Trẻ ăn rất ít mà không đói: Vì sao?

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Vũ Quốc Ánh - Bác sĩ Nhi khoa - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Khi chăm sóc trẻ biếng ăn, nhiều cha mẹ đã thử phương pháp bỏ đói trẻ để xem con có đòi ăn và ăn tốt hơn hay không. Tuy nhiên thực tế cho thấy trẻ không đòi ăn dù bị bỏ đói cả ngày, trẻ bỏ ăn chỉ uống nước khiến phụ huynh rất xót con. Vậy vì sao trẻ ăn ít mà không đói?

Phần lớn gia đình thử bỏ mặc trẻ đói đều không thành công, đơn giản là do hiểu sai dẫn đến hành vi làm không đúng. Hiện tại, có hai hiểu lầm phổ biến về phương pháp này như sau:

• Một là để con hoạt động hết năng lượng và không cung cấp đồ ăn.

Vấn đề bố mẹ cần lưu ý là trẻ nhỏ sẽ không biết hoặc chưa biết diễn đạt cơn đói như thế nào. Hơn nữa, tâm lý ở lứa tuổi này cũng sẽ quên cơn đói rất nhanh nếu bị thu hút bởi những thứ như máy tính bảng, điện thoại, TV... Đây là nguyên nhân khiến trẻ không đòi ăn mà hoạt động vẫn bình thường. Tuy nhiên tình trạng mất dần năng lượng này diễn ra lâu ngày sẽ ảnh hưởng lớn đến sự tăng trưởng và phát triển của bé.

• Hai là bỏ qua bữa chính của con, nhưng lại thêm nhiều bữa phụ và tăng uống sữa

Trong trường hợp này, bé hoàn toàn không nhận ra dấu hiệu đói, thậm chí rất thích thú vì không còn bị ép ăn bữa chính nhàm chán. Kết quả là trẻ bỏ ăn chỉ uống nước, uống sữa, khi nào thích thì ăn tạm vài món vặt. Lúc này mẹ sẽ thấy trẻ ăn ít mà không đói, lại trở nên bất lực trong việc quản lý bữa ăn của con. Con phải được ăn đủ các loại thức ăn trong 4 nhóm dinh dưỡng cần thiết để cơ thể và trí não phát triển khỏe mạnh. Chỉ uống sữa hoặc ăn nhiều các sản phẩm từ sữa sẽ làm mất cân bằng, tăng nguy cơ thiếu máu thiếu sắt ở trẻ biếng ăn, đồng thời khiến không có nhu cầu ăn và tập nhai.

Hơn nữa, dạ dày của trẻ rất nhỏ, nhu cầu năng lượng lại không cao bằng người lớn. Sau 1 tuổi, tốc độ tăng trưởng của con chững lại, đồng thời có được nhiều kỹ năng mới (đi, đứng, chạy, nói, ...) vì vậy không tập trung vào việc ăn uống nhiều nữa. Nói cách khác, với trẻ việc ăn uống lúc này chỉ là thứ yếu, nhưng người lớn lại đặt bữa ăn lên hàng quan trọng tối ưu. Mẹ càng ép, còn càng phản kháng và đối đầu. Do đó người lớn chúng ta phải hiểu, thông cảm, và tôn trọng những ưu tiên của con trong giai đoạn này.

Phụ huynh cần tìm hiểu kĩ các kiến thức về trẻ biếng ăn, từ đó xác định nguyên nhân con không chịu ăn. Những nguyên nhân bẩm sinh, không rõ nguyên nhân hoặc do bệnh lý thì cần bác sĩ tư vấn trực tiếp chứ không nên tự ý áp dụng bất kỳ phương pháp nào.

Để khắc phục tình trạng trẻ biếng ăn, chính bố mẹ, ông bà và những người trực tiếp chăm sóc trẻ phải thay đổi tư duy, quan niệm cũ. Mỗi bữa ăn không phải là một “cuộc chiến” hay chiêu thức “dụ dỗ”, mà phải trở thành niềm vui thích thực sự. Bố mẹ cần sự kiên trì, tìm tòi và học hỏi để thay đổi thái độ của chính mình trước khi thiết lập thói quen bàn ăn cho trẻ. Con cần có ghế ngồi riêng khi ăn, thời gian ăn không kéo dài, tập trung xong bữa ăn, không vừa ăn vừa chơi... Đợi cho trẻ nhỏ biết đói là giai đoạn cuối cùng và chỉ hiệu quả sau khi đã thực hiện được những bước trên.

Lý do bố mẹ thất bại, thậm chí dẫn đến hậu quả đáng tiếc là do hiểu sai, không tường tận. Hầu hết đều thực hiện và tập trung ngay vào giai đoạn cuối là bỏ đói con nên trẻ biếng ăn không trị được tận gốc rễ.

Quan điểm tôn trọng nhu cầu ăn uống của bé và để con phát triển tự nhiên có một số ưu điểm như sau:

• Hỗ trợ bé ăn và phát triển kỹ năng theo cách tự nhiên, trẻ sẽ ăn theo bản năng khi thực sự sẵn sàng, đồng thời khám phá thức ăn theo nhịp độ của riêng mình
• Con học được cách tận hưởng thức ăn, cũng như khám phá những mùi vị khác nhau, qua đó nhận biết thức ăn và xây dựng thú vui ăn uống lâu dài
• Tạo được niềm vui khi ăn uống cho con khiến tâm lý của bé khi ăn cũng thoải mái hơn
• Bố mẹ chuẩn bị bữa ăn cho trẻ dễ dàng và đơn giản hơn, nhất là việc cho trẻ ăn trở nên nhẹ nhàng và thú vị.

