Tình trạng cứng khớp khuỷu tay sau bó bột hay sau phẫu thuật rất dễ xảy ra. Vì vậy, sau giai đoạn này cần thực hiện vật lý triệu liệu giúp cho khớp được mềm mại, hoạt động linh hoạt hơn và ngăn các biến chứng cho người bệnh.

Cứng khớp có thể do biểu hiện của bệnh lý xương khớp mãn tính, ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của người bệnh. Nếu tình trạng này kéo dài có thể để lại biến chứng nguy hiểm, thậm chí liệt khớp.

Theo cấu tạo của khớp mỗi vị trí, đầu khớp có một lớp bao phủ bôi trơn nhằm hạn chế lực ma sát giữa các đầu xương khi hoạt động vận động. Tuỳ thuộc vào mức độ vận động mà các khớp sẽ chịu áp lực khác nhau ở từng vị trí trên xương. Triệu chứng của tình trạng cứng khớp thường xảy ra vào buổi sáng hoặc xảy ra ở những người nằm trên giường lâu ngày khi bắt đầu vận động lại.

Có rất nhiều nguyên nhân gây cứng khớp như thói quen vận động hay tính chất công việc khiến cho người bệnh gặp chấn thương (gãy xương, vỡ xương, đứt gân, trật khớp cần phải bó bột trong thời gian dài ngày và không được phục hồi chức năng đúng phương pháp); cứng khớp bẩm sinh hoặc sử dụng nhiều thuốc kháng sinh; mắc các bệnh liên quan đến viêm khớp (viêm khớp dạng thấp, viêm xương khớp, thoái hoá khớp, gout...).

Ngoài những nguyên nhân trên, một nguyên nhân khác gây nên tình trạng này là do thiếu hụt dinh dưỡng cho hệ xương khớp, làm cho các đầu khớp nhanh chóng bị bào mòn và gây nên tình trạng khô khớp, cứng khớp khiến người bệnh đau mỏi khớp.

Giai đoạn phục hồi chức năng khớp sau bó bột hay phẫu thuật thường bao gồm giai đoạn bất động và giai đoạn sau bất động.

Giai đoạn bất động thường thực hiện điều trị tập trung vào lưu thông tuần hoàn ở vị trí mỏm khuỷu, đồng thời hạn chế tình trạng teo cơ do bất động lâu. Trong khi bó bột hoặc đeo nẹp nhằm giúp tránh tình trạng teo cơ cứng khớp, bệnh nhân nên gồng cơ trong bột khoảng 10 lần kết hợp với các động tác vận động khớp tự do gần với khớp bất động.

Giai đoạn sau bất động thường thực hiện điều trị với mục tiêu cải thiện tuần hoàn mỏm khuỷu, đồng thời dần phục hồi tầm vận động của khớp khuỷu cũng như các khớp ngón và ngăn ngừa tình trạng teo cơ, loạn dưỡng cơ hay cứng khớp tay.

Bó bột sau một thời gian dài sẽ khiến cho các khớp ở tay bị cố định lâu ngày gây ra tình trạng di chứng. Một trong các di chứng đó là cứng khớp khuỷu tay sau bó bột, phẫu thuật. Nguyên nhân là do các dây chằng và mô mềm xung quanh mất dần sự đàn hồi và bắt đầu xơ hoá. Bên cạnh đó, với những trường hợp gãy xương vùng khớp hoặc phạm khớp sẽ khiến cho máu tụ lại bên trong của khớp và xung quanh khớp tạo ra mô.

Vật lý trị liệu khi bị cứng khớp khuỷu tay sau bó bột hay phẫu thuật sẽ giúp cho máu ở khu vực này lưu thông tốt hơn. Đồng thời các khớp cũng được bổ sung dịch nên có khả năng mềm mại, hoạt động của khớp cũng dễ dàng hơn, không gây đau đớn cho người bệnh. Khi loại bỏ được di chứng của khớp không cử động được trong một khoảng thời gian thì người bệnh có thể vận động và sinh hoạt bình thường.

