Có phải mọi người đều có tế bào ung thư trong cơ thể?

Một tế bào khỏe mạnh bình thường có một vòng đời phát triển, phân chia và chết đi. Tế bào ung thư là không tuân theo chu kỳ bình thường này. Thay vì chết đi theo chu kỳ bình thường, các tế bào ung thư lại sinh ra nhiều tế bào bất thường hơn có thể xâm lấn các mô lân cận. Chúng cũng có thể di chuyển theo hệ thống máu và bạch huyết đến các bộ phận khác của cơ thể.

Không phải tất cả mọi người đều có tế bào ung thư trong cơ thể. Cơ thể của chúng ta liên tục sản sinh ra các tế bào mới, trong đó một số tế bào có khả năng trở thành ung thư. Tại bất kỳ thời điểm nào, cơ thể bạn cũng có thể tạo ra các tế bào có DNA bị hư hỏng, nhưng điều đó không có nghĩa là chúng sẽ trở thành ung thư.

Bình thường các tế bào có DNA bị hư hỏng sẽ tự sửa chữa hoặc chết đi do quá trình apoptosis. Tiềm năng ung thư chỉ xảy ra khi cả hai quá trình đó đều không xảy ra.

Các tế bào bình thường tuân theo các chỉ dẫn, trong khi đó các tế bào ung thư thì không tuân theo chỉ dẫn.

Các tế bào bình thường sẽ chỉ phát triển và phân chia khi cần thiết, để thay thế các tế bào tương tự bị tổn thương hoặc lão hóa. Tế bào trưởng thành sẽ có chức năng chuyên biệt. Một khi các tế bào hoàn thành mục đích của mình, chúng sẽ chết đi, kết thúc vòng đời của chúng.

Tế bào ung thư mang gen đột biến và kém chuyên biệt hơn tế bào bình thường. Đồng thời chúng cũng không tuân theo quy trình của một tế bào bình thường. Không cần biết là chúng có cần thiết hay không, chúng vẫn sẽ phát triển và phân chia và không chết khi cần thiết.

Các tế bào ung thư nhân lên tạo thành khối u và di căn vào mô xung quanh. Các tế bào này cũng có thể thoát ra khỏi khối u và di chuyển đến các bộ phận khác của cơ thể.

Các tế bào ung thư có thể ảnh hưởng đến hoạt động của các tế bào bình thường, khiến cho mọi việc trở lên nghiêm trọng hơn. Chúng có thể thúc đẩy phát triển các mạch máu mới đến nuôi dưỡng cho chúng.

Tế bào ung thư thường có thể trốn khỏi sự tấn công của hệ thống miễn dịch bằng cách ức chế các tế bào miễn dịch, không cho tế bào miễn dịch phân biệt chúng với các tế bào bình thường.

Có một sự khác biệt lớn giữa các tế bào được gọi là tế bào lành tính và tế bào ác tính.

Đôi khi các tế bào lành tính sản sinh quá mức và hình thành các khối u, nhưng chúng không có khả năng xâm lấn các mô khác và chúng không phải là ung thư. Tế bào lành tính thường không đe dọa đến tính mạng, nhưng chúng có thể trở lên nguy hiểm nếu chúng phát triển quá lớn hoặc chèn ép vào nội tạng. Như một khối u não lành tính vẫn có thể gây nguy hiểm đến tính mạng. Khi một khối u lành tính bị loại bỏ, nó không có khả năng phát triển trở lại. Bởi vì các tế bào lành tính không lây lan nên không cần điều trị để ngăn chặn chúng quay trở lại.

Tế bào ác tính là tế bào ung thư và có khả năng đe dọa tính mạng. Chúng có khả năng xâm nhập vào các mô lân cận và di căn khắp cơ thể. Khi khối u ác tính được loại bỏ, nếu có bất kỳ tế bào nào còn sót lại đều có thể dẫn đến sự phát triển mới. Đó là lý do tại sao điều trị ung thư thường yêu cầu phải có điều trị bổ sung như hóa trị, liệu pháp miễn dịch hoặc xạ trị, để tiêu diệt hết các tế bào ung thư trên khắp cơ thể.

Sự phát triển của tế bào ung thư trong cơ thể có liên quan đến ADN bị hư hỏng. Các đột biến gen di truyền có liên quan đến từ 5 - 10% của tất cả các bệnh ung thư. Có một trong những đột biến di truyền này làm tăng nguy cơ phát triển ung thư, nhưng nó không phải là không thể tránh khỏi.

Bạn cũng có thể có các đột biến di truyền thông qua các yếu tố khác, bao gồm:

• Hóa chất trong khói thuốc lá.
• Tia cực tím (UV).
• Tiếp xúc với bức xạ, trong đó bao gồm cả việc điều trị bằng bức xạ.
• Chế độ ăn uống không đủ dinh dưỡng, bao gồm ăn nhiều thịt chế biến sẵn.
• Không hoạt động thể chất.
• Lạm dụng rượu.
• Tiếp xúc với các hóa chất như: Chì, radon và amiang.
• Nhiễm trùng như virus u nhú ở người (HPV) và virus viêm gan.

