Co giật do sốt ở trẻ nhỏ

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.

Co giật do sốt ở trẻ nhỏ là một cơn co giật do nhiệt độ cơ thể của trẻ thay đổi đột ngột và thường kết hợp với sốt. Co giật do sốt có thể đáng báo động, nhưng chúng thường không có hại cho con bạn nếu cơn co giật đó đúng là co giật do sốt đơn giản. Co giật do sốt đơn giản không gây tổn thương não ở trẻ em. Co giật do sốt thường xảy ra nhất trong độ tuổi từ 6 tháng đến 6 tuổi. Thông thường, trẻ bị co giật do sốt sẽ chỉ bị một cơn trong 1 đợt bệnh (ngoại trừ trường hợp co giật do sốt phức tạp, co giật do sốt tái phát). Bạn có thể giúp con mình bằng cách giữ an toàn cho trẻ khi lên cơn sốt và gọi cho bác sĩ để được đánh giá trẻ càng sớm càng tốt sau khi lên cơn sốt. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp những thông tin hữu ích để giúp cha mẹ của trẻ kịp thời nhận biết và có giải pháp xử trí khi trẻ bị co giật do sốt.

Co giật do sốt là tình trạng co giật có thể xảy ra khi trẻ sốt từ 39oC trở lên, 1 số trẻ có thể bị co giật ở nhiệt độ sốt thấp hơn, thường gặp ở độ tuổi từ 3 tháng đến 3 tuổi. Cơn co giật do sốt thường xảy ra trong vòng 24h kể từ khi trẻ bị sốt và thường theo một trình tự: Ban đầu, trẻ có thể trông khác lạ trong một vài khoảnh khắc, sau đó cứng người, co giật và đảo mắt, chảy nước dãi. Trẻ sẽ không phản ứng trong một thời gian ngắn, hơi thở bị rối loạn và da có thể sẫm màu hơn bình thường một chút. Sau cơn co giật, trẻ nhanh chóng trở lại trạng thái bình thường.

Có 2 loại co giật do sốt là: co giật do sốt đơn giản và co giật do sốt phức tạp.

Các triệu chứng của co giật do sốt đơn giản gồm:

• Mất ý thức
• Co giật chân tay (thường theo một kiểu nhịp nhàng)
• Lú lẫn hoặc mệt mỏi sau cơn giật
• Không bị yếu tay hoặc chân

Co giật do sốt đơn giản là phổ biến hơn. Hầu hết kéo dài dưới 2 phút, nhưng có thể kéo dài đến 15 phút. Và thường chỉ xảy ra một lần trong khoảng thời gian 24 giờ.

Các triệu chứng của co giật do sốt phức tạp gồm:

• Mất ý thức
• Co giật chân tay hoặc co giật cả người
• Yếu tạm thời thường ở một tay hoặc chân

Các cơn co giật do sốt phức tạp kéo dài hơn 15 phút. Nhiều cơn co giật có thể xảy ra trong khoảng thời gian 30 phút. Và rất có thể lặp lại nhiều lần trong vòng 24 giờ.

Khi cơn co giật do sốt đơn giản hoặc phức tạp xảy ra lặp đi lặp lại, nó được coi là cơn co giật do sốt tái phát. Các triệu chứng của co giật do sốt tái phát bao gồm:

• Thân nhiệt của trẻ trong lần co giật đầu tiên có thể đã thấp hơn.
• Lần co giật tiếp theo thường xảy ra trong vòng một năm kể từ lần co giật đầu tiên.
• Nhiệt độ sốt có thể không cao bằng cơn sốt đầu tiên.
• Con bạn bị sốt thường xuyên.

Loại co giật này có xu hướng xảy ra ở trẻ em dưới 15 tháng tuổi.

Theo ước tính khoảng 2 – 4 % trẻ em dưới 5 tuổi sẽ bị co giật do sốt vào một thời điểm nào đó. Hay gặp nhất trong độ tuổi từ 12 – 18 tháng. Trẻ có nhiều khả năng bị co giật do sốt nếu:

• Có tiền sử trong gia đình từng có người bị co giật do sốt.
• Trẻ đã từng bị co giật do sốt 1 lần. Thường cứ 3 trẻ đã bị co giật do sốt 1 lần sẽ có 1 trẻ bị lại trong vòng 1 – 2 năm kể từ lần co giật do sốt đầu tiên.
• Trẻ lên cơn sốt đầu tiên khi được 15 tháng tuổi.

Hầu hết trẻ em hết co giật do sốt khi được 5 tuổi. Co giật do sốt không được coi là chứng động kinh (rối loạn co giật). Trẻ em bị co giật do sốt chỉ tăng nhẹ nguy cơ phát triển bệnh động kinh.

Co giật do sốt thường xảy ra khi con bạn bị bệnh nhưng trong một vài trường hợp nó xảy ra trước khi bạn nhận ra là con bạn đang bị bệnh. Do co giật do sốt thường diễn ra vào ngày đầu tiên của bệnh. Một số nguyên nhân gây co giật do sốt :

• Sốt xảy ra sau khi tiêm chủng, đặc biệt là tiêm vắc-xin sởi quai bị rubella MMR, có thể gây co giật do sốt.
• Sốt do vi rút hoặc nhiễm trùng do vi khuẩn có thể gây ra co giật do sốt.
• Kèm theo các yếu tố nguy cơ như đã nói ở phần trên.

Nếu con bạn bị co giật do sốt, hãy hành động ngay lập tức để ngăn ngừa thương tích.

