Bạn có bị đỏ mặt khi uống rượu không?

Bài viết được viết bởi ThS.BS Vũ Hoàng Huy - Bác sĩ Cấp Cứu, Khoa Cấp cứu - Bệnh viện Đa khoa quốc tế Vinmec Times City.

Một số người bị đỏ bừng mặt đặc biệt sau khi uống rượu, khi mặt của họ hơi đỏ hoặc rất đỏ. Tại sao điều này xảy ra, và nó có nghĩa là gì? Trong bài viết này, chúng ta cùng tìm hiểu lý do tại sao một số người bị đỏ bừng mặt do rượu, trong khi những người khác thì không.

Nếu mặt bạn đỏ lên sau một vài ly rượu, bạn không đơn độc vì có nhiều người bị đỏ bừng mặt khi uống rượu.

Khi chúng ta uống rượu, cơ thể chúng ta sử dụng gan để phân hủy và chuyển hóa chất cồn. Trong khi làm điều đó, nó tạo ra một chất độc gọi là acetaldehyde, chất này tiếp tục bị phân hủy thành axit axetic không độc. Axit axetic cuối cùng bị phân hủy thành carbon dioxide và nước.

Những người đỏ mặt khi uống rượu có thể do lỗi của gen aldehyde dehydrogenase (ALDH) gây thiếu hụt enzyme này. ALDH là một loại enzym trong cơ thể bạn giúp phân hủy một chất có trong rượu gọi là acetaldehyde.

Sự tích lũy quá nhiều acetaldehyde có thể gây đỏ mặt và các triệu chứng khác.

Mặt đỏ bừng xảy ra do các mạch máu trên mặt giãn ra để phản ứng với các chất độc này. Ở một số người, điều này có thể xảy ra sau khi uống rất ít rượu.

Các nhà khoa học ước tính rằng có ít nhất khoảng 8 phần trăm dân số trên toàn thế giới bị thiếu ALDH. Những người gốc Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc có nhiều khả năng bị phản ứng này hơn. Ít nhất từ 36% đến 70% người Đông Á bị đỏ mặt do phản ứng của việc uống rượu. Vì vậy, hiện tượng này thường được gọi là “ Đỏ mặt châu Á” hay “Chứng đỏ bừng mặt châu Á”.

Một số nghiên cứu cũng cho thấy những người gốc Do Thái cũng có nhiều khả năng bị đột biến ALDH. Người ta không biết tại sao một số quần thể nhất định có nhiều khả năng gặp vấn đề này hơn, nhưng nó có tính chất di truyền và có thể được di truyền bởi một hoặc cả hai bố mẹ.

ALDH hoạt động để phân hủy acetaldehyde. Khi một thay đổi di truyền ảnh hưởng đến enzym này, nó sẽ không làm nhiệm vụ của mình.

Sự thiếu hụt ALDH làm cho acetaldehyde tích tụ nhiều hơn trong cơ thể bạn. Quá nhiều acetaldehyde có thể khiến bạn không dung nạp được rượu.

Đỏ bừng mặt là một triệu chứng, nhưng những người bị tình trạng này cũng có thể gặp phải:

• Tim đập nhanh
• Huyết áp thấp
• Đau đầu
• Buồn nôn
• Nôn mửa

Mặc dù bản thân việc đỏ mặt không có hại nhưng nó có thể là dấu hiệu cảnh báo những rủi ro khác.

Một nghiên cứu năm 2013 đã chỉ ra rằng những người bị đỏ mặt sau khi uống rượu có thể có nguy cơ mắc bệnh cao huyết áp cao hơn.

Các nhà khoa học đã xem xét 1.763 người đàn ông Hàn Quốc và phát hiện ra rằng những người “Đỏ mặt” uống nhiều hơn 4 loại đồ uống có cồn mỗi tuần có nguy cơ mắc bệnh cao huyết áp hơn so với những người không uống chút nào.

Huyết áp cao có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ.

Một nghiên cứu đánh giá năm 2017 cho thấy phản ứng đỏ bừng mặt với rượu có liên quan đến nguy cơ ung thư cao hơn, đặc biệt là ung thư thực quản ở nam giới ở Đông Á. Nó không liên quan đến nguy cơ ung thư ở phụ nữ.

Một số bác sĩ tin rằng phản ứng đỏ bừng mặt có thể hữu ích trong việc xác định những người có nguy cơ mắc các bệnh này.

Các loại thuốc được gọi là thuốc chẹn histamine-2 (H2) có thể kiểm soát tình trạng đỏ bừng mặt. Những loại thuốc này hoạt động bằng cách làm chậm quá trình phân hủy rượu thành acetaldehyde trong máu của bạn. Các chất chẹn H2 phổ biến bao gồm:

• Pepcid
• Zantac
• Tagamet

Các loại thuốc chúng ta thường gọi là thuốc kháng histamin (Zyrtec, Telfast và Claratyne) nhắm vào thụ thể histamin H1 và chúng không có tác dụng đối với chứng đỏ bừng mặt do rượu.

