Cách cho bệnh nhân ăn qua đường ống mở thông dạ dày

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Ngọc Thắng - Bác sĩ Ngoại tiêu hóa - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Mở ống thông dạ dày là thủ thuật hỗ trợ cho người không thể tự mình nhai nuốt được (người bệnh tai biến mạch máu não, chấn thương đầu mặt cổ, tắc nghẽn cơ học đường tiêu hóa trên như ung thư thực quản, ung thư vùng hầu họng, miệng...). Tìm hiểu thông tin về cách cho bệnh nhân ăn qua đường ống mở thông dạ dày sẽ giúp người thân của bệnh nhân tự tin và thành thạo hơn khi chăm sóc cho người bệnh.

Trong thập kỷ 80 của thế kỷ XX, bệnh nhân nặng thường được nuôi dưỡng qua đường tĩnh mạch. Tuy nhiên, một trong những bất lợi lớn nhất khi nuôi đường tĩnh mạch đó là đường ruột bị bỏ trống, tạo điều kiện cho hiện tượng thẩm lậu vi khuẩn xảy ra, gây nhiễm trùng, nhiễm độc máu.

Vì vậy, từ cuối những năm 90 của thế kỷ trước, các chuyên gia đã khuyến khích việc nuôi dưỡng qua đường ruột sớm cho các bệnh nhân nặng. Vì vậy, việc ăn qua ống thông là một phương pháp nuôi dưỡng bệnh nhân nặng ở hầu hết các bệnh viện.

Bệnh nhân được thực hiện phương pháp này thông thường là để nuôi ăn trực tiếp vào dạ dày nhằm nâng cao thể trạng. Bệnh nhân không thể ăn qua đường miệng do bị u vùng miệng, họng, cổ, ngực và thực quản gây chèn ép làm bệnh nhân không nuốt được, hay bị nuốt sặc kéo dài gây viêm phổi do tai biến mạch não và rối loạn về vận động nuốt hoặc tình trạng chán ăn suy dinh dưỡng nặng...

• Thức ăn lỏng được pha chế sẵn: sữa ensure, cháo lỏng...
• Quang truyền dịch và ống dẫn dịch
• Túi hoặc bát đựng thức ăn.
• Bơm tiêm cho ăn 50ml.
• Trước khi cho ăn cần thông báo cho người bệnh nếu người bệnh tỉnh táo, nếu người bệnh không tỉnh thì thông báo cho người nhà người bệnh.

Kiểm tra xem ống mở thông dạ dày còn ở đúng vị trí trong dạ dày hay không (bơm khí và nghe vùng thượng vị hoặc dùng bơm hút thử thấy ra dịch vị). Nối túi đựng thức ăn lỏng với ống thông, điều chỉnh giọt sao cho phù hợp với lượng calo.

Thời gian mỗi lần cho ăn khoảng 3 - 6 tiếng. Sau mỗi lần cho ăn, bơm nước sôi để nguội hoặc nước vô khuẩn để rửa ống thông. Chú ý khi bơm nước và thức ăn vào dạ dày tránh đưa không khí vào dạ dày. Bắt đầu nuôi ăn 8 - 24 giờ sau thủ thuật. Số lượng dịch nuôi ăn bắt đầu với 40ml/4giờ, sau đó tăng dần 25 ml/mỗi 12 giờ để đạt 250 ml/4 giờ. Ống nuôi ăn có thể sử dụng từ 6 - 12 tháng, nếu có chỉ định tiếp tục nuôi ăn thì thay ống nuôi ăn mới.

Liều lượng calo cần thiết tùy theo từng bệnh lý: tiêu hóa bình thường: 30 - 50 calo/kg

• Ngày đầu: 1000 - 1400 calo.
• Ngày thứ hai: 2000 - 2500 calo.
• Nhiễm khuẩn: 50 calo/kg

Cắt đoạn ruột lớn:

• Ngày đầu 250 calo, chủ yếu là glucid, tăng dần mỗi ngày 250 calo.

Tiêu chảy: Giảm bớt chế độ ăn, giảm bớt tốc độ truyền dịch, kiểm tra tình trạng ô nhiễm môi trường, kiểm tra các thao tác thi thực hiện.

Nôn: Đôi khi xảy ra do ăn quá nhanh, quá nhiều trong 1 lần do chỉ định không đúng, cho người bệnh nằm đầu nghiêng hoặc tư thế an toàn. Hút dịch ở họng và phế quản.

Sụt cân, tăng cân: Điều chỉnh lượng thức ăn.

Viêm phổi hít: Do bơm thức ăn quá nhiều trong mỗi lần hoặc do hiện tượng không dung nạp ống nuôi ăn. Xử trí bằng cách giảm lượng dịch bơm nuôi ăn cho mỗi lần bơm, nằm đầu cao khi bơm qua ống cho đến 1 giờ sau bơm thức ăn.

Thạc sĩ. Bác sĩ Nguyễn Ngọc Thắng có kinh nghiệm 17 năm trong lĩnh vực phẫu thuật tiêu hóa gan mật, đồng thời có trên 09 năm kinh nghiệm nội soi can thiệp, đặc biệt là kỹ thuật lấy sỏi đường mật qua nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP) với số lượng trên 800 ca.

Xem thêm: Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị mở thông dạ dày