Ống tai ngoài nằm ở đâu? Các bệnh thường gặp

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi các bác sĩ Tai Mũi Họng - Khoa khám bệnh và Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.

Ống tai ngoài là phần nằm giữa vành tai và màng nhĩ, hình dạng cong giống chữ S. Các đường cong và xoắn của vành tai giúp nhận và hứng âm thanh (năng lượng âm) từ mọi phía vào ống tai. Một số bệnh thường gặp ở ống tai ngoài bao gồm: Viêm ống tai ngoài, viêm tai giữa...

Ống tai ngoài là phần nằm ở vị trí phía ngoài, giữa vành tai và màng nhĩ. Ống tai ngoài thường không thẳng, mà cong giống như hình chữ S. Ở người lớn, ống tai ngoài hơi hướng lên, sau đó hơi nghiêng về phía trước và càng hướng xuống khi tới gần màng nhĩ. Phần phía ngoài của ống tai có chứa các sợi lông nhỏ, các tuyến nhờn tạo ráy tai. Ở đây, có một lớp da dày bao quanh sụn, trong khi phần bên trong có một lớp da mỏng bao xương thái dương.

Ống tai có cơ chế tự làm sạch. Da phát triển ra từ màng nhĩ tới ống tai ngoài. Các sợi lông mềm chuyển động nhẹ nhàng liên tục đẩy ráy tai khô và da bong ra cửa tai.

Theo đó, kích thước về chiều dài, chiều rộng và hướng của ống tai ngoài ở mỗi người rất khác nhau. Trung bình ở người lớn, chiều dài ống tai vào khoảng 2,3 cm tới 2,9 cm có đường kính khoảng 0,7 cm. Khoảng cách từ cửa tai đến màng nhĩ, ống tai trở nên hẹp vì nó đi vào xương thái dương. Vùng hẹp này được gọi là eo tai. Càng cách xa eo tai, đường kính ống tai lại lớn như kích thước ban đầu.

Ống tai ngoài thường ấm và ẩm, nhiệt độ và độ ẩm tương đối ổn định. Nhiều bệnh viện sử dụng nhiệt kế đo đường tai, tương tự như ống soi tai để xác định nhiệt độ cơ thể chỉ trong vài giây.

Qua những thông tin trên bạn đọc đã phần nào biết được ống tai ngoài là gì? Ống tai ngoài nằm ở đâu? Thực tế. do có vị trí như vậy nên ống tai ngoài thường mắc các bệnh viêm tai gây ảnh hưởng không ít đến sức khỏe thậm chí gây mất thính lực vĩnh viễn như: viêm ống tai ngoài, viêm tai giữa,...

2.1. Nguyên nhân gây viêm ống tai ngoài

Viêm ống tai ngoài là tình trạng gây đau, đỏ và sưng ở ống tai ngoài của bạn, đây là ống dẫn vào tai. Nguyên nhân gây viêm ống tai ngoài thường do vi khuẩn. Nhưng chúng cũng có thể được gây ra bởi nhiễm nấm, kích ứng hoặc bệnh chàm trong hoặc xung quanh ống tai. Một số nguyên nhân có thể gây viêm ống tai ngoài như sau:

• Làm tổn thương ống tai của bạn do móng tay hoặc các dụng cụ lấy ráy tai.
• Sử dụng máy trợ thính hoặc nút tai: những thứ này có thể làm hỏng hoặc kích thích ống tai của bạn hoặc có chứa vi khuẩn.
• Bơi lội: điều này có thể rửa trôi ráy tai của bạn, sau đó giúp vi khuẩn phát triển dễ dàng hơn ở đó. Bơi trong nước ô nhiễm có thể đưa vi khuẩn vào tai bạn.
• Nhạy cảm với các sản phẩm như keo xịt tóc và thuốc nhuộm tóc những thứ này có thể gây kích ứng ống tai của bạn.
• Sự tích tụ của ráy tai trong ống tai của bạn, hoặc vô tình đẩy ráy tai vào tai khi làm sạch nó. Điều này có thể giữ nước trong tai của bạn, làm cho nó bị tổn thương và có nhiều khả năng bị nhiễm trùng.
• Có quá ít ráy tai (có thể do làm sạch quá nhiều). Ráy tai bảo vệ bên trong tai của bạn khỏi bị nhiễm trùng.
• Ống tai hẹp, có nghĩa là nước có thể bị mắc kẹt và vi khuẩn có nhiều khả năng phát triển.
• Mắc các bệnh về da, chẳng hạn như bệnh chàm hoặc bệnh vẩy nến, da bị vỡ có nhiều khả năng bị viêm.

