Nhận diện sớm triệu chứng viêm cơ tim cấp

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Khoa Ngoại Tim mạch - Lồng ngực, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Các triệu chứng viêm cơ tim cấp như đau ngực và rối loạn nhịp cũng tương tự biểu hiện của những bệnh lý về tim khác. Do đó, nhận diện sớm và phân biệt dấu hiệu viêm cơ tim đóng vai trò quan trọng để điều trị kịp thời và đúng đắn.

Viêm cơ tim hình thành do các siêu vi rút tấn công và làm tổn thương tế bào cơ tim. Tim sẽ bị viêm, hoại tử, giãn mạch hoặc co bóp rất yếu khi bị nhiễm khuẩn và có thể gây suy tim, thậm chí là đột tử. Đối tượng dễ mắc bệnh viêm cơ tim là trẻ em, trẻ càng nhỏ tuổi thì bệnh càng nặng vì sức đề kháng của bé còn yếu. Bệnh viêm cơ tim diễn tiến rất nhanh và nguy cơ dẫn đến tử vong là khá cao. Nếu được phát hiện sớm các triệu chứng viêm cơ tim cấp và theo dõi điều trị khi bệnh ở mức độ nhẹ thì sẽ có cơ hội khỏi bệnh, nhưng đa phần các ca mắc bệnh về sau đều dễ bị suy tim hoặc rối loạn nhịp tim.

Hậu quả của viêm cơ tim là đặc biệt nghiêm trọng, trong khi các triệu chứng lâm sàng ban đầu viêm cơ tim cấp thường khá nhẹ và mơ hồ, rất khó phát hiện. Do đó, bệnh nhân và người nhà dễ dàng chủ quan bỏ qua hoặc bị nhầm lẫn dấu hiệu viêm cơ tim với các bệnh khác như cảm sốt. Thực tế, các bệnh viện từng tiếp nhận nhiều trường hợp bệnh nhi đã bị suy hô hấp nặng, thở yếu, ngất lịm, nhịp tim rất nhanh và toàn thân tím tái. Nguy hiểm hơn, có phụ huynh đưa trẻ đến cấp cứu trong tình trạng trụy mạch, rối loạn nhịp tim, sốc tim và thậm chí là tiên lượng rất xấu, khả năng sống sót chỉ trong vòng vài giờ.

2.1. Triệu chứng toàn thân

Đối với trẻ bú mẹ, nếu bị viêm cơ tim do virus gây ra là cấp tính và rất trầm trọng. Ở trẻ nhỏ 2 đến 5 tuổi, bệnh viêm cơ tim cấp sẽ có phần giảm triệu chứng đi đôi chút. Song nhìn chung, quý phụ huynh cũng rất khó nhận ra con mình đang mắc phải tình trạng này. Đôi khi, triệu chứng viêm cơ tim cấp chỉ biểu hiện đơn thuần là bé hay quấy khóc và rên rỉ, không chịu bú, ngủ mê man và khó đánh thức.

Trong trường hợp trẻ lớn hơn hoặc độ tuổi thanh thiếu niên, dấu hiệu viêm cơ tim có thể bắt đầu từ các triệu chứng hô hấp như sốt, ho, sổ mũi hoặc thở khò khè. Ngoài ra, có thể kèm theo các biểu hiện rối loạn tiêu hoá như buồn nôn, nôn và tiêu chảy. Song nhìn chung, bệnh viêm cơ tim thường không có triệu chứng đặc hiệu mặc dù virus đã tồn tại và phá hủy tế bào cơ tim trước đó. Đây là nguyên nhân của tình trạng bệnh nhi đến phòng khám vào giai đoạn khá muộn, lúc này có thể đã xuất hiện dấu hiệu cơ tim bị giãn.

Cụ thể, khoảng 20-80% bệnh nhân bị nhiễm virus sẽ xuất hiện một số biểu hiện toàn thân và có thể liên quan đến triệu chứng viêm cơ tim cấp, bao gồm:

• Sốt cao khoảng 39 đến 41°C
• Mệt mỏi, khó thở hoặc thở dốc, thở nặng nhọc
• Da và môi tím tái
• Các chi lạnh
• Đau nhức cơ khớp
• Mạch đập rất nhẹ hoặc không thể bắt được.

Khi đưa trẻ đến cơ sở y tế, các bác sĩ chuyên khoa tim mạch sẽ căn cứ trên một số triệu chứng về tim như sau:

• Tiếng tim nghe mờ: Đây là triệu chứng biểu hiện sớm và rất có giá trị trong chẩn đoán. Đầu tiên có thể nghe mờ tiếng thứ nhất, sau đó là mờ cả tiếng thứ hai.
• Nhịp tim nhanh nhưng mạch lại yếu, huyết áp thấp, đặc biệt là huyết áp tâm trương.
• Xuất hiện tình trạng tim hồi hộp, đánh trống lồng ngực hoặc đau tức vùng ngực trước tim
• Người bệnh cảm thấy khó thở cả khi gắng sức lẫn khi nghỉ ngơi.
• Hở van 2 lá cơ năng và buồng thất trái giãn tạo ra tiếng ngựa phi, tiếng thổi ở tâm thu.
• Khi viêm cơ tim lan rộng sẽ xuất hiện các triệu chứng của suy tim.

Để phát hiện chính xác các dấu hiệu viêm cơ tim đòi hỏi quá trình thăm khám tỉ mỉ, tiến hành các xét nghiệm kết hợp với siêu âm tim, cũng như kinh nghiệm chuyên môn sâu của người thầy thuốc. Nếu điều trị sai hướng và không phát huy hiệu quả, triệu chứng viêm cơ tim cấp sẽ biểu hiện bằng sốc tim hoặc rối loạn nhịp nặng, nguy cơ đe dọa đến tính mạng bệnh nhân là khá cao.