Tại sao bệnh lý răng miệng lại tăng nguy cơ viêm loét đại tràng

Bài viết của Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Bác sĩ nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Viêm loét đại tràng có liên quan đến việc giảm đa dạng vi sinh vật và làm cạn kiệt Bacteroidetes, Firmicutes trong đường tiêu hóa. Rối loạn vi khuẩn đường ruột trong IBD, đặc biệt là viêm loét đại tràng có liên quan đến những thay đổi trong hệ vi sinh vật nước bọt. Vì vậy, vấn đề vệ sinh răng miệng và màng sinh học có thể ảnh hưởng đến tác nhân gây bệnh.

Nghiên cứu thuần tập dựa trên dân số này với khoảng 10 triệu người báo cáo rằng, các bệnh lý răng miệng như viêm nha chu làm tăng đáng kể nguy cơ viêm loét đại tràng, nhưng không phải bệnh Crohn so với những người không bị.

Ảnh hưởng của viêm nha chu đối với nguy cơ phát triển viêm loét đại tràng là nổi bật, đặc biệt là ở những nam giới cao tuổi hút thuốc, uống rượu và ít tham gia vào các hoạt động thể chất.

Đặc biệt, việc hút thuốc lá hiện nay và sự hiện diện của bệnh viêm nha chu có tác động hiệp đồng đến sự xuất hiện của viêm loét đại tràng ở người cao tuổi.

2. Rối loạn vi khuẩn trong môi trường miệng và ruột ảnh hưởng đến cơ chế bệnh sinh của viêm loét đại tràng

Vai trò của hệ vi sinh vật đường ruột là rất quan trọng trong quá trình sinh bệnh của hội chứng ruột kích thích (IBD) về mặt dinh dưỡng, phản ứng miễn dịch của vật chủ và khả năng phòng vệ.

Viêm loét đại tràng có liên quan đến việc giảm đa dạng vi sinh vật và làm cạn kiệt Bacteroidetes, Firmicutes trong đường tiêu hóa. Rối loạn vi khuẩn đường ruột trong IBD, đặc biệt là viêm loét đại tràng có liên quan đến những thay đổi trong hệ vi sinh vật nước bọt. Vì vậy, vệ sinh răng miệng và màng sinh học có thể ảnh hưởng đến tác nhân gây bệnh.

Ngược lại, các tương tác giữa môi trường vi sinh miệng và sự phát triển của viêm ruột ở bệnh nhân bệnh Crohn rất yếu. Trong một nghiên cứu thuần tập dựa trên dân số gần đây ở Thụy Điển, các mảng bám răng có liên quan tiêu cực đến việc giảm 68% nguy cơ mắc bệnh Crohn. Các tác động năng động của vệ sinh răng miệng đối với chứng loạn khuẩn và viêm mãn tính ở đường tiêu hóa cần được làm rõ trong các nghiên cứu sâu hơn.

3. Nhóm nguy cơ mắc viêm loét đại tràng liên quan đến viêm nha chu

Các tác giả xác định rằng các nhóm nguy cơ viêm loét đại tràng liên quan đến viêm nha chu là người cao tuổi, nam giới, uống rượu, hút thuốc lá hiện tại và giảm hoạt động thể chất.

Hút thuốc và cai thuốc lá không liên quan đến diễn biến của viêm loét đại tràng. Các nghiên cứu gần đây đã chứng minh mối quan hệ giữa liều lượng và phản ứng giữa việc bỏ hút thuốc và nguy cơ phát triển viêm loét đại tràng. Phù hợp với các kết quả trước đó, những người từng hút thuốc có nguy cơ phát triển viêm loét đại tràng cao nhất, bất kể sự hiện diện của viêm nha chu và tuổi tác trong nghiên cứu này. Ngược lại, tác động của hút thuốc hiện nay đối với việc phòng chống viêm loét đại tràng vẫn còn đang tranh cãi tùy thuộc vào các phân nhóm như dân tộc và giới tính.

4. Viêm nha chu và hút thuốc lá làm tăng nguy cơ khởi phát viêm loét đại tràng ở người cao tuổi

Điều thú vị là so sánh nguy cơ phát triển viêm loét đại tràng ở người cao tuổi có xu hướng rõ ràng hơn ở những người hút thuốc hiện tại hơn ở những người đã từng hút thuốc lá, cho thấy rằng tác động hiệp đồng của viêm nha chu và hút thuốc lá làm tăng nguy cơ khởi phát viêm loét đại tràng ở người cao tuổi.

Hút thuốc lá gây ra những thay đổi trong cả thành phần vi khuẩn đường ruột và miệng, điều này có thể đóng một vai trò quan trọng, như một nguyên nhân môi trường của viêm loét đại tràng thông qua rối loạn sinh học ở miệng và ruột. Hút thuốc lá ảnh hưởng đến sự đa dạng và thành phần vi sinh vật, dẫn đến giảm Proteobacteria, Bacteroidetes và tăng Firmicutes. Một denticola Treponema nhiễm trùng thường được phát hiện ở những người hút thuốc hiện tại với bệnh nha chu. Nghiên cứu sâu hơn là cần thiết để xác định tác động kết hợp của hút thuốc lá và viêm nha chu đối với cơ chế bệnh sinh của viêm loét đại tràng khởi phát ở người cao tuổi về chứng loạn khuẩn miệng.

5. Độ tuổi khởi phát bệnh

Tỷ lệ mắc viêm loét đại tràng cho thấy sự phân bố theo hai phương thức ở độ tuổi khởi phát và tỷ lệ mắc bệnh ở người cao tuổi có liên quan chặt chẽ với căn nguyên môi trường của viêm loét đại tràng. Đáng ngạc nhiên là tỷ lệ mắc viêm loét đại tràng cụ thể theo độ tuổi ở trạng thái ổn định trong độ tuổi từ 20 - 60 với tỷ lệ cao nhất ở nam giới độ tuổi 60 trong một nghiên cứu dịch tễ học theo dõi 30 năm gần đây từ Hàn Quốc. Bằng chứng nhất quán về những người từng hút thuốc lá liên quan đến nguy cơ phát triển viêm loét đại tràng, tác dụng hiệp đồng có hại của việc hút thuốc lá hiện tại và viêm nha chu ở người cao tuổi cung cấp bằng chứng quan trọng để giải thích vai trò của nguyên nhân môi trường trong sinh lý bệnh phức tạp của người cao tuổi khởi phát viêm loét đại tràng.

Tóm lại, các bệnh lý về răng miệng như viêm nha chu có liên quan đáng kể đến nguy cơ viêm loét đại tràng nhưng không phải bệnh Crohn. Hút thuốc lá hiện nay là yếu tố gây tác động của viêm nha chu lên sự xuất hiện của viêm loét đại tràng khởi phát ở người cao tuổi. Những phát hiện này cho thấy rằng việc hút thuốc lá kèm theo bệnh viêm nha chu là các yếu tố nguy cơ tiềm ẩn đối với viêm loét đại tràng khởi phát ở người già.

Tài liệu tham khảo: Kang EA, Chun J, Kim JH, Han K, Soh H, Park S, Hong SW, Moon JM, Lee J, Lee HJ, Park JB, Im JP, Kim JS. Periodontitis combined with smoking increases risk of the ulcerative colitis: A national cohort study. World J Gastroenterol 2020; 26(37): 5661-5672 [PMID: 33088159 DOI: 10.3748/wjg.v26.i37.5661]