Sống sót sau ung thư vú: Sức khỏe và khả năng sinh sản sau khi điều trị

Bài viết được viết bởi Bác sĩ chuyên khoa II Phùng Thị Phương Chi - Trung tâm Ung bướu, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Ung thư vú là một trong những căn bệnh ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ. Đối với những chị em không may mắc phải căn bệnh này, liệu trình điều trị ung thư ít nhiều cũng làm ảnh hưởng đến sức khỏe và khả năng sinh sản của bạn. Bạn đang băn khoăn liệu những phương pháp điều trị ung thư vú có gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng không?

Sau khi điều trị ung thư vú, những phụ nữ dưới 45 tuổi có thể phải đối mặt với một số vấn đề về sức khỏe như khả năng mãn kinh sớm, các vấn đề tình dục và các vấn đề sinh sản.

Các lựa chọn điều trị ung thư vú có thể bao gồm phẫu thuật, hóa trị, xạ trị và thuốc ngăn chặn estrogen. Ở phụ nữ tiền mãn kinh (những người chưa đến tuổi mãn kinh tự nhiên), một số loại điều trị có thể dẫn đến triệu chứng mãn kinh sớm. Ngoài ra, các phương pháp điều trị này cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc một số vấn đề sức khỏe lâu dài:

• Sức khỏe tim mạch: Một số loại hóa trị hoặc thuốc ngăn chặn estrogen có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim hoặc thuyên tắc mạch do huyết khối ở phụ nữ. Bên cạnh sự theo dõi cẩn thận của bác sỹ khi điều trị, bạn nên cải thiện lối sống của mình để làm giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, ví dụ như áp dụng chế độ ăn dinh dưỡng có lợi cho tim bao gồm trái cây, rau, ngũ cốc, các sản phẩm từ sữa và protein. Thêm vào đó, bạn nên hạn chế rượu, duy trì cân nặng, tập thể dục hàng ngày.
• Sức khỏe của xương: Phương pháp điều trị ung thư làm giảm nồng độ estrogen có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh loãng xương. Để giảm nguy cơ mắc bệnh loãng xương, bạn nên đi kiểm tra mật độ khoáng xương để biết tình trạng sức khỏe xương của mình. Ngoài ra, bạn nên xây dựng một lối sống lành mạnh như tăng lượng canxi và vitamin D, tập thể dục thường xuyên, hạn chế uống rượu.

Thông thường, tình trạng mãn kinh thường xảy ra khi buồng trứng ngừng sản xuất estrogen, tuy nhiên một số hình thức trị liệu ung thư vú như hóa trị, thuốc ngăn chặn estrogen có thể ảnh hưởng đến lượng estrogen trong cơ thể do ức chế buồng trứng, ức chế estrogen trực tiếp hoặc do việc bắt buộc phải cắt chức năng buồng trứng trong liệu trình điều trị. Điều này dẫn đến các triệu chứng mãn kinh sớm ở phụ nữ tiền mãn kinh.

• Điều trị bằng hóa trị:Có thể làm mất chức năng buồng trứng hoàn toàn hoặc không hoàn toàn, khiến chu kỳ kinh nguyệt của bạn trở nên bất thường hoặc thậm chí mất kinh. Sau khi hóa trị, bạn cũng có thể bị bốc hỏa, khô âm đạo, hoặc gặp các vấn đề về tiết niệu và khó ngủ.
• Thuốc ngăn cản estrogen: Một số trường hợp bệnh ung thư vú là phụ thuộc vào hormon estrogen. Các tế bào khối u của một người phụ nữ có các thụ thể khi kết hợp với estrogen sẽ kích thích khối u tăng trưởng. Phụ nữ bị ung thư vú dương tính với thụ thể estrogen có thể dùng tamoxifen hoặc chất ức chế aromatase để ngăn chặn ung thư tiến triển hoặc tái phát. Những loại thuốc này giúp ngăn chặn hoạt động của estrogen tại khối u tuyến vú hoặc trong cơ thể và đôi khi gây ra các triệu chứng mãn kinh.

Sau khi điều trị ung thư vú, chị em phụ nữ thường có tâm lý lo ngại về vấn đề tình dục ví dụ như: Lo lắng về việc ung thư ảnh hưởng đến đời sống tình dục; Cảm thấy buồn, mặc cảm, tự ti sau khi điều trị (thấy cơ thể không còn hấp dẫn như trước); Cảm thấy đau đớn do khô âm đạo khi quan hệ tình dục....

Bạn hãy cho bản thân thời gian để tự điều chỉnh. Điều trị ung thư vú là cả một quá trình dài, nó làm thay đổi cuộc sống cả về đời sống tinh thần lẫn ngoại hình và mất nhiều sức lực. Chính vì vậy, bạn nên chia sẻ với người thân, bạn tình hoặc bác sĩ để có cách giải quyết hợp lý.

Quá trình điều trị ung thư với các phương pháp hóa trị và xạ trị có thể làm ảnh hưởng tới chất lượng trứng. Do đó, với những phụ nữ bị ung thư vú nhưng vẫn mong muốn có con sau khi điều trị, các bác sĩ sẽ tư vấn bảo tồn sinh sản: Đông trứng. Sau khi điều trị bệnh ổn định và điều kiện sức khỏe cho phép, người phụ nữ có thể sinh con bằng phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm sử dụng trứng rã đông.

Hiện nay, có 2 hướng bảo tồn sinh sản cho người phụ nữ là lưu trữ trứng đã trưởng thành hoặc mô buồng trứng. Trước khi lưu trữ trứng, bệnh nhân phải sử dụng thuốc kích thích buồng trứng. Bác sĩ sẽ tư vấn cho bạn việc dùng thuốc trên nền bệnh ung thư và thời gian chờ đợi cần thiết để kích trứng có thể làm cho bệnh ung thư của bạn tiến triển nặng hơn hay không để bạn cân nhắc đưa ra quyết định.

Với phương pháp trữ mô buồng trứng, bệnh nhân không phải dùng thuốc, chỉ cắt và lưu trữ đồng thời với lúc phẫu thuật ung thư, vì thế, không gây ảnh hưởng tới bệnh.

Tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City đã tiến hành lưu trữ trứng và mô trứng cho một số trường hợp bệnh nhân ung thư, trong đó có 1 trường hợp lưu trữ mô buồng trứng cho bệnh nhân 22 tuổi mắc ung thư cổ tử cung. Phương pháp Vinmec sử dụng trữ đông trứng, cũng như phôi và tinh trùng hiện nay là thủy tinh hóa. Ưu điểm lớn của phương pháp này so với các phương pháp cổ điển là thời gian trữ lạnh nhanh, không có sự hình thành tinh thể đá bên trong tế bào. Do đó, tế bào trứng được bảo vệ an toàn hơn, khi rã đông sẽ có tỉ lệ sống cao. Đây là một trong phương pháp an toàn, hiệu quả cao hiện nay sử dụng trong bảo quản lạnh đối với trứng cũng như phôi, tinh trùng.

Tầm soát ung thư vú là cách tốt nhất để phát hiện và điều trị sớm bệnh ung thư vú. Gói tầm soát ung thư vú tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec giúp phát hiện sớm các bệnh: ung thư vú ngay cả khi chưa có triệu chứng, từ đó có phác đồ điều trị phù hợp, hạn chế tối đa những ảnh hưởng về sức khỏe và khả năng sinh sản sau điều trị.