Một số bài tập vật lý trị liệu cho người cứng khớp khuỷu tay sau bó bột, phẫu thuật như sau:

• Bài tập cử động khớp ở vị trí cứng khớp khuỷu tay sau phẫu thuật và bó bột: Người bệnh tiến hành các hoạt co duỗi khớp trong khoảng thời gian 45 giây và thực hiện động tác này trong khoảng 10 đến 15 phút. Bài tập thực hiện từ ngày thứ 3 sau khi người bệnh được tháo bột. Thực hiện các động tác này mỗi ngày khoảng từ 4 đến 6 lần.
• Bài tập xoa nắn vị trí cứng khớp khuỷu sau bó bột hoặc phẫu thuật: Thực hiện hoạt động này thường xuyên giúp xoa nắn chỗ cứng khớp khiến cho khớp có thể di chuyển được dễ dàng hơn. Trong quá trình thực hiện bài tập không nên sử dụng lực quá mạnh để xoa hoặc nên tránh sử dụng các loại dầu nóng thoa vào khớp. Bởi vì, những yếu tố này có thể khiến cho khớp sưng to, xơ cứng và vôi hoá.
• Bài tập sử dụng nhiệt: Trong vật lý trị liệu cho chấn thương nói chung và những trường hợp bị cứng khớp khuỷu tay sau bó bột. Hoạt động này không làm cho người bệnh cảm thấy khó chịu mà còn mang lại cảm giác dễ chịu và thoải mái. Sử dụng túi chứa nước nóng để chườm lên những vị trí đau có thể giúp cho khớp nhanh mềm và dễ dàng hoạt động. Thời gian chườm có thể áp dụng từ 15 đến 20 phút và thực hiện bài tập này khoảng từ 2 đến 3 lần mỗi ngày.

• Bài tập duy trì sức cơ: Thực hiện bài tập này giúp cho bệnh nhân còn đau sau bó bột không bị co cơ hoặc giữ cho độ dài của bó cơ được nguyên. Tuy nhiên, với những người không đau sau bó bột thực hiện có thể gây nên tình trạng khớp khó cử động do cơ co ngắn lại.
• Các bài tập liên quan đến hoạt động sinh hoạt hàng ngày: Người bệnh có thể tập đi lại hoặc tập cử động hay làm những việc nhẹ nhàng giúp cho cơ và khớp nhanh chóng được phục hồi. Người bệnh còn có thể cầm nắm đồ vật hoặc đưa tay lên xuống trong quá trình thực hiện bài tập.

Một vài điểm cần lưu ý đối với những bệnh nhân sau bó bột:

• Khi thực hiện bó bột, khớp không thể thực hiện cử động được và nếu tình trạng này kéo dài có thể khiến cho khớp đau nhức, mỏi. Vì vậy, bên cạnh việc thực hiện các bài tập giúp cho khớp mềm lại thì người bệnh cần quan tâm đến việc bổ sung chất dinh dưỡng cũng như thực hiện bữa ăn hợp lý để nhanh chóng hồi phục sau quá trình bó bột.
• Khám bác sĩ theo lịch để kiểm tra tình trạng hồi phục của mình. Nếu tình trạng này diễn ra chưa hoàn toàn thì cần tiếp tục điều trị kịp thời, tránh gây nên những ảnh hưởng không đáng có tới các bộ phận khác của cơ thể.

Có thể nói, phục hồi chức năng có vai trò quan trọng giúp người bệnh tái hòa nhập với gia đình và cộng đồng, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống. Để làm được điều đó, bên cạnh máy móc hiện đại chuyên dụng và phương pháp luyện tập khoa học, thì để điều trị phục hồi có hiệu quả cũng cần thời gian và sự kiên trì của người bệnh.