Brimonidine là một phương pháp điều trị phổ biến khác cho chứng đỏ mặt. Đây là một liệu pháp tại chỗ giúp làm giảm mẩn đỏ tạm thời trên khuôn mặt. Thuốc hoạt động bằng cách giảm kích thước của các mạch máu rất nhỏ.

Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã phê duyệt brimonidine để điều trị bệnh rosacea - Một tình trạng da gây mẩn đỏ và các nốt mụn nhỏ trên mặt.

Một loại kem bôi khác, oxymetazoline, đã được phê duyệt vào năm 2017 để điều trị bệnh rosacea. Nó có thể giúp da mặt đỏ hơn bằng cách thu hẹp các mạch máu trên da.

Một số người cũng sử dụng laser và các liệu pháp dựa trên ánh sáng để giảm mẩn đỏ. Điều trị có thể giúp cải thiện hình dạng của các mạch máu có thể nhìn thấy.

Điều quan trọng cần biết là các liệu pháp giúp bốc hỏa không giải quyết được tình trạng thiếu ALDH. Chúng thực sự có thể che giấu các triệu chứng quan trọng có thể báo hiệu một vấn đề.

Cách duy nhất để tránh đỏ mặt khi uống rượu là tránh hoặc hạn chế uống rượu. Đây có thể là một ý tưởng hay, ngay cả khi bạn không gặp vấn đề với việc đỏ bừng mặt này.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), rượu là nguyên nhân gây ra nhiều hơn 5 phần trăm số ca tử vong trên toàn thế giới.

WHO nói rằng rượu là một "Yếu tố nhân quả" trong hơn 200 bệnh và chấn thương.

Uống quá nhiều rượu có thể làm tăng nguy cơ phát triển một loạt các vấn đề y tế, bao gồm:

• Bệnh gan
• Một số bệnh ung thư
• Huyết áp cao
• Bệnh tim hoặc đột quỵ
• Vấn đề về trí nhớ
• Vấn đề tiêu hóa
• Nghiện rượu

Nếu bạn uống rượu, hãy cố gắng uống vừa phải. Các định nghĩa uống rượu “vừa phải” là tối đa một ly mỗi ngày đối với phụ nữ và tối đa hai ly mỗi ngày đối với nam giới.

Các loại thuốc che giấu các triệu chứng của chứng không dung nạp rượu có thể khiến bạn cảm thấy muốn uống nhiều hơn mức bình thường. Điều này có thể nguy hiểm, đặc biệt nếu bạn bị thiếu hụt ALDH.

Hãy nhớ rằng, mặt đỏ bừng có thể là dấu hiệu cho thấy bạn nên ngừng uống rượu.

Đỏ mặt khi uống rượu thường là do thiếu hụt ALDH, điều này có thể làm cho việc uống rượu có hại cho sức khỏe của bạn. Những người gốc Á và Do Thái có nhiều khả năng gặp vấn đề này hơn.

Mặc dù các phương pháp điều trị có thể che đi vết mẩn đỏ nhưng chúng chỉ che đậy các triệu chứng của bạn. Nếu bạn bị đỏ bừng mặt khi uống rượu, bạn nên cố gắng hạn chế hoặc tránh uống rượu.

Nói chuyện với bác sĩ nếu bạn nghĩ rằng bạn có thể bị thiếu ALDH. Các xét nghiệm có sẵn để xác nhận rằng bạn có gen bị thay đổi.

Tài liệu tham khảo:

1. Alcohol Flush Signals Increased Cancer Risk among East Asians March 23, 2009 News Release – National Institutes of Health (NIH)
2. Brooks PJ, Enoch MA, Goldman D, Li TK, Yokoyama A (March 2009). "The alcohol flushing response: an unrecognized risk factor for esophageal cancer from alcohol consumption
3. Lee H, Kim SS, You KS, Park W, Yang JH, Kim M, Hayman LL (2014). "Asian flushing: genetic and sociocultural factors of alcoholism among East asians". Gastroenterology Nursing. 37 (5): 327–36.
4. Lee, Chien-Hung; Lee, Jang-Ming; Wu, Deng-Chyang; Goan, Yih-Gang; Chou, Shah-Hwa; Wu, I.-Chen; Kao, Ein-Long; Chan, Te-Fu; Huang, Meng-Chuan; Chen, Pei-Shih; Lee, Chun-Ying (2008). "Carcinogenetic impact of ADH1B and ALDH2 genes on squamous cell carcinoma risk of the esophagus with regard to the consumption of alcohol, tobacco and betel quid". International Journal of Cancer. 122 (6): 1347–56.