Khắc phục chứng biếng ăn ở trẻ

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Tiến sĩ, Bác sĩ Phan Nguyễn Thanh Bình - Trưởng khoa Dinh dưỡng - Tiết chế - Khoa Nhi - Sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

“Làm sao khi con lười ăn?” là câu hỏi được rất nhiều phụ huynh quan tâm. Tình trạng biếng ăn ở trẻ không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển như gây còi xương, suy dinh dưỡng,... mà còn giảm miễn dịch khiến trẻ hay ốm hơn. Vậy, làm sao để chữa bệnh biếng ăn ở trẻ?

Biếng ăn là chứng rối loạn dinh dưỡng thường gặp ở trẻ nhỏ. Khi biếng ăn trẻ thường có các biểu hiện như: trẻ ăn ít hơn bình thường, ngậm thức ăn trong miệng lâu không chịu nuốt, không chịu ăn một số loại thức ăn như thịt, cá, trứng, sữa hoặc từ chối ăn tất cả các loại thức ăn, chạy trốn khi tới bữa ăn, nghe thấy lanh canh của thìa, bát, hay nhìn thấy thức ăn đó có phản ứng buồn nôn hoặc bố, mẹ cho ăn không chịu ăn nhưng người khác cho ăn lại ăn...

Biếng ăn lâu ngày ở trẻ gây ảnh hưởng rất nhiều đến sự phát triển của trẻ bao gồm:

• Suy dinh dưỡng

Hậu quả dễ nhận thấy nhất đó là vấn đề suy dinh dưỡng, trẻ không đáp ứng các chỉ số tăng trưởng, thể trạng còi cọc, thấp bé, gầy gò, xanh xao so với các bạn đồng trang lứa.

• Thiếu hụt dưỡng chất khiến trẻ bị rối loạn tăng trưởng

Trong giai đoạn phát triển, trẻ cần một lượng lớn nhu cầu dinh dưỡng mỗi ngày.

Khi trẻ không chịu ăn sẽ dẫn đến nguồn dưỡng chất nạp vào cơ thể không đáp ứng đủ nhu cầu phát triển của trẻ, trong đó phải kể đến những chất cơ thể chỉ cần 1 lượng rất nhỏ nhưng nếu thiếu sẽ để lại hậu quả vô cùng nghiêm trọng, như: thiếu vitamin A khiến khô mắt, khô giác mạc có thể dẫn đến mù lòa, thiếu vitamin B1 có thể gây tê phù; thiếu sắt gây thiếu máu; thiếu vitamin D, canxi gây bệnh còi xương,...

• Trí não trẻ chậm phát triển

Dinh dưỡng là một trong 3 yếu tố quyết định sự phát triển của trẻ. Trẻ biếng ăn sẽ gặp phải nguy cơ thiếu một hoặc nhiều chất quan trọng ảnh hưởng đến sự hoạt động hiệu quả của bộ não như Protein, Omega 3, Omega 6, DHA, Sắt, Taurin, chất béo... là những chất tác động đến sự hoạt động hiệu quả của não bộ.

• Suy giảm hệ miễn dịch

Khi khẩu phần ăn của trẻ không đủ khiến cơ thể trẻ không được cung cấp đủ các dưỡng chất thiết yếu, làm giảm sức đề kháng chống lại các tác nhân gây bệnh bên ngoài. Vì vậy trẻ dễ mắc các bệnh về đường tiêu hóa, hô hấp, như: viêm họng, viêm đường hô hấp trên, viêm phổi...

• Ảnh hưởng đến chỉ số cảm xúc

Chỉ số cảm xúc hay còn gọi là chỉ số EQ ở trẻ càng cao thì càng phát triển tốt các khả năng giao tiếp, diễn đạt, hòa đồng với bạn bè, thích ứng nhanh với sự thay đổi môi trường sống. Có thể coi đây chính là nền tảng tốt giúp trẻ hoàn thiện nhân cách, kỹ năng để thành công trong tương lai.

Tuy nhiên trẻ biếng ăn thường có EQ thấp, trẻ có xu hướng thụ động, cáu gắt, khó hòa nhập... lâu dài có thể dẫn đến tự kỷ, học hành kém, mất tập trung và khó thành đạt.

Lười ăn ở trẻ do nhiều nguyên nhân gây nên. Do vậy để chữa bệnh biếng ăn ở trẻ các bậc cha mẹ cần phải tìm hiểu rõ cách chăm sóc trẻ đúng cách.

