Rặn sinh đúng cách giúp đỡ mất sức, tránh ảnh hưởng đến vùng kín

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Phạm Thị Yến - Bác sĩ Chuyên khoa sản - Khoa sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Rặn sinh và thở đúng cách sẽ giúp cho cuộc sinh nở của người mẹ diễn ra nhanh chóng hơn, đỡ mất sức và tránh được các biến chứng sinh như băng huyết sau sinh, tổn thương đến vùng kín,...

Chuyển dạ là một quá trình đánh dấu sự kết thúc của thời kỳ thai nghén, sau đó thai phụ bước vào giai đoạn đau đẻ. Chuyển dạ là một quá trình bởi vì chuyển dạ thường kéo dài từ 6-12 giờ đồng hồ ở người con rạ. Đối với người sinh đứa con đầu tiên, thời gian sẽ kéo dài gấp đôi, khoảng 12-24 giờ.

Khi bắt đầu chuyển dạ thì cơn gò tử cung thường ngắn, cơn co này thường gây đau nhẹ. Càng gần đến lúc sinh thì cơn co kéo dài hơn, khi có 3 cơn co trong 10 phút và sản phụ đau bụng dữ dội là thời điểm rặn sinh đã đến.

Như vậy, cơn co tử cung mang tính chất chu kỳ, với mỗi một cơn gò tử cung thường có 3 thì đó là thì co, thì kéo dài và thì nghỉ. Ở thì co, sản phụ có cảm giác bụng cứng lên, cảm giác đau đớn tăng dần, cơn đau đạt đỉnh điểm ở thì kéo dài, sau đó đến thì nghỉ cảm giác đau đẻ sẽ giảm dần và không cảm thấy đau nữa. Thì nghỉ là khoảng cách giữa các cơn co tử cung, giúp cho sản phụ phục hồi sức lực.

Vì vậy, để cuộc sinh diễn ra thuận lợi, và sản phụ giảm đau, tránh mất sức và ảnh hưởng đến vùng kín thì sản phụ cần biết cách thở và rặn sinh theo thì và các cơn co tử cung.

2.1 Cách thở

• Theo tính chất chu kỳ của cơn co tử cung, sản phụ cần tập trung chú ý vào hơi thở
• Khi bắt đầu cảm thấy đau, đồng thời cơn co tử cung bắt đầu, có cơn co xuất hiện sản phụ nên tập chung vào hơi thở để tập thở nhanh dần. Hít vào bằng mũi và thở ra bằng đường miệng. Cơn đau càng tăng thì thở càng nông hơn và nhanh hơn, tần suất nhịp thở tăng dần ở thì kéo dài. Cảm thấy đau càng nhiều thì thở càng nhanh hơn. Ở thì thở ra làm sao tạo được tiếng rít gần giống như tiếng huýt sáo nhỏ. Đến khi cảm thấy bớt đau thì thở chậm lại và thở sâu hơn, tần suất nhịp thở giảm dần.
• Ở thì nghỉ giữa các cơn co tử cung, thai phụ nên thở sâu và nhẹ nhàng bình thường để lấy lại năng lượng đã bị mất đi khi thở nhanh, nông ở thì co và tích trữ năng lượng cho lần thở của cơn đau kế tiếp... Do đó, tốt nhất sản phụ nên thư giãn toàn thân.

Khi bác sĩ yêu cầu rặn, sản phụ nên tập trung rặn đúng cách thì mới có hiệu quả đẩy thai ra khỏi bụng và ống sinh dục của người mẹ. Rặn không hiệu quả có thể làm cho người mẹ mất sức và em bé có thể bị ngạt khi chưa kịp sinh ra.

2.2 Cách rặn

• Khi sản phụ cảm nhận được cơn co tử cung là khi bụng gò cứng dần và xuất hiện cơn đau. Sản phụ nên hít vào một hơi thở thật sâu, sau đó nín thở, miệng ngậm chặt, đồng thời hai tay nắm chặt vào hai thành của bàn sinh, hai chân đạp mạnh vào hai ống treo cổ chân của bàn sanh, dồn hơi thật mạnh rặn để đẩy hơi xuống vùng bụng dưới giúp tống xuất thai nhi ra ngoài. Khi sản phụ cảm thấy sắp hết hơi nhưng vẫn còn đau có thể hít vào một hơi khác và rặn tiếp tục cho đến khi không còn cảm thấy đau bụng nữa. Chú ý là trong khi rặn, sản phụ phải giữ sao cho lưng thẳng, áp sát vào bề mặt bàn sinh và phần mông phải cong lên phía trước. Đặc biệt là phải giữ sao cho khi rặn thì miệng không được phát ra bất cứ âm thanh nào.
• Giữa 2 cơn co tử cung, hết đau thì thở sâu điều hòa, dưỡng sức để tập trung vào đợt rặn kế tiếp.

Ở người sinh con so, cuộc rặn sinh thường sẽ kéo dài khoảng 30 - 40 phút, được chia thành nhiều đợt rặn. Sau đó thai nhi mới xổ được. Ở người con rạ thì cuộc rặn ngắn hơn, chỉ còn khoảng 20 - 30 phút.

Thì quan trọng nhất là thì sổ đầu thai nhi. Bác sĩ sẽ tiếp tục đỡ sinh, chủ động kéo thân hình, mông và chân tay em bé ra khỏi cửa mình của mẹ, cuộc rặn sinh xem như kết thúc.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp thai nhi quá to, và cân nặng thai nhi quá lớn có thể gây khó khăn ở thì sổ vai, kẹt vai. Lúc này, các bác sĩ sẽ thực hiện một số thủ thuật khác để đỡ em bé,... Khi bị kẹt vai có thể có một vài rắc rối, biến chứng nhưng thường thì ít gây ra ảnh hưởng đến sức khỏe của em bé, vì cơ thể nhỏ bé ấy rất kì diệu, khả năng hồi phục của bé rất nhanh và ít khi để lại biến chứng,...

Sản phụ cần tập rặn sinh và thở đúng cách để tránh mất sức, tránh được các biến chứng sinh như băng huyết sau sinh, tổn thương đến vùng kín,... giúp cho cuộc sinh được diễn ra tốt đẹp.

Bác sĩ Phạm Thị Yến đã có 11 năm kinh nghiệm khám và điều trị trong lĩnh vực Sản Phụ khoa. Bác sĩ với thế mạnh và hiểu biết sâu sắc trong:

• Khám, tư vấn các thai thường, thai bệnh lý, thai nguy cơ cao
• Khám và điều trị các bệnh lí phụ khoa: viêm cổ tử cung, lộ tuyến cổ tử cung
• Phẫu thuật nội soi các bệnh lý phụ khoa : thai ngoài tử cung, khối u tử cung , khối u buồng trứng
• Phẫu thuật khối u vú, khối u âm hộ , âm đạo, cổ tử cung
• Phẫu thuật sản khoa : phẫu thuật lấy thai, khám
• Điều trị các rối loạn nội tiết phụ nữ ở các lứa tuổi: dậy thì, tuổi sinh sản; tuổi tiền mãn kinh.