Viêm họng do liên cầu khuẩn: Những điều cần biết

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Lê Văn Quảng - Bác sĩ Tai Mũi Họng - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang. BSCKI. Lê Văn Quảng là chuyên gia về lĩnh vực Tai Mũi Họng với 15 năm kinh nghiệm.

Viêm họng do liên cầu khuẩn là một bệnh nhiễm trùng cổ họng do vi khuẩn gây nên. Bệnh có thể khỏi trong vài ngày nếu chăm sóc y tế phù hợp, nghỉ ngơi nhiều và bổ sung nhiều dịch. Tuy nhiên, nếu không điều trị kịp thời bệnh sẽ gây nên các biến chứng nguy hiểm.

Viêm họng liên cầu khuẩn là tình trạng cổ họng đau rát do vi khuẩn Streptococcus pyogenes gây nên. Các triệu chứng thường nghiêm trọng hơn so với nhiễm trùng cổ họng do virus.

Tất cả mọi người đều có thể mắc viêm họng liên cầu khuẩn. Tuy nhiên, độ tuổi phổ biến nhất mắc bệnh viêm họng liên cầu ở trẻ từ 5 đến 15 tuổi.

Vi khuẩn gây viêm họng liên cầu thường có trong mũi và họng, nên những hành vi bình thường như sổ mũi, ho, hay lắc vẫy tay có thể phát tán lây nhiễm từ người này sang người khác. Người bị viêm họng liên cầu không điều trị có thể phát tán lây nhiễm khi các triệu chứng trở nên trầm trọng, nhưng vẫn có thể lây nhiễm cho người khác đến 3 tuần.

Do vậy, việc dạy trẻ về tầm quan trọng của rửa tay là rất cần thiết vì vệ sinh sạch sẽ có thể giảm khả năng mắc phải bệnh truyền nhiễm như viêm họng liên cầu.

Viêm họng do liên cầu khuẩn thường có triệu chứng nặng hơn so với các nguyên nhân khác. Nguy hiểm hơn, nếu bệnh nhân không được điều trị kịp thời và đúng cách có thể dẫn tới các biến chứng như:

• Nhiễm trùng ở amidan, ở tai, máu, da, xoang.
• Sốt thấp khớp có thể dẫn tới đau khớp và viêm, phát ban thậm chí làm tổn hại cho van tim.
• Strep nhiễm trùng có thể dẫn đến bệnh viêm nhiễm khác như: bệnh ban đỏ - một căn bệnh đặc trưng bởi phát ban, viêm thận.

Sau khi nhiễm vi khuẩn streptococcus, người bệnh có thể mất từ 2 đến 5 ngày mới thấy các triệu chứng. Các triệu chứng có thể có bao gồm:

• Viêm họng nổi hạch gây đau cổ họng hoặc gặp khó khăn khi nuốt;
• Sốt trên 38°C.
• Đau đầu; đau dạ dày.
• Phát ban.
• Ăn không ngon, buồn nôn.
• Đau cơ và cứng cơ;
• Sưng hạch hầu và có những mảng trắng trong cổ họng hoặc những chấm đỏ nhỏ có thể xuất hiện trên vòm miệng.
• Các hạch bạch huyết ở cổ sưng lên và đau.

Tuy nhiên, không phải ai nhiễm vi khuẩn streptococcus đều bị viêm họng liên cầu khuẩn. Nói cách khác, người bị bệnh có thể mang vi khuẩn và truyền qua cho người khác nhưng không biểu hiện bệnh.

4.1 Điều trị bằng thuốc

Một số thuốc có sẵn để chữa bệnh viêm họng liên cầu, giảm các triệu chứng của nó và ngăn chặn lây lan của nó như:

Thuốc kháng sinh:

• Penicillin: Thuốc này có thể được bằng cách tiêm vào một số trường hợp như: là trẻ con, những người đang có một thời gian khó nuốt hoặc nôn mửa từ viêm họng.
• Amoxicillin: Thuốc này trong cùng một loại như penicillin, nhưng thường là một lựa chọn ưa thích dành cho trẻ em vì nó có vị tốt hơn và có sẵn như là viên.
• Nếu như người bệnh bị dị ứng với penicillin, bác sĩ có thể có thể kê một cephalosporin như cephalexin (KEFLEX); Erythromycin; Azithromycin (Zithromax).
• Nếu viêm họng liên cầu ở trẻ em điều trị kháng sinh cảm thấy khỏe và không bị sốt, thường có thể trở lại trường học hay chăm sóc trẻ khi không còn bị lây nhiễm - thường là 24 giờ sau khi bắt đầu điều trị.

Thuốc giảm triệu chứng:

• Ibuprofen (Advil, Motrin, những loại khác).
• Acetaminophen (Tylenol, những loại khác), tuy nhiên cần cẩn thận với acetaminophen, bởi các nguy cơ của hội chứng Reye, một bệnh có khả năng đe dọa tính mạng, không được dùng aspirin cho trẻ nhỏ và thanh thiếu niên.

4.2 Thay đổi phong cách sống

Trong hầu hết trường hợp, thuốc kháng sinh sẽ nhanh chóng tiêu diệt các vi khuẩn gây ra nhiễm trùng. Tuy nhiên, lối sống lành mạnh có thể làm giảm nhanh chóng triệu chứng của viêm họng:

Ngủ đủ giấc để cơ thể được khỏe mạnh

• Nghỉ ngơi nhiều, ngủ đủ giấc để giúp cơ thể chống nhiễm trùng.
• Nếu bị bệnh, hãy ở nhà cho đến khi không có dấu hiệu của sốt và cảm thấy tốt hơn và đã hoàn thành tối thiểu 24 giờ điều trị kháng sinh.
• Uống nhiều nước. Giữ họng ẩm giúp giảm bớt khi nuốt đau. Uống nhiều nước cũng giúp ngăn ngừa mất nước.
• Ăn các thức ăn nhẹ nhàng, dễ nuốt như: nước canh, súp, táo xay, nấu chín ngũ cốc, khoai tây nghiền, trái cây ngọt, sữa chua và trứng chín mềm. Tránh các loại thực phẩm nhiều gia vị hoặc các loại thực phẩm có tính axit như nước cam.
• Súc miệng bằng nước muối ấm. Đối với trẻ lớn và người lớn, súc miệng nhiều lần trong ngày có thể giúp giảm đau cổ họng.
• Tránh xa các chất kích thích. Hút thuốc lá có thể gây đau họng và tăng khả năng nhiễm trùng như viêm amidan.

4.3 Phòng ngừa bệnh

• Rửa tay đúng cách là cách tốt để ngăn ngừa các loại bệnh nhiễm trùng.
• Che miệng khi ho hoặc hắt hơi.
• Không dùng chung vật dụng cá nhân. Nếu không có viêm họng, không uống chung hoặc đồ dùng ăn uống.
• Rửa cẩn thận và làm sạch vật dụng bằng nước ấm, xà phòng.