Isotretinoin 20mg là thuốc gì?

1.1 Thành phần của Isotretinoin 20mg

Isotretinoin là thuốc gì? Isotretinoin là thuốc thuộc về nhóm retinoids - một nhóm các hợp chất hóa học dạng vitamin A hay có liên quan về mặt hóa học đến vitamin A.

1.2 Cơ chế hoạt động của Isotretinoin

Có 4 nguyên nhân nhân dẫn đến việc xuất hiện mụn:

• Sự tăng tiết của tuyến bã
• Dày sừng cổ nang lông.
• Do vi khuẩn Propionebacterium acnes
• Do phản ứng viêm của trong các cơ chế sinh bệnh.

Thuốc duy nhất tác động lên cả 4 nguyên nhân dẫn đến mụn hiện nay là Isotretinoin thông qua làm giảm các nguyên nhân tạo ra mụn và kìm hãm sự phát triển của vi khuẩn.

Ngoài ra, Isotretinoin 20mg còn tăng sự chết tế bào theo chương trình, giảm biểu hiện gen chuyển hóa lipid và tăng sự tổng hợp collagen.

1.3 Dạng bào chế của Isotretinoin 20mg

Isotretinoin 20mg được bào chế sử dụng theo đường uống dưới dạng viên nang có Isotretinoin 20mg và các tá dược khác.

1.4 Các chỉ định của Isotretinoin

Việc Isotretinoin mang lại hiệu quả cao trong điều trị mụn khiến Isotretinoin 20mg dễ bị lạm dụng, tuy nhiên việc sử dụng thuốc này cũng gây ra nhiều tác dụng ngoài ý muốn. Do đó isotretinoin được liệt vào hàng thuốc kê đơn và dùng trong các trường hợp sau:

• Bị mụn trứng cá nặng
• Mụn trứng cá không đáp ứng với các phương pháp điều trị thông thường
• Mụn trứng cá gây để lại nhiều sẹo xấu trên da
• Mụn trứng cá kéo dài gây ảnh hưởng đến tâm lý và nghề nghiệp.

Isotretinoin có tác dụng phụ lớn tác động lên nhiều mặt trên cơ thể và có thể để lại biến chứng nặng nề như sau:

2.1 Thừa vitamin A

Thường gặp nhất như khô môi (chiếm 99% người dùng thuốc); khô da, niêm mạc, tróc vảy da (17,7-28,1%) , triệu chứng ít gặp hơn như chảy máu cam, ngứa, khô mắt (1-11,5%), viêm kết mạc mắt, đục giác mạc có hồi phục và không sử dụng được kính áp tròng.

2.2 Isotretinoin 20mg tác dụng phụ lên cơ, xương

Thường gặp hơn như đau cơ, đau khớp, đau lưng (đặc biệt ở trẻ em và vị thành niên) (1-11,5%) , co cứng khớp, đau xương hoặc tăng sinh xương, gãy xương, viêm gân và các thay đổi khác về xương.

2.3 Isotretinoin 20mg tác dụng phụ lên tai, mắt

• Lên mắt: nhạy cảm với ánh sáng( 1-11,5%) rối loạn thị trường, rối loạn thích ứng trong bóng tối (giảm thị trường về đêm), hiếm gặp như mờ giác mạc, đục thủy tinh thể, viêm giác mạc.
• Lên tai: giảm thính lực ở một vài tần số nhất định, điếc âm sắc cao.

2.4 Isotretinoin 20mg tác dụng phụ lên da và phần phụ khác.

Do Isotretinoin còn làm tăng sự chết tế bào theo chương trình, giảm biểu hiện gen chuyển hóa lipid và tăng sự tổng hợp collagen. Nên xuất hiện một số tác dụng phụ như:

• Khô da, tróc vảy da( 17,7 - 21,1%)
• Ban đỏ ở mặt.
• Bỏng nắng khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời( da tăng nhạy cảm với ánh sáng mặt trời)
• Đổ mồ hôi nhiều

Các triệu chứng hiếm gặp hơn:

• Viêm da
• U hạt mưng mủ
• Viêm quanh móng, teo móng, tăng tạo mô hạt
• Rụng tóc
• Mụn trứng cá tiến triển nặng hơn (bùng phát mụn)
• Rậm lông
• Tăng sắc tố

2.5 Isotretinoin 20mg tác dụng phụ lên hệ tiêu hoá

Các tác dụng phụ lên hệ tiêu hoá ít gặp hơn nhưng vẫn có như:

• Nhẹ như buồn nôn, táo bón
• Nặng hơn như xuất huyết tiêu hóa với biểu hiện đi phân đen hay đẫm máu; viêm ruột kết, viêm hồi tràng, viêm loét đại tràng, viêm tụy.

