Vì sao phải nong bao quy đầu cho bé? Khi nào nên thực hiện?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ CKII Trần Văn Trọng - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng. Bác đã từng làm việc tại Bệnh viện Nhi Trung ương Hà Nội, Bệnh viện Phụ sản - Nhi Đà Nẵng. Bác có trên 10 năm kinh nghiệm trong Phẫu thuật Nhi và Phẫu thuật Tạo hình - Thẩm mỹ.

Tình trạng bé trai bị hẹp bao quy đầu sinh lý khá phổ biến. Nhiều phụ huynh không chú ý can thiệp kịp thời, hay ngược lại là tùy tiện nong bao quy đầu cho trẻ có thể sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của bé về sau.

Bao quy đầu là phần da bao quanh và che phủ đầu dương vật, có tác dụng bảo vệ bộ phận sinh dục nam. Hẹp bao quy đầu, dịch từ tiếng Anh là phimosis - là tình trạng vùng da này bó chặt lấy quy đầu, không thể lột hoàn toàn ra khỏi quy đầu được. Đa số các bé trai sẽ bị hẹp bao quy đầu sinh lý khi mới sinh, nhưng dần dần theo thời gian, bao quy đầu sẽ tự động tách khỏi quy đầu. Nam giới có độ tuổi càng lớn thì tỷ lệ bị hẹp bao quy đầu càng giảm, cụ thể:

• Em bé sơ sinh: 96%
• Bé 1 tuổi: 50%
• Trẻ 3 tuổi: 10%
• Thiếu niên 17 tuổi: 1%

Mặc dù được cho là hiện tượng sinh lý bình thường, nhưng khi bao quy đầu này quá hẹp sẽ gây cản trở quá trình tiểu tiện của bé, khiến bé đau đớn mỗi lần đi tiểu cũng như khó khăn trong việc giữ gìn vệ sinh. Khác với hẹp bao quy đầu sinh lý, hẹp bao quy đầu bệnh lý, hay còn gọi là hẹp bao quy đầu thứ phát, là do có sẹo xơ, hình thành sau khi bé bị viêm nhiễm hoặc cố gắng tác động quá mạnh để nong bao quy đầu.

2.1. Vì sao phải nong bao quy đầu?

Nong bao quy đầu là kỹ thuật thường được các bác sĩ chỉ định nhằm làm rộng bao quy đầu cho bé, giúp bé đi tiểu và làm vệ sinh dễ dàng hơn. Thủ thuật nong bao quy đầu cho trẻ có thể được thực hiện ở bệnh viện hoặc bác sĩ sẽ hướng dẫn phụ huynh nong từ từ tại nhà.

Tuy nhiên, đã có nhiều trường hợp cha mẹ thử nong cho bé nhưng gặp nhiều khó khăn, một phần là do bé thường không hợp tác, một phần vì phụ huynh lo sợ bé bị đau mà không dám thực hiện. Thực tế, việc bố mẹ hỗ trợ nong bao quy đầu dần dần sẽ mang lại hiệu quả, quy đầu tuột ra được tự nhiên. Nhưng nếu tiến hành không đúng cách, hoặc ngại đụng vào chỗ đau của con để tập nong và vệ sinh thì chẳng bao lâu sau bao quy đầu sẽ hẹp trở lại.

Vì sao phải nong bao quy đầu tại nhà? Qua thăm khám, bác sĩ có thể kết luận việc can thiệp ngoại khoa cho trẻ lúc này là chưa cần thiết. Hơn thế nữa, nong hoặc cắt bao quy đầu tùy tiện nhiều nguy cơ gây ra những rủi ro tiềm ẩn, chẳng hạn như:

• Biến chứng cấp tính: Chảy máu, sưng phù, nhiễm trùng, tổn thương quy đầu hoặc niệu đạo ngay sau thủ thuật.
• Dị tật mãn tính: Để lại sẹo xấu, tái phát hẹp da quy đầu, thậm chí là hẹp lỗ tiểu hoặc rò niệu đạo.

Do đó, nhiều chuyên gia y tế trên toàn thế giới khuyến cáo rằng, phụ huynh phải cân nhắc cẩn thận khi nào nên nong bao quy đầu cho bé hoặc tìm hiểu các lựa chọn ưu tiên trong điều trị hẹp bao quy đầu khác thích hợp với tình trạng của trẻ.

