Các loại u ruột non thường gặp trên X quang

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Trần Công Trình - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park. Bác sĩ đã có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh.

Dù ruột non là một bộ phận chiếm diện tích lớn ở ống tiêu hóa nhưng u ruột non rất hiếm gặp, chỉ chiếm khoảng 3% đến 5% trong tổng số các trường hợp u ống tiêu hóa. Khác với u thực quản, dạ dày và đại trực, phần lớn các u ruột non chỉ được chẩn đoán bằng các phương tiện khảo sát hình thái. Với điều kiện y tế tại Việt Nam hiện nay, X quang, chụp cắt lớp vi tính là phương tiện chẩn u ruột non đoán tốt nhất và phổ biến nhất.

Ruột non là một một bộ phận có hình ống dài cuộn tròn (chiều dài trung bình là 6.5m), mang nhiệm vụ tiêu hóa thức ăn từ dạ dày chuyển xuống. Đây chính là phần ống tiêu hóa nằm giữa dạ dày và ruột già.

U ruột non bắt đầu hình thành khi các tế bào trong ruột non phát triển ngoài tầm kiểm soát. Theo khảo sát, đây là một bệnh lý hiếm gặp và rất khó được chẩn đoán bằng các phương tiện chẩn đoán hình ảnh thông thường. Các ca mắc u ruột non chỉ chiếm khoảng 3% đến 5% trong tổng số các trường hợp u ống tiêu hóa.

Nếu khối u có kích thước nhỏ và chưa xâm lấn rộng thì ở các bệnh nhân có u ruột non sẽ chỉ xuất hiện những triệu chứng lâm sàng không đặc hiệu. Triệu chứng có thể bao gồm:

• Cảm thấy đau ruột non, xuất hiện hiện tượng buồn nôn, sụt cân, xuất huyết.
• U lớn sẽ gây triệu chứng tắc ruột.
• U có thể loét và chảy máu.
• Nổi cục ở bụng

Bên cạnh đó, các biến chứng u ruột non có thể kể đến như sau:

• Khi khối u thành hình ở ruột non có thể gây cản trở dòng di chuyển của thức ăn, từ đó ảnh hưởng đến sự tiêu hóa.
• Khối u lớn hơn có thể gây tắc ruột, trường hợp này cần phải được cấp cứu ngoại khoa.
• Nếu khối u ở ruột non chảy máu thì lâu dần sẽ gây ra tình trạng thiếu máu.
• Biến chứng khác của u ruột non là gây vỡ thủng tạng rỗng.
• Làm suy giảm hệ miễn dịch: Khối u ruột non dẫn đến tình trạng đau bụng, cơ thể mệt mỏi khiến người bệnh ăn uống kém hấp thu, từ đó làm suy giảm hệ miễn dịch. Các bệnh lý khác cũng có thể xuất hiện vì hiện trạng này.

Khác với u thực quản, dạ dày và đại trực, phần lớn các u ruột non chỉ được chẩn đoán bằng các phương tiện khảo sát hình thái. Cho đến nay, X quang, chụp cắt lớp vi tính vẫn được xem là phương tiện chẩn đoán tốt nhất và phổ biến nhất cho các tổn thương dạng khối của ruột non, giúp chẩn đoán u ruột non và gợi ý bản chất mô bệnh học của u ruột non.

Thông qua hình ảnh chụp X quang, bác sĩ sẽ thu lại được một số đặc điểm hình ảnh giúp gợi ý bản chất mô của u ruột non và có thể nhận thấy rằng, hình thái tổn thương là đặc tính quan trọng nhất giúp phân biệt các nhóm u. Do nguồn gốc các u phát triển từ các lớp khác nhau của thành ruột, vì vậy thông qua phân tích hình thái ưu thế tổn thương sẽ giúp gợi ý loại u ruột non. Theo đó, u ruột non được chia làm 2 loại:

• U lành tính
• U ác tính

2.1. U ruột non lành tính

U tuyến lành chiếm khoảng 25%, có thể kể đến bao gồm: u mỡ, u cơ trơn, u xơ thần kinh, u xơ và bệnh đa polyp ruột.

Các u lành tính có thể sẽ không có triệu chứng xuất hiện trên cơ thể người bệnh, đôi khi được phát hiện tình cờ vào lúc phẫu thuật hoặc mổ.

Tất cả các loại u kể trên may mắn đều lành tính nhưng vẫn có thể gây cảm giác đau, căng tức bụng, chảy máu, tiêu chảy và nếu bị tắc nghẽn sẽ khiến người bệnh nôn. Bên cạnh đó, bệnh polyp ruột non không phổ biến như ở đại tràng. Để điều trị các khối u này, bác sĩ sẽ sử dụng phương án phẫu thuật cắt bỏ.

2.2. U ruột non ác tính

Các u ruột non ác tính bao gồm:

• Ung thư tuyến: đây là loại u ác tính thường gặp nhất ở ruột non, chiếm khoảng 30-50%, xảy ra nhiều nhất ở tá tràng và hỗng tràng. Các triệu chứng là tắc hoặc xuất huyết.
• U sarcoma: đây là loại u hay xảy ra nhất ở giữa ruột non, và có thể biểu hiện lần đầu là khối u, tắc và xuất huyết.
• U lympho ruột: loại u này biểu lộ lần đầu cũng là tắc hoặc xuất huyết. Hiện tượng thủng ruột hoặc kém hấp thu cũng có thể sẽ xảy ra.
• U đường tiêu hóa: là dạng ung thư có thể phát sinh ở các vị trí khác ở dạ dày, ruột kết.

Tiên lượng chữa khỏi bệnh của các loại u ác tính đều có tỷ lệ thấp hoặc xấu. Cũng như các khối u lành tính, các bác sĩ sẽ sử dụng phương án phẫu thuật cắt bỏ để loại bỏ các khối u này.

Bệnh u ruột non phần lớn đều phát hiện ở giai đoạn trễ của bệnh do biểu hiện lâm sàng mơ hồ hoặc không gây ra triệu chứng gì cho đến khi xuất hiện các biến chứng, dẫn đến khó phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm. Theo thống kê cho thấy, một nửa số u ruột non lành tính thường chỉ được phát hiện tình cờ qua nội soi hoặc phẫu thuật.

Tóm lại, u ruột non dù là căn bệnh hiếm gặp nhưng rất nguy hiểm. Người bệnh cần được chẩn đoán và phát hiện kịp thời để hạn chế nguy cơ biến chứng bệnh có thể xảy ra. Theo đó, chụp X-quang, chụp cắt lớp vi tính ruột non là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh giúp tìm kiếm, phát hiện, đánh giá, phân loại và xác định giai đoạn tổn thương u ruột non nhanh chóng và chính xác nhất.