2.6 Isotretinoin 20mg tác dụng phụ lên gan

Isotretinoin con còn dẫn tới ngộ độc gan với với bệnh lý như:

• Tăng men gan (sau 4 tuần dùng thuốc là 8,1% người mắc phải), tăng lipid máu tạm thời có hồi phục với một số biểu hiện nước tiểu sẫm màu, phân màu sét, vàng da hoặc mắt.
• Viêm gan (Trong rất nhiều trường hợp, sự thay đổi vẫn nằm trong giới hạn bình thường và trở về giá trị ban đầu ngay trong thời gian điều trị)

2.7 Isotretinoin 20mg tác dụng phụ lên hệ hô hấp

Bị co thắt phế quản (đặt biệt ở bệnh nhân hen suyễn), khàn giọng.

2.8 Isotretinoin 20mg tác dụng phụ lên máu, mạch máu

• Giảm bạch cầu, hồng cầu
• Tăng hoặc giảm tiểu cầu
• Tăng tốc độ lắng máu
• Viêm mạch
• Xơ vữa động mạch.
• Thiểu năng vành.

2.9 Isotretinoin 20mg tác dụng phụ lên tâm thần và hệ thần kinh trung ương

• Mệt mỏi lờ đờ, buồn ngủ
• Lo lắng, thay đổi cảm xúc và thậm chí là trầm cảm (trầm cảm nghiêm trọng có ý định tự sát), cho nên bác sĩ phải tầm soát các dấu hiệu trầm cảm của bệnh nhân trước khi quyết định sử dụng isotretinoin cho bệnh nhân.
• Rối loạn hành vi
• Tăng áp lực nội sọ
• Động kinh.

2.10 Một số tác dụng phụ khác

• Giảm sức đề kháng, tăng nhiễm khuẩn gram dương (da– niêm mạc) vì Staphylococcus Aureus
• Đái tháo đường
• Xét nghiệm cận lâm sàng: cholesterol tăng, tăng triglycerid huyết thanh, tăng acid uric máu.

Vì vậy, nên chú ý những bệnh nhân gia đình có tiền sử rối loạn chuyển hoá lipid, đái tháo đường, béo phì hoặc nghiện rượu.

2.11 Tác dụng phụ lên phụ nữ mang thai và cho con bú

Đây là tác dụng phụ nguy hiểm nhất của Isotretinoin 20mg. Đối với phụ nữ mang thai: gây ra sự phát triển bất thường của thai nhi, với tỉ lệ dị tật bẩm sinh lên đến 28% như:

• Não úng thủy dịch não dư thừa quá mức ở thai nhi
• Bệnh đầu nhỏ
• Ảnh hưởng đến khả năng nhận thức: khó khăn khi học tập và châm phát triển ở trẻ
• Bất thường về thể chất: dị tật ở tai mắt
• Hở hàm ếch
• Dị tật ở tim:hội chứng giảm sản tim trái, thông liên thất hoặc tứ chứng Fallot.

Ngoài ra, còn nhiều dị tật khác về máu xương cốt và cơ. Theo thống kê, có đến 20% trường hợp các bà mẹ sảy thai do tự ý dùng isotretinoin

Đối với phụ nữ cho con bú: Isotretinoin có tính ưa Lipid cao nên dễ bài xuất vào sữa, để tránh nguy cơ gây tác dụng phụ cho trẻ, các bà mẹ không nên dùng isotretinoin khi đang trong thời gian cho trẻ bú. Vì vậy Isotretinoin 20mg chống chỉ định cho phụ nữ có ý định mang thai, phụ nữ mang thai và phụ nữ đang cho con bú.

Việc dùng thuốc Isotretinoin 20mg chung với một số thuốc có thể gây ra tương tác, vì vậy bạn nên cho bác sĩ biết các loại thuốc mình đang dùng và dưới đây là một số thuốc ảnh hưởng đến việc dùng isotretinoin 20mg:

• Vitamin A: không dùng chung thuốc với vitamin A để tránh triệu chứng thừa vitamin A
• Tetracyclin: đã có trường hợp ghi nhận tăng áp lực nội sọ khi dùng chung isotretinoin với tetracylin nên tránh dùng đồng thời 2 thuốc.
• Chế phẩm có chứa progesteron liều thấp: bị giảm tác dụng khi dùng chung với Isotretinoin
• Ketoconazol: Tăng nồng độ corticosteroid trong huyết tương khi dùng chung với Isotretinoin làm giảm thanh thải của hai thuốc này.

• Dùng Isotretinoin 20mg theo đúng hướng dẫn của bác sĩ
• Không nghiền nát hay nhai thuốc khi uống. Uống chung với 1 ly nước đầy và không nằm trong vòng 10 phút.
• Không dùng liều nhiều hơn liều bác sĩ quy định.
• Bảo quản ở nhiệt độ phòng, để Isotretinoin ở nơi thoáng mát và tránh ánh sáng.

Isotretinoin là thuốc thuộc về nhóm retinoids được chỉ định kê đơn điều trị các vấn đề về mụn trứng cá. Để đảm bảo hiệu quả sử dụng, người dùng nên đọc kỹ hướng dẫn và nhờ sự tư vấn của bác sĩ, dược sĩ chuyên môn.