• Nhẹ nhàng đặt con bạn trong mặt phẳng cứng như sàn nhà hoặc mặt đất.
• Lật trẻ nằm nghiêng để trẻ không sặc nước bọt và lau sạch nước bọt trên miệng để giữ thông thoáng đường thở.
• Loại bỏ hoặc di chuyển bất kỳ đồ vật nào có thể gây hại cho trẻ trong khi co giật (đồ đạc, vật dụng sắc nhọn, v.v.)
• Nới lỏng quần áo quanh đầu và cổ.
• Không đưa bất kỳ thứ gì vào miệng trẻ
• Theo dõi các dấu hiệu bất thường về hô hấp, bao gồm cả sắc xanh ở mặt.
• Không giữ chặt tay chân trẻ
• An ủi trẻ khi cơn co giật đã qua.

Nếu cơn co giật kéo dài hơn 5 phút, hoặc da trẻ chuyển sang màu xanh tím, đó có thể là một dạng co giật nghiêm trọng hơn. Hãy gọi ngay cấp cứu.

Lưu ý : những việc bạn không được làm trong cơn co giật của trẻ: Đừng cố hạ sốt cho trẻ khi lên cơn co giật bằng cách cho trẻ uống thuốc, ngâm mình trong nước mát hoặc chườm ấm cho trẻ.

Gọi ngay cấp cứu nếu thấy con có những biểu hiện sau:

• Co giật do sốt kéo dài hơn 5 phút
• Cơn co giật chỉ liên quan đến một số bộ phận của cơ thể (co giật cục bộ) thay vì toàn bộ cơ thể
• Khó thở hoặc da trẻ chuyển sang màu xanh
• Không phản ứng bình thường
• Có một cơn co giật khác lặp lại trong vòng 24 giờ
• Phải uống thuốc chống động kinh để cơn co giật ngừng lại

Trẻ có thể kèm 1 trong các dấu hiệu sau đây gợi ý bệnh của não, màng não cần được cấp cứu:

• Cổ cứng.
• Nôn nhiều.
• Ở trẻ nhỏ: thóp trước phồng.

Sau khi hết sốt, hãy đưa trẻ đến gặp bác sĩ. Cho con bạn uống thuốc hạ sốt với liều lượng theo cân nặng của trẻ, như ibuprofen nếu trẻ trên 6 tháng tuổi hoặc acetaminophen. Lau da bằng khăn mềm và nước ấm ở nhiệt độ phòng để hạ nhiệt.

Cần nhập viện nếu con bạn bị nhiễm trùng nặng hơn như viêm màng não, đặc biệt với trẻ dưới 1 tuổi cần được điều trị kịp thời.

Trẻ em bị co giật do sốt tái phát có nhiều khả năng bị động kinh sau này.

Một số cha mẹ cố gắng ngăn ngừa cơn co giật do sốt bằng cách hạ sốt ngay lập tức. Nhưng các cơn co giật có xu hướng xảy ra đột ngột, đôi khi bạn chưa kịp nhận ra là con mình đang bị bệnh.

Nếu con bạn thường xuyên bị co giật do sốt, bác sĩ có thể đề nghị một loại thuốc cho con uống bất cứ khi nào con bị sốt để giảm nguy cơ co giật. Nhưng lưu ý các loại thuốc hạ sốt có tác dụng hạ sốt chứ không ngăn được tình trạng co giật do sốt. Tuy nhiên, những loại thuốc này có tác dụng phụ nếu lạm dụng quá nhiều và trong hầu hết các trường hợp, vì cơn co giật do sốt nói chung là vô hại nên không cần thiết phải thực hiện các biện pháp phòng ngừa.

Thông thường, sốt gây co giật do sốt là triệu chứng của 1 số bệnh thông thường như nhiễm trùng đường hô hấp trên do vi rút (như cúm) hoặc vi khuẩn, sốt phát ban hoặc nhiễm trùng tai. Nhưng trong một số trường hợp hiếm hoi, sốt là triệu chứng của bệnh viêm màng não hoặc một vấn đề nghiêm trọng khác. Các bác sĩ sẽ xem xét trường hợp của con bạn và yêu cầu làm thêm một số xét nghiệm khác như (xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu, nội soi, siêu âm hoặc CT scan) để tìm hiểu nguyên nhân gây sốt.

Các cơn co giật kéo dài (thường từ 10 phút trở lên) cũng có thể gây ra những ảnh hưởng lâu dài đến não bộ. Bởi vậy nên gọi cấp cứu ngay nếu bạn thấy cơn co giật của con bạn diễn ra trên 5 phút.

Khoa nhi tại hệ thống Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là địa chỉ tiếp nhận và thăm khám các bệnh lý mà trẻ sơ sinh cũng như trẻ nhỏ dễ mắc phải: Sốt virus, sốt vi khuẩn, viêm tai giữa, viêm phổi ở trẻ,....Với trang thiết bị hiện đại, không gian sạch thoáng, giảm thiểu tối đa tác động cũng như nguy cơ lây lan bệnh. Cùng với đó là sự tận tâm từ các bác sĩ giàu kinh nghiệm chuyên môn với các bệnh nhi, giúp việc thăm khám không còn là nỗi trăn trở của các bậc cha mẹ.

Nếu có nhu cầu tư vấn và thăm khám tại các Bệnh viện Vinmec thuộc hệ thống Y tế trên toàn quốc, Quý khách vui lòng đặt lịch trên website để được phục vụ.

Nguồn tham khảo: babycenter.com, healthline.com, healthychildren.org