Vắc-xin hoạt động trong cơ thể chúng ta như thế nào?

Vắc-xin là một loại chế phẩm có tính kháng nguyên có nguồn gốc từ vi sinh vật gây bệnh hoặc vi sinh vật có cấu trúc kháng nguyên giống vi sinh vật gây bệnh, đã được bào chế đảm bảo độ an toàn cần thiết, làm cho cơ thể tự tạo ra tình trạng miễn dịch chống lại tác nhân gây bệnh.

Vắc-xin chứa các phiên bản suy yếu của virus hay phiên bản gần giống như virus (được gọi là kháng nguyên), tiêm vắc-xin giúp nâng cao khả năng kháng bệnh của cơ thể. Khi được tiêm chủng, hệ miễn dịch của cơ thể sẽ nhận diện vắc-xin là vật lạ sẽ tiêu diệt và ghi nhớ chúng, từ đó tạo được trí nhớ miễn dịch. Sau này, khi tác nhân bệnh thật xâm nhập vào cơ thể, hệ miễn dịch sẽ tấn công tác nhân gây bệnh nhanh chóng và hiệu quả để bảo vệ cơ thể chống lại bệnh đó.

Trước đây vắc-xin được chia thành 3 loại gồm: vắc-xin giải độc tố, vắc-xin chết, vắc-xin sống giảm độc lực. Ngày nay với sự tiến bộ của công nghệ sinh học chúng ta có thêm 2 loại: vắc-xin chiết tách và vắc-xin tái tổ hợp.

Có rất nhiều ý kiến thắc mắc không biết vắc-xin hoạt động như thế nào để đem lại hiệu quả? Để hiểu được điều này thì trước hết cần phải hiểu làm thế nào hệ miễn dịch bảo vệ cơ thể trước các bệnh truyền nhiễm.

Khi virus hay vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể, hệ thống miễn dịch sẽ kích hoạt hàng loạt các phản ứng phòng vệ đáp trả để nhận diện, tiêu diệt và loại bỏ chúng ra khỏi cơ thể. Những dấu hiệu nhận biết cho chúng ta thấy sự đáp trả của hệ miễn dịch, đó là: Ho, hắt hơi, nhiễm trùng hay sốt. Đây là những thứ mà cơ thể chúng ta thường trải qua, chính là lúc hệ miễn dịch đang tóm gọn, ngăn cản và loại bỏ các tác nhân gây hại ra khỏi cơ thể, trong đó có vi khuẩn.

Phản ứng miễn dịch tự nhiên này còn kích hoạt hệ thống bảo vệ thứ hai của cơ thể chúng ta, gọi là miễn dịch thích nghi. Các loại tế bào đặc biệt là tế bào B và tế bào T được gọi đến để chiến đấu với các vi sinh vật gây bệnh, đồng thời ghi nhớ thông tin về đặc điểm, cấu trúc của chúng cũng như cách tốt nhất để tiêu diệt chúng.

Thông tin được ghi nhớ này sẽ trở nên hữu ích nếu các vi sinh vật cùng loại xâm nhập tấn công cơ thể lần tiếp theo. Nhưng dù có phản ứng thông minh này, rủi ro vẫn có thể xảy ra. Cơ thể con người cần thời gian để học cách phản ứng lại mầm bệnh và xây dựng hệ thống miễn dịch. Nếu như cơ thể quá yếu hoặc chưa đủ khả năng để chiến đấu với các mầm bệnh thì người bệnh sẽ có nguy cơ bị ốm nặng. Cách mà vắc-xin hoạt động chính là tạo ra sự miễn dịch của cơ thể ngay trước khi bị ốm, áp dụng những nguyên tắc tương tự như cách tự bảo vệ của cơ thể.