2.2. Khi nào nên nong bao quy đầu cho bé?

Hẹp bao quy đầu khá phổ biến ở trẻ em, nhưng tình trạng nặng nhẹ của mỗi trẻ là hoàn toàn khác nhau. Phụ huynh nên ghi nhớ một số lưu ý khi nào nên nong bao quy đầu cho bé như sau:

• Đối với trẻ dưới 2 tuổi, hẹp bao quy đầu sinh lý không cần nong tại bệnh viện, người nhà có thể tuột nhẹ bao quy đầu về phía sau giúp bé đi tiểu được dễ dàng hơn.
• Nếu trẻ trên 2 tuổi nhưng không hẹp quá nhiều, da quy đầu còn mềm mại thì chủ động vệ sinh bao quy đầu và tự nong vẫn là biện pháp tối ưu.
• Trường hợp hẹp quá khít khiến trẻ muốn tiểu phải rặn mạnh đồng thời la khóc khi đi tiểu thì nên đến cơ sở y tế để nong nhẹ lỗ tiểu rộng ra một ít.
• Ở các bé lớn, da quy đầu đã xơ chai, kèm theo hẹp quá khít thì không nên nong vì hiệu quả hạn chế, dễ gây chảy máu da quy đầu. Lúc này bác sĩ có thể chỉ định cắt bao quy đầu.

Không phải trường hợp phẫu thuật cắt bao quy đầu nào cũng đều tốt. Đôi khi có thể xuất hiện những biến chứng đặc thù bao gồm: sẹo xấu sau cắt, chảy máu da quy đầu, nhiễm trùng vết mổ. Vì vậy tùy theo tính chất bao quy đầu của từng trẻ mà bác sĩ sẽ cân nhắc lựa chọn biện pháp xử lý tối ưu.

2.3. Quá trình nong bao quy đầu cho trẻ

Đối với những bé được bác sĩ cho về tự nong tại nhà, phụ huynh nên lắng nghe kỹ lời dặn dò và hướng dẫn của nhân viên y tế để làm theo cho chính xác. Hạn chế làm bé đau đớn, tổn thương hoặc nhiễm trùng mà kết quả không đạt được như mong muốn.

Nếu nong bao quy đầu được thực hiện tại bệnh viện, quá trình này sẽ diễn ra khoảng 3-5 phút, khá nhẹ nhàng và ít đau. Trong trường hợp bao quy đầu của bé hẹp quá khít, bác sĩ có thể có xịt thuốc tê tại chỗ trước khi nong để bé bớt đau, đôi khi cũng có rướm máu và bé sẽ khóc nhiều hơn. Sau khi kết thúc thủ thuật nong, bác sĩ sẽ kê thêm thuốc uống giảm đau và thuốc bôi bao quy đầu có chứa chất kháng viêm tại chỗ, bé sẽ nhanh sinh hoạt bình thường trở lại nên các bậc cha mẹ cũng không cần quá lo lắng.

Hẹp bao quy đầu sinh lý là một hiện tượng tương đối bình thường và không đáng lo ngại. Thế nhưng cha mẹ cũng không nên chủ quan, tùy tiện nong bao quy đầu cho trẻ hoặc đưa trẻ đi cắt bao quy đầu khi bé còn quá nhỏ. Nếu thấy trẻ có biểu hiện khó tiểu, đau đớn vùng kín thì cần đến bác sĩ thăm khám cũng như hỏi rõ khi nào nên nong bao quy đầu cho bé. Ngoài can thiệp ngoại khoa, các biện pháp tự nhiên hoặc dùng thuốc bôi bao quy đầu cũng có thể hỗ trợ bé một cách an toàn.

Là lĩnh vực trọng điểm của hệ thống Y tế Vinmec, Khoa Nhi luôn mang lại sự hài lòng cho Quý khách hàng và được các chuyên gia trong ngành đánh giá cao với:

• Quy tụ đội ngũ y bác sĩ về Nhi khoa: gồm các chuyên gia có trình độ chuyên môn cao (giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ, thạc sĩ), giàu kinh nghiệm, từng công tác tại các bệnh viện lớn như Bạch Mai, 108.. Các bác sĩ đều được đào tạo bài bản, chuyên nghiệp, có tâm - tầm, am hiểu tâm lý trẻ. Bên cạnh các bác sĩ chuyên khoa Nhi trong nước, khoa Nhi còn có sự tham gia của các chuyên gia nước ngoài (Nhật Bản, Singapore, Úc, Mỹ) luôn tiên phong áp dụng những phác đồ điều trị mới nhất và hiệu quả nhất.
• Dịch vụ toàn diện: Trong lĩnh vực Nhi khoa, Vinmec cung cấp chuỗi các dịch vụ khám - chữa bệnh liên hoàn từ Sơ sinh đến Nhi và Vaccine,... theo tiêu chuẩn Quốc tế để cùng bố mẹ chăm sóc sức khỏe bé từ khi lọt lòng đến tuổi trưởng thành
• Kỹ thuật chuyên sâu: Vinmec đã triển khai thành công nhiều kỹ thuật chuyên sâu giúp việc điều trị các căn bệnh khó trong Nhi khoa hiệu quả hơn: phẫu thuật thần kinh - sọ, ghép tế bào gốc tạo máu trong điều trị ung thư.
• Chăm sóc chuyên nghiệp: Ngoài việc thấu hiểu tâm lý trẻ, Vinmec còn đặc biệt quan tâm đến không gian vui chơi của các bé, giúp các bé vui chơi thoải mái và làm quen với môi trường của bệnh viện, hợp tác điều trị, nâng cao hiệu quả khám chữa bệnh.