• Đối với những trẻ bị sinh thiếu tháng, thiếu cân, cần có một chế độ dinh dưỡng và thuốc dành riêng cho trẻ.
• Phòng chống bệnh còi xương, bệnh thiếu máu do thiếu sắt ngay từ những tháng tuổi thứ 2, liên tục cho đến ít nhất trẻ đủ 5 tuổi.
• Trong thời gian điều trị các bệnh nhiễm khuẩn, cần phải bổ sung đầy đủ các loại vitamin và khoáng chất cho trẻ như vitamin A, vitamin C, vitamin nhóm B và các chất khoáng như Magiê, kẽm,... Đặc biệt là không nên lạm dụng kháng sinh.
• Giảm đau trong quá trình trẻ mọc răng hoặc viêm loét vùng miệng. Thường thường người lớn ít quan tâm đến vấn đề đau khi trẻ mọc răng mà cho đó là điều bình thường, nhưng thực ra khi mọc răng trẻ rất đau, đau phát sốt và không dám ăn vì sợ đau.
• Tập cho trẻ ăn đa dạng nhiều loại thức ăn và luôn thay đổi món ăn, cách chế biến để cho trẻ ăn ngon miệng. Không nên cho trẻ ăn bổ sung quá sớm. Khi trẻ được 6 tháng tuổi mới nên cho trẻ ăn bổ sung. Không nên vì mong con nhanh tăng cân mà ép trẻ ăn quá nhiều.
• Luôn cho trẻ ăn đúng giờ và ăn cùng với gia đình vì việc cả gia đình quây quần bên mâm cơm và vừa ăn vừa nói chuyện vui vẻ giúp bé ăn ngon miệng hơn.
• Nên chia nhỏ khẩu phần ăn của con thành những bữa nhỏ, cha mẹ có thể cho trẻ ăn những thức ăn nhẹ vào các bữa phụ như: sữa chua, trái cây, bánh ít ngọt... nhưng không nên cho trẻ ăn gần với bữa chính.

• Không nên cho trẻ uống quá nhiều nước trước và trong khi ăn kể cả những thức uống như sữa và nước ép trái cây vì việc trẻ uống quá nhiều trước và trong khi ăn sẽ khiến trẻ có cảm giác no không còn hứng thú để ăn. Ngoài ra, các bậc cha mẹ cần phải lưu ý, hạn chế cho con mình uống sữa vào giữa đêm vì sẽ gây ảnh hưởng tới bữa ăn sáng hôm sau.
• Đảm bảo cung cấp đủ các dưỡng chất cho trẻ.
• Không cho bé dùng điện thoại, đồ chơi, đọc sách, đọc truyện tranh, xem tivi hay dùng các thiết bị công nghệ khác trong khi ăn.

Đối với những trẻ biếng ăn bệnh lý, các bậc cha mẹ cần phải đến các cơ sở y tế để được các bác sĩ dinh dưỡng tư vấn về chế độ ăn uống, dinh dưỡng phù hợp cho từng trẻ, và điều quan trọng là trong bữa ăn phải tạo ra một không khí vui vẻ thoải mái giúp trẻ ăn ngon miệng. Tránh không nên “đè” trẻ ra bắt ăn, không nên mắng mỏ, doạ dẫm mà phải tìm hiểu nguyên nhân biếng ăn ở trẻ để khắc phục.

Trường hợp trẻ biếng ăn kéo dài, kém hấp thu, chậm phát triển, cha mẹ nên bổ sung cho trẻ các sản phẩm hỗ trợ có chứa lysine, các vi khoáng chất và vitamin thiết yếu như kẽm, crom, selen, vitamin nhóm B giúp đáp ứng đầy đủ nhu cầu về dưỡng chất ở trẻ. Đồng thời, các vitamin thiết yếu này còn hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường khả năng hấp thu dưỡng chất, giúp cải thiện tình trạng biếng ăn, giúp trẻ ăn ngon miệng. Cha mẹ có thể cũng có thể áp dụng việc bổ sung chất qua đường ăn uống và các thực phẩm chức năng có nguồn gốc từ tự nhiên để bé dễ hấp thụ. Điều quan trọng nhất là việc cải thiện triệu chứng cho bé phải diễn ra trong thời gian dài. Việc kết hợp nhiều loại thực phẩm chức năng cùng lúc hoặc thay đổi liên tục nhiều loại trong thời gian ngắn có thể khiến hệ tiêu hóa của bé không kịp thích nghi và hoàn toàn không tốt. Vì vậy, cha mẹ phải thực sự kiên trì đồng hành cùng con và thường xuyên truy cập website vinmec.com để cập nhật những thông tin chăm sóc cho bé hữu ích nhé.