Nguyên nhân trẻ sơ sinh bị viêm tai giữa

Viêm tai giữa là một căn bệnh thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Trong đó có không ít trẻ bị tái đi tái lại nhiều lần. Vậy nguyên nhân trẻ sơ sinh bị viêm tai giữa là gì và tại sao trẻ sơ sinh hay bị bệnh này?

Tai giữa có vai trò quan trọng trong việc tiếp nhận âm thanh, đó là truyền các rung động từ màng nhĩ đến tai trong thông qua hệ thống xương con, giúp cho chúng ta nghe được âm thanh.

Tai của chúng ta được chia thành 3 phần chính, bao gồm:

• Tai ngoài gồm có vành tai ngoài và ống tai;
• Tai giữa gồm có màng nhĩ, hòm nhĩ, vòi nhĩ và các xương con;
• Tai trong gồm có ốc tai, các ống bán khuyên và tiền đình, nó có chức năng chuyển đổi xung động âm thanh từ tai giữa truyền vào thành xung động thần kinh. Đồng thời nó cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giữ thăng bằng cho cơ thể.

Viêm tai giữa là tình trạng tai giữa bị nhiễm trùng gây ra các triệu chứng sưng, đau, sốt, chảy dịch. Viêm tai giữa có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi song phổ biến nhất là trẻ sơ sinh cho đến 2 tuổi. Nguyên nhân là do cấu trúc tai của trẻ ở độ tuổi này chưa phát triển hoàn chỉnh và hệ miễn dịch yếu.

Theo số liệu thống kê cho thấy có hơn 80% trẻ bị viêm tai giữa ít nhất một đợt trước khi lên 3 tuổi. Dù vậy, căn bệnh này cũng có thể xuất hiện ở người lớn.

Tùy theo mức độ nhiễm trùng, viêm tai giữa thường được chia thành các loại sau:

• Viêm tai giữa cấp tính: Thường là một biến chứng của nhiễm trùng đường hô hấp trên do rối loạn chức năng vòi nhĩ.
• Viêm tai giữa mạn tính: Là tình trạng viêm tai giữa kéo dài, bị chảy mủ lâu ngày qua lỗ thủng màng nhĩ (thường kéo dài trên 12 tuần).
• Viêm tai giữa ứ dịch: Là tình trạng tai giữa bị viêm tiết dịch, nhưng dịch không chảy ra ngoài mà bị ứ lại ở phía sau màng nhĩ. Dịch ứ có thể là thanh dịch, dịch nhầy hoặc keo dính.

Nguyên nhân trẻ sơ sinh bị viêm tai giữa là do vi-rút, vi khuẩn gây ra. Khi trẻ bị ốm sốt, dị ứng, đau họng, nhiễm trùng đường hô hấp,... các vi-rút, vi khuẩn có thể xâm nhập vào tai giữa thông qua các dịch tiết, đờm. Từ đó khiến cho tai giữa bị viêm, chảy dịch vàng hoặc có mủ.

Cấu trúc tai chưa hoàn thiện là một trong những nguyên nhân chính dẫn viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh. Tai trong của trẻ được liên kết với phía sau của cổ họng thông qua ống thính giác. Ống thính giác này sẽ mở ra để các chất lỏng, chất thải dư thừa từ tai thoát xuống cổ họng.

Nếu như ống thính giác này bị tắc hoặc bị sưng, viêm thì các chất lỏng và chất thải ở tai sẽ tồn đọng lại dẫn đến nhiễm trùng. Ống thính giác ở trẻ sơ sinh thường ngắn, rộng và nằm ngang nên tai của trẻ dễ bị các loại vi khuẩn, virus xâm nhập.

Bên cạnh các nguyên nhân trên thì trẻ sơ sinh bị viêm tai giữa có thể do các yếu tố sau:

• Polyp trong tai làm che lấp phần tai giữa;
• Trẻ bị ốm, ho, sốt, cảm lạnh khiến cho đờm, dịch mũi lây sang tai;
• Trẻ bị dị ứng thời tiết hoặc thức ăn;
• Trẻ sống trong môi trường có khói bụi hoặc thường xuyên hít phải khói thuốc lá;
• Nước vào trong tai nhưng không vệ sinh sạch cho trẻ;
• Vệ sinh tai cho trẻ không đúng cách;
• Mẹ cho trẻ bú sữa ở tư thế nằm, làm cho trẻ bị sặc sữa lên mũi, trào sang tai gây viêm;
• Trẻ sơ sinh không được bú sữa mẹ. Vì trong sữa mẹ có chứa các chất dinh dưỡng cùng với các kháng thể giúp bảo vệ trẻ khỏi các vi khuẩn, virus gây bệnh.

