Các phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán viêm da dầu (tiết bã)

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa I Lê Thị Thu Hằng - Bác sĩ Da Liễu - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Viêm da dầu hay còn gọi là viêm da dầu tiết bã là bệnh ngoài da có tính chất mãn tính. Bệnh do một loại nấm men nhỏ có tên Malassezia phát triển quá mức và một số yếu tố cộng hưởng khác nằm trên da được xem là nguyên nhân gây mắc bệnh.

Viêm da dầu tuy không lây, là bệnh da liễu lành tính và gần như không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nhưng lại ảnh hưởng rất nhiều đến vẻ thẩm mỹ và tâm lý của người bệnh.

Khi bị viêm da dầu, da sẽ bị bong tróc thành các mảng hồng tại các vùng da hay những bộ phận hay bị tiết bã nhờn nhiều như mũi, má, mang tai, chân mày, ngoài ra vùng da đầu, cùng da trước ngực hay da lưng cũng sẽ bị.

Bất kỳ đối tượng nào cũng có thể mắc bệnh. Tuy nhiên theo nghiên cứu, độ tuổi từ 18 tới 40 thường bị viêm da dầu tiết bã nhiều hơn và tỷ lệ nam mắc bệnh nhiều hơn nữ giới.

Hiện nay, nguyên nhân gây ra viêm da dầu vẫn chưa được giải đáp. Theo nghiên cứu, một số yếu tố nội sinh và gen có thể được xem là có liên quan dẫn tới bệnh viêm da dầu. Đồng thời, người ta cũng tìm thấy sự có mặt của nấm ở những người bị viêm da dầu.

Viêm da dầu không có khả năng lây nhiễm từ người này sang người khác ngay cả khi có tiếp xúc trực tiếp với người bệnh vì bệnh không có tác nhân lây truyền.

Viêm da dầu tiết bã có tính di truyền. Có khoảng 40% trẻ sinh ra bị viêm da dầu do có cha hoặc mẹ bị viêm da dầu do di truyền. Bên cạnh đó, vùng da bị bệnh cũng dễ bị lan từ vị trí này sang vị trí khác. Vì vậy, khi bị bệnh, người bệnh nên chủ động điều trị sớm ngay ngay từ khi thấy có triệu chứng viêm da để điều trị dễ dàng, nhanh chóng và tăng hiệu quả chữa khỏi và tránh để lại biến chứng.

Biểu hiện mắc bệnh viêm da dầu mỗi người thường khác nhau, tùy thuộc vào vị trí bị viêm da dầu, tình trạng nặng hay nhẹ và có thể phân biệt ở trẻ em, người lớn.

Một số triệu chứng điển hình có thể nhận thấy:

3.1 Biểu hiện viêm da dầu ở người lớn

Ở người lớn, vị trí thường xảy ra nhiều ở da mặt, da đầu, phần da nửa trên thân mình. Viêm da dầu ở mặt có các thương tổn ở rãnh mũi má, vùng chữ T ở rìa trán, kẽ mũi, giữa hai vùng lông mày, da màu đỏ, có vảy da mỏng.

Viêm da dầu ở vùng đầu khiến da đầu bị bong tróc theo dạng vảy gàu da đầu, theo đó bị ngứa, rụng tóc. Những người bị bệnh thường hay có biểu hiện tiết bã nhờn và khô kết hợp.

Khi thời tiết nóng, đổ mồ hôi khiến ngứa có thể tăng lên. Viêm da tiết bã dầu có dấu hiệu nặng hơn vào mùa đông khi thời tiết hanh khô. Trong những trường hợp nặng, vảy da có thể xuất hiện cả ở sau tai, trong ống tai, cung lông mày, sống mũi, quanh mũi, ngực hoặc vai.

3.2 Triệu chứng viêm da dầu ở trẻ em

Da đầu của bé có biểu hiện bị dính nhờn, có mảng vảy da dày, lan tỏa ra các vùng da đầu vùng lân cận và khó bong. Khi bệnh nặng hơn, viêm da dầu sẽ lan tỏa toàn thân, có biểu hiện đóng vảy tiết. Vảy màu vàng, da ẩm, có độ nhờn và dính. Trẻ bị ngứa ngáy dẫn tới khó chịu và quấy khóc.

Tùy thuộc vào mức độ nặng hay nhẹ khi bị viêm da dầu mà bác sĩ sẽ có những phương pháp điều trị khác nhau.

4.1 Sử dụng thuốc điều trị

Sử dụng các loại thuốc giúp làm bong vảy, kháng viêm có thể được kê đơn điều trị. Ngoài ra, nếu tìm ra được nguyên nhân là do nấm, bác sĩ có thể kê đơn thêm các loại dầu gội hoặc xà phòng dược liệu có chứa chất chống nấm đặc trị để người bệnh sử dụng.

Với trường hợp nặng, kết hợp cả thuốc uống và bôi. Thuốc dạng kem bôi có chứa selenium sulfide, ketoconazole hoặc corticosteroid; kết hợp với kem giúp điều hòa miễn dịch và chống viêm có thể mang lại hiệu quả.

4.2 Chế độ sinh hoạt phù hợp

Thay đổi thói quen, sinh hoạt hàng ngày. Viêm da dầu là bệnh rất dễ bị tái phát lại mặc dù đã được chữa khỏi. Phòng bệnh là phương pháp tốt để hạn chế khả năng tái phát của bệnh cũng như giúp nhanh chóng điều trị khỏi nhanh. Một số thói quen sinh hoạt sau đây cần chú ý:

• Sử dụng thuốc uống và kem bôi theo đúng liều lượng và hướng dẫn của bác sĩ.
• Tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng, bụi bẩn tiếp xúc với da.
• Nếu gặp những bất thường trong cơ thể trong quá trình điều trị bệnh, cần liên hệ ngay với bác sĩ da liễu từng khám để được tư vấn
• Không nên dùng móng tay để cào da đầu khi gội đầu, chỉ nên xoa đầu nhẹ nhàng bởi việc dùng móng có thể gây trầy xước da.
• Sử dụng các loại sữa tắm, dầu gội có tính dịu nhẹ, ít độ tẩy rửa.
• Đối với người da dầu, thận trọng khi lựa chọn sử dụng mỹ phẩm, không nên dùng các loại mỹ phẩm chứa nhiều chất hóa học độc hại và không rõ nguồn gốc, xuất xứ.
• Ăn nhiều chất xơ như rau xanh, các loại đậu, củ quả tươi.
• Hạn chế dùng các chất kích thích, có cồn như thuốc lá, bia rượu và các loại thực phẩm nhiều đường, dầu mỡ.
• Tập thể dục đều đặn để tăng sức đề kháng, thể lực, tăng cường lưu thông máu, giúp các cơ quan hoạt động ổn định và hạn chế quá trình tăng tuyến bã nhờn.