Không phải lúc nào cũng có thể xác định được lý do chính xác khiến ai đó phát triển ung thư. Sự kết hợp của nhiều yếu tố có thể góp phần vào việc khởi phát ung thư. Khi một tế bào có đột biến, nó sẽ được truyền cho mọi tế bào mà nó tạo ra.

Bạn không thể loại bỏ hoàn toàn nguy cơ ung thư, nhưng có những điều bạn có thể thực hiện để giảm nguy cơ mắc bệnh.

• Tránh thuốc lá: Điều này bao gồm cả xì gà, thuốc lá điếu, tẩu và các sản phẩm thuốc lá không khói. Tại Hoa Kỳ, cứ 3 trường hợp tử vong do ung thư thì có 1 trường hợp do hút thuốc.
• Sàng lọc ung thư: Một số xét nghiệm, như phết tế bào cổ tử cung và nội soi đại tràng, có thể phát hiện các tế bào bất thường trước khi chúng có cơ hội chuyển thành ung thư. Các sàng lọc khác, như chụp X-quang tuyến vú, có thể phát hiện các tế bào ung thư khu trú trước khi chúng bắt đầu di căn.
• Không lạm dụng rượu bia: Các loại đồ uống có cồn như rượu có chứa ethanol làm tăng nguy cơ ung thư theo thời gian. Rượu nên được giới hạn ở mức một ly mỗi ngày đối với phụ nữ và hai ly đối với nam giới.
• Bảo vệ làn da của bạn khỏi ánh nắng mặt trời: Tránh tia UV bằng cách che phủ da và sử dụng kem chống nắng phổ rộng với chỉ số SPF ít nhất là 30. Không nên phơi nắng vào giữa buổi trưa và không sử dụng giường tắm nắng hoặc đèn tắm nắng.
• Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh, cân bằng: Cố gắng bổ sung nhiều rau, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt trong chế độ ăn uống của bạn. Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, đường, thịt đỏ và thịt chế biến sẵn.
• Tập thể dục: Ít hoạt động thể chất có thể làm tăng nguy cơ ung thư. Cố gắng tập thể dục cường độ vừa phải ít nhất 150 phút hoặc vận động mạnh 75 phút mỗi tuần.
• Hỏi chuyện với bác sĩ của bạn về các loại vắc-xin có thể giúp giảm nguy cơ mắc một số bệnh ung thư. Virus HPV gây ra một bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục (STI) lây truyền qua tiếp xúc da với da. Nó có thể gây ung thư cổ tử cung, bộ phận sinh dục và ung thư đầu cổ. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) đề nghị các vắc-xin HPV cho hầu hết mọi người trong độ tuổi 9-26 tuổi.

Ngoài ra còn có vắc-xin phòng viêm gan B, một bệnh nhiễm virus có thể làm tăng nguy cơ ung thư gan. Hỏi bác sĩ của bạn về nguy cơ mắc ung thư của bạn và các việc khác bạn có thể làm để giảm những rủi ro đó.

Không phải tất cả mọi người đều có tế bào ung thư trong cơ thể. Số lượng tế bào mà cơ thể bạn liên tục tạo ra là rất lớn, có nghĩa là luôn có khả năng một số tế bào có thể bị hư hỏng. Ngay cả khi đó, những tế bào bị hư hại đó sẽ không nhất định chuyển thành ung thư.

Ung thư thường bắt nguồn từ sự phá hủy ADN thông qua đột biến gen di truyền hoặc một thứ gì đó mà bạn tiếp xúc trong cuộc sống hàng ngày. Bạn không thể kiểm soát được các đột biến di truyền, nhưng một số thay đổi trong lối sống có thể giúp giảm nguy cơ phát triển ung thư, bao gồm cả việc kiểm tra ung thư định kỳ để ngăn chặn ung thư trước khi nó bắt đầu.

Sàng lọc ung thư sớm được coi là “chìa khóa vàng” để phát hiện sớm và đưa ra các phương pháp ngăn chặn và phác đồ điều trị ung thư hiệu quả để từ đó làm giảm nguy cơ tử vong và giảm chi phí cho người bệnh. Hiện nay, Vinmec đã và đang là cơ sở y tế đi đầu trong lĩnh vực phát hiện, tầm soát ung thư mang tới cho bạn cơ hội tầm soát, phát hiện kịp thời các nguy cơ cảnh báo bệnh để tối ưu hóa hiệu quả điều trị, nâng cao chất lượng cuộc sống.

Nguồn tham khảo: Healthline.com