Khối u carcinoid là gì?

Khối u carcinoid là các thể ung thư bất thường tiến triển chậm. Khối u thường xuất phát từ nhiều cơ quan trong cơ thể, chủ yếu là từ đường tiêu hóa như dạ dày, ruột non, đại tràng, ruột thừa, trực tràng,... Thậm chí có thể từ phổi, buồng trứng và tinh hoàn,...

Khối u carcinoid là các thể ung thư bất thường và tiến triển chậm. Khối u xuất phát từ nhiều cơ quan trong cơ thể, đặc biệt là các tế bào nội tiết thần kinh trong đường tiêu hóa chiếm khoảng 90%, tụy và phế quản phổi. Có hơn 95% các khối u carcinoid đường tiêu hóa phát triển tại 3 vị trí đó là hồi tràng, trực tràng và ruột thừa. Đa số khối u carcinoid thường lành tính hoặc chỉ xâm lấn lân cận, tuy nhiên những ảnh hưởng đến phế quản và hồi tràng thường là ác tính.

Các u carcinoid có nhiều đặc điểm khác với những loại ung thư thông thường. Bệnh tiến triển rất chậm và ít khi có triệu chứng trừ khi ở giai đoạn muộn. Khi xem dưới kính hiển vi thì các khối u carcinoid vẫn không có biểu hiện bất thường, thậm chí ở cả giai đoạn đã di căn. U carcinoid có thể sản xuất và phóng thích các hormone vào cơ thể, từ đó gây ra các triệu chứng bất thường như tiêu chảy, xuất hiện cơn nóng bừng mặt,...

Ở giai đoạn sớm, bệnh thường không xuất hiện triệu chứng, vì vậy rất khó chẩn đoán sớm các khối u carcinoid. Đối với nhiều trường hợp, u carcinoid được phát hiện tình cờ khi thăm khám bệnh khác. Tùy vị trí của khối u mà có những biểu hiện như sau:

2.1. U carcinoid đường tiêu hóa

• Khối u tại dạ dày: người bệnh thường xuất hiện các cơn đau bụng.
• Khối u tại ruột non và đại tràng: đau bụng, rối loạn nhu động ruột và đôi khi có kèm theo tắc ruột.
• Khối u tại trực tràng: đau và chảy máu trực tràng.

2.2 Khối u carcinoid ở phổi

Khối u carcinoid ở phổi có triệu chứng đau tức ngực, ho và viêm phổi tái phát. Một số trường hợp có thể ho ra máu. Bên cạnh đó, bệnh nhân có thể xuất hiện những triệu chứng khác do u carcinoid gây nên đó là:

• Cơn nóng bừng mặt cổ
• Tiêu chảy kéo dài và nhiều
• Khó thở
• Có tiếng thở rít
• Tim đập nhanh và mạnh
• Mệt mỏi
• Sung chân và vùng mắt cá
• Đau bụng hoặc có cảm giác đầy bụng.

Tuy nhiên, những triệu chứng trên thường không đặc hiệu với u carcinoid và chúng có thể do những bệnh lý khác gây nên. Nhưng khi thấy triệu chứng tăng lên và kéo dài thì người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị khi cần thiết.

Hiện nay vẫn chưa rõ nguyên nhân gây nên khối u carcinoid. Tuy nhiên, khối u carcinoid vừa có khả năng tiết hormone vừa có những đặc điểm giống tế bào thần kinh, do khối u xuất phát từ các tế bào thuộc hệ thần kinh nội tiết. Trong hệ tiêu hóa các tế bào nội tiết thần kinh có tác dụng điều hòa giải phóng các chất dịch tiêu hóa, kiểm soát sự vận chuyển thức ăn tại ruột và dạ dày. Ngoài ra, có thể giúp kiểm soát sự phát triển của các loại tế bào khác trong hệ tiêu hóa.

Đối với phổi các tế bào nội tiết thần kinh giúp kiểm soát dòng khí và máu, có thể kiểm soát sự phát triển của các tế bào phổi khác. U carcinoid xuất hiện khi những tế bào thần kinh nội tiết phát triển quá mạnh và bị biến đổi. Nguyên nhân khiến cho khối u phát triển nhanh hơn và gây ra triệu chứng vẫn chưa được làm rõ, trong khi đó một số trường hợp khối u vẫn nhỏ và không có biểu hiện gì.

Khối u carcinoid có thể xuất hiện ở bất kỳ lứa tuổi nào nhưng thường gặp hơn ở người già. Tỷ lệ mắc bệnh u carcinoid ở nữ giới nhiều hơn nam giới. Nguy cơ mắc bệnh sẽ tăng lên nếu có người thân trong gia đình có u carcinoid. Ngoài ra, tiền sử gia đình bị bệnh đa u tuyến nội tiết typ 1 cũng được coi là yếu tố nguy cơ của carcinoid. Bên cạnh đó, hút thuốc lá và các bệnh lý như dạ dày không sản xuất được acid, viêm dạ dày, bệnh thiếu máu ác tính cũng làm tăng nguy cơ bị carcinoid đường tiêu hóa.

