tế bào đảm nhận chức năng miễn dịch trong cơ thể. Hiện phương pháp này được chỉ định không chỉ cho những người mắc ung thư mà cả những người chưa mắc ung thư với mục đích tăng cường hệ miễn dịch.

Khách hàng có thể trực tiếp đến Vinmec Times City để thăm khám hoặc liên hệ hotline 0243 9743 556 để được hỗ trợ.

Bài viết tham khảo nguồn: medical newtoday

XEM THÊM:

• Mối liên hệ giữa hệ miễn dịch và ung thư
• Cơ hội đẩy lùi ung thư bằng liệu pháp miễn dịch tự thân theo công nghệ Nhật Bản
• Liệu pháp mới trong điều trị ung thư hoàn toàn thực hiện được tại Việt Nam mà không cần ra nước ngoài