Theo chuyên gia ăn dặm, bố mẹ cũng cần để con đói đúng cách thì mới có tác dụng trong trị biếng ăn. Hướng dẫn cụ thể như sau:

• Cắt hoàn toàn bữa phụ, chỉ cho bé ăn vào các bữa chính cách nhau khoảng 4 tiếng, mỗi bữa chỉ kéo dài 20 - 30 phút, sau đó thu dọn thức ăn, không dây dưa thêm
• Nếu bữa chính con vẫn không chịu ăn thì cho 3 cơ hội (hỏi con có chịu ăn nghiêm túc không 3 lần), nếu bé không hợp tác thì dọn (nhưng không cắt hết các bữa ăn của con)
• Nếu trong ngày trẻ bỏ ăn chỉ uống nước thì khi quan sát thấy dấu hiệu đói lả, bố mẹ cần bổ sung sữa hoặc đồ ăn cho con. Mỗi bữa phụ chỉ nên diễn ra trong vòng 10 - 20 phút, ngày 2 lần
• Đến ngày thứ 2 tiếp tục áp dụng các bước giống như ngày đầu. Thông thường con sẽ bắt đầu ăn một ít trong bữa chính. Bố mẹ không cần lo lắng vì trẻ ăn ít mà không đói, vẫn liên tục theo dõi sức khỏe con
• Ngày thứ 3 tiếp tục áp dụng phương pháp này. Thông thường con đã tiêu hao hết năng lượng dự trữ nên sẽ ăn nhiều dần lên qua từng bữa. Lúc này bố mẹ có thể bắt đầu bổ sung một ít sữa và bữa phụ cho con, tăng dần cho đến khi trở lại bình thường. Trẻ trên 1 tuổi chỉ nên uống tối đa 500 - 700ml sữa/ ngày, tương đương 150 - 200ml/lần uống (tính cả những sản phẩm từ sữa), 3 lần/ ngày, không cho khi con đòi thêm.

Phương pháp trên áp dụng quy luật tự nhiên là đói sẽ ăn, song cũng đảm bảo khoa học và quan sát con thật cẩn thận. Không ít bậc phụ huynh luôn mang tâm lý sợ con đói, nên dự trữ sẵn bánh ngọt, sữa, trái cây... để cho con ăn trong bữa phụ. Kết quả lượng thức ăn nạp vào của bữa phụ chưa tiêu hoá hết, làm cho bé mất cảm giác thèm ăn vào bữa chính. Nếu tiếp tục thói quen xấu này, dù có áp dụng bất kỳ phương pháp nào, vấn đề mất cân bằng dinh dưỡng và trẻ biếng ăn cũng sẽ không được giải quyết triệt để.

Mỗi năm trẻ tăng được khoảng 2 kg là đủ tiêu chuẩn. Nếu con ăn được nhiều, mập lên, đòi ăn và thèm ăn thì cũng có thể là dấu hiệu thừa cân và béo phì, không phải là điều hay.

Để giúp các bậc phụ huynh chăm sóc con cái dễ dàng hơn, đặc biệt giúp cho các bạn nhỏ sở hữu hệ miễn dịch khỏe mạnh và phát triển toàn diện, các sản phẩm bổ sung cho trẻ ra đời với công thức cải tiến, giúp bổ sung các vi chất thiết yếu và dinh dưỡng cho trẻ tăng cường hệ miễn dịch, nâng cao đề kháng, ăn ngon và tăng cường hấp thu.

Trường hợp trẻ biếng ăn kéo dài, kém hấp thu, chậm phát triển cha mẹ nên bổ sung cho trẻ các sản phẩm hỗ trợ có chứa lysine, các vi khoáng chất và vitamin thiết yếu như kẽm, crom, selen, vitamin nhóm B giúp đáp ứng đầy đủ nhu cầu về dưỡng chất ở trẻ. Đồng thời các vitamin thiết yếu này còn hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường khả năng hấp thu dưỡng chất, giúp cải thiện tình trạng biếng ăn, giúp trẻ ăn ngon miệng. Cha mẹ có thể đồng thời áp dụng việc bổ sung chất qua đường ăn uống và các thực phẩm chức năng có nguồn gốc từ tự nhiên để bé dễ hấp thụ. Điều quan trọng nhất là việc cải thiện triệu chứng cho bé thường phải diễn ra trong thời gian dài. Việc kết hợp nhiều loại thực phẩm chức năng cùng lúc hoặc thay đổi liên tục nhiều loại trong thời gian ngắn có thể khiến hệ tiêu hóa của bé không kịp thích nghi và hoàn toàn không tốt. Vì vậy cha mẹ phải thực sự kiên trì đồng hành cùng con và thường xuyên truy cập website vinmec.com để cập nhật những thông tin chăm sóc cho bé hữu ích nhé.