Khi thấy trẻ có các triệu chứng bất thường ở tai, các bậc phụ huynh cần chú ý quan sát để xác định xem trẻ có bị viêm tai giữa hay không. Trẻ bị viêm tai giữa thường có các biểu hiện sau:

• Sốt cao trên 39 độ C, đau đầu.
• Trẻ không cho bố mẹ chạm vào tai vì đau.
• Trẻ dùng tay dụi hoặc kéo vành tai rồi khóc.
• Trẻ khó ngủ, hay quấy khóc.
• Trẻ chán ăn, ăn không ngon.
• Trẻ bị tiêu chảy.
• Dịch vàng hoặc mủ chảy ra ống tai.
• Trẻ phản ứng kém với âm thanh.
• Trẻ mất thăng bằng dễ ngã khi đi lại.

Khi trẻ xuất hiện các triệu chứng trên, các bậc phụ huynh cần đưa con đến bệnh viện càng sớm càng tốt.

4.1. Điều trị viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh bằng thuốc

Hầu hết các trường hợp viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh đều được điều trị nội khoa bằng các loại thuốc theo đơn của bác sĩ như là: Thuốc kháng sinh, chống viêm phù nề, kháng histamin, xịt mũi, bơm hơi vòi nhĩ.

Thời gian điều trị viêm tai giữa bằng thuốc thường kéo dài 1 - 2 tuần. Trong trường hợp màng nhĩ bị thủng, trẻ sẽ cần dùng thuốc nhỏ tai kết hợp với việc làm sạch mủ trong tai bằng nước muối và dung dịch sát trùng thích hợp để ngăn chặn tình trạng mủ bít tắc ống tai.

4.2. Phẫu thuật điều trị viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh

Trong trường hợp nhiễm trùng lan rộng, việc điều trị viêm tai giữa bằng thuốc không mang lại hiệu quả, trẻ có thể cần điều trị ngoại khoa như nạo VA; cắt amidan; đặt ống thông khí tùy theo từng tình trạng bệnh cụ thể.

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 2 tuổi là những đối tượng dễ bị viêm tai giữa nhất. Do sức đề kháng và hệ miễn dịch của trẻ ở độ tuổi này còn yếu. Ngoài ra do cấu trúc tai của trẻ chưa phát triển hoàn thiện. Vì vậy, các bậc phụ huynh cần áp dụng một số biện pháp để giúp trẻ sơ sinh tránh bị viêm tai giữa:

• Nuôi trẻ bằng sữa mẹ ít nhất trong 6 tháng đầu. Các kháng thể có trong sữa mẹ sẽ giúp cho trẻ chống lại bệnh tật tốt hơn. Vì vậy, các mẹ không nên cho trẻ cai sữa sớm, tối thiểu cho trẻ bú 6 tháng đầu.
• Không cho trẻ nằm bú sữa: Nhiều bà mẹ có thói quen cho trẻ nằm bú khiến trẻ dễ bị sặc sữa lên vùng mũi, vùng tai. Theo chia sẻ của các bác sĩ chuyên khoa thì đây là nguyên nhân làm cho trẻ có nguy cơ mắc các bệnh về tai như là viêm tai giữa.
• Vệ sinh tai cho trẻ sạch sẽ bằng khăn mềm. Sau khi rửa mặt hay lau tai, bạn cần giặt khăn sạch và phơi khô.
• Khi tắm gội cần lưu ý không để nước chảy vào tai trẻ.
• Không tự ý dùng tăm bông để lau tai cho trẻ vào sâu bên trong.
• Không tự ý sử dụng dụng cụ lấy ráy tai khi trẻ bị ngứa. Thay vào đó, nên đưa trẻ đến bác sĩ để khám.
• Cần cho trẻ tiêm chủng đúng lịch quy định. Tiêm phòng có thể giúp cho trẻ giảm tỷ lệ bị viêm tai giữa.
• Tránh để cho trẻ tiếp xúc với khói thuốc lá.

Tóm lại, viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh là tổn thương và viêm nhiễm xuất hiện trong tai giữa do vi khuẩn sinh sôi, phát triển trong tai hoặc từ bên ngoài môi trường xâm nhập vào gây nên. Khi trẻ sơ sinh có biểu hiện viêm tai giữa, phụ huynh cần đứa con đến cơ sở y tế uy tín để thăm khám, chẩn đoán, tư vấn điều trị ngay nhằm tránh những biến chứng không mong muốn xảy ra.

Xem thêm: Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị viêm tai giữa