Phương pháp điều trị u carcinoid còn phụ thuộc vào việc khối u đã di căn hay chưa. Nếu khối u chưa di căn có thể thực hiện phẫu thuật lấy khối u. Tuy nhiên, đối với những trường hợp khối u đã có di căn cần thực hiện phương pháp điều trị khác như:

• Làm chậm phát triển của khối u: Như tiêm thuốc octreotide hàng tháng có thể làm chậm tốc độ phát triển khối u và đồng thời làm giảm các triệu chứng như tiêu chảy, nóng bừng mặt,...
• Can thiệp là ngừng cấp máu cho khối u đã di căn vào gan bằng cách làm tắc động mạch gan. Cần lưu ý khi thực hiện thủ thuật này vì có thể gây ra một số biến chứng, do vậy trước khi thực hiện bác sĩ sẽ trao đổi kỹ với bệnh nhân.
• Sử dụng nhiệt: Sử dụng sóng radio để tạo nhiệt năng truyền qua kim áp sát tế bào ung thư tại gan, giúp tiêu diệt các tế bào này. Phương pháp này được chỉ định cho những bệnh nhân có một số ổ di căn nhỏ tại gan.
• Hóa chất: Hóa chất có tác dụng tiêu diệt và làm nhỏ khối u.

Một số biến chứng do u carcinoid gây ra bao gồm:

5.1. Biến chứng tim mạch

Các hormone carcinoid có thể gây dày lớp nội mạc của các buồng tim, mạch máu và van tim. Đặc biệt là buồng tim bên phải sẽ bị ảnh hưởng nhiều hơn buồng tim bên trái. Hậu quả dẫn tới hở các van 2 lá và van 3 lá nhưng lại gây hẹp van động mạch phổi. Nếu không được điều trị thì các bệnh lý này có thể dẫn tới tình trạng nghiệm trọng như phì đại tim và suy tim.

5.2. Hội chứng Cushing

Khối u carcinoid ở phổi có khả năng sản xuất quá nhiều hormone ACTH. Từ đó kích thích tuyến thượng thận sản xuất quá nhiều hormone cortisol. Khi tình trạng này kéo dài sẽ dẫn tới hội chứng cushing.

5.3. Bệnh to đầu chi

Hormone tăng trưởng GH tăng do khối u carcinoid ở phổi cũng sản xuất quá nhiều gây nên bệnh to đầu chi.

5.4. Loét dạ dày

Một số khối u carcinoid ở dạ dày tiết quá nhiều hormone gastrin kích thích dạ dày sản xuất nhiều acid. Từ đó dẫn tới dạ dày có nhiều ổ loét gây xuất huyết dạ dày và thậm chí là thủng dạ dày.

5.5. Tắc ruột

Các khối u carcinoid lớn tại ruột có thể làm tắc nghẽn ruột. Nếu tình trạng này kéo dài có thể gây hoại tử ruột chỗ bị tắc dẫn đến thủng ruột, nhiễm khuẩn và shock nặng với tỷ lệ tử vong cao.

Tóm lại, khối u carcinoid là các thể ung thư bất thường và tiến triển chậm. Khối u xuất phát từ nhiều cơ quan trong cơ thể, đặc biệt là đường tiêu hóa. Đa số khối u carcinoid thường lành tính hoặc chỉ xâm lấn lân cận, tuy nhiên những ảnh hưởng đến phế quản và hồi tràng thường là ác tính. Bên cạnh đó, u carcinoid còn gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm khác như các bệnh lý tim mạch, hội chứng cushing, loét dạ dày, tắc ruột, bệnh to đầu chi,... Vì vậy, khi thấy có những triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy, cơn nóng bừng mặt cổ, mệt mỏi,... kéo dài và mức độ tăng dần cần đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và có phác đồ điều trị phù hợp.

Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đã và đang tiếp tục trang bị đầy đủ các phương tiện chẩn đoán hiện đại như: PET/CT, SPECT/CT, MRI..., xét nghiệm huyết tủy đồ, mô bệnh học, xét nghiệm hóa mô miễn dịch, xét nghiệm gen, xét nghiệm sinh học phân tử, cũng như có đầy đủ các loại thuốc điều trị đích, thuốc điều trị miễn dịch tiên tiến nhất trong điều trị ung thư.

Sau khi có chẩn đoán chính xác bệnh, giai đoạn, người bệnh sẽ được tư vấn lựa chọn những phương pháp điều trị phù hợp và hiệu quả nhất. Quá trình điều trị luôn được phối hợp chặt chẽ cùng nhiều chuyên khoa để đem lại hiệu quả cũng như sự thoải mái cao nhất cho người bệnh. Sau khi trải qua giai đoạn điều trị, bệnh nhân cũng sẽ được theo dõi, tái khám để nhận định việc điều trị ung thư có đem lại hiệu quả hay không?