Ngoài ra, người mắc bệnh tiểu đường có hệ thống miễn dịch yếu cũng dễ gặp các vấn đề về viêm ống tai giữa. Thực tế, viêm ống tai ngoài có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Nó có xu hướng đặc biệt phổ biến trong những tháng mùa hè, đặc biệt là ở trẻ em. Có nhiều khả năng đi bơi sau đó và nước vào tai của bạn đôi khi có thể dẫn đến viêm ống tai ngoài.

2.2. Triệu chứng của viêm ống tai ngoài

Các triệu chứng báo hiệu của bệnh viêm ống tai ngoài như sau:

• Ống tai bị sưng đỏ.
• Da khô hoặc chàm trong hoặc xung quanh ống tai của bạn.
• Đau tai có thể trở nên tồi tệ hơn khi bạn đẩy hoặc kéo tai của bạn.
• Ngứa, có mủ chảy ra từ tai của bạn.
• Thính giác tạm thời bị giảm nếu sưng là đủ để chặn ống tai của bạn.
• Thân nhiệt tăng, sốt cao.
• Có cảm giác đầy trong tai.

Đây là những triệu chứng báo hiệu bệnh viêm tai, vì thế khi thấy xuất hiện các triệu chứng trên hãy liên hệ với bác sĩ. Nếu bị đau nặng và nhiệt độ cao hoặc cảm thấy không khỏe, hãy đi khám bác sĩ để có hướng điều trị, tránh ảnh hưởng đến thính lực.

Viêm ống tai ngoài có thể kéo dài trong một thời gian ngắn (cấp tính) hoặc trong một thời gian dài (mãn tính):

• Viêm ống tai ngoài cấp tính đến bất ngờ. Họ thường biến mất trong vòng sáu tuần, nhưng nhiễm trùng có thể quay trở lại.
• Viêm ống tai ngoài mãn tính gây ra các triệu chứng liên tục có thể kéo dài trong vài tháng hoặc hơn. Điều này có thể dẫn đến mất thính lực vĩnh viễn.

Theo đó, nhiễm trùng tai ngoài có thể ảnh hưởng đến một phần nhỏ của ống tai hoặc hầu hết ống tai. Đặc biệt, nếu bạn bị viêm ống tai ngoài cục bộ, một nang lông ở lối vào ống tai của bạn bị nhiễm trùng, gây ra nhọt.

Nếu trong trường hợp nhiễm trùng ảnh hưởng nhiều hơn đến ống tai và đến màng nhĩ, điều này được gọi là viêm tai ngoài lan rộng hoặc lan tỏa. Loại viêm ống tai ngoài này đôi khi được gọi là tai của người bơi vì nó thường xảy ra sau khi bạn dành thời gian ở trong nước.

Viêm ống tai ngoài ác tính là tình trạng viêm hoại tử nặng lan rộng có thể gây tử vong. Nó chủ yếu ảnh hưởng đến những người có hệ thống miễn dịch không hoạt động tốt hoặc nếu người bệnh bị tiểu đường. Viêm ống tai ngoài ác tính cần được điều trị ngay lập tức.

2.3. Điều trị viêm ống tai ngoài

Hầu hết các bệnh nhiễm trùng loại bỏ nhanh chóng với điều trị đúng, nhưng một số có thể kéo dài trong ba tháng hoặc lâu hơn. Điều trị viêm ống tai ngoài thường liên quan đến việc kiểm soát cơn đau và giảm viêm. Nó cũng nhằm mục đích ngăn chặn sự lây nhiễm trở lại. Bạn có thể được các bác sĩ kê toa thuốc nhỏ tai và giảm đau. Có thể có một số biện pháp có thể thử trong khi bạn đang sử dụng các phương pháp điều trị này:

• Thuốc giảm đau không kê đơn: Có thể dùng thuốc giảm đau không kê đơn như paracetamol hoặc ibuprofen để giúp giảm đau. Nếu bị đau nhiều, bác sĩ có thể khuyên dùng một loại thuốc giảm đau có tên là codeine.
• Thuốc nhỏ tai hoặc thuốc xịt có tính axit (như axit axetic): Thuốc nhỏ tai hoặc thuốc xịt có tính axit có thể ngăn chặn một số loại vi khuẩn và nấm phát triển trong tai của bạn. Đây thường được khuyến cáo cho viêm ống tai ngoài nhẹ. Bạn cũng có thể được khuyến nghị sử dụng những phương pháp này với các phương pháp điều trị khác nếu bạn bị nhiễm trùng tai ngoài (mãn tính) lâu dài. Có thể mua một số trong số này từ một hiệu thuốc mà không cần toa bác sĩ.
• Thuốc nhỏ tai kháng sinh hoặc thuốc xịt: Thuốc kháng sinh có thể được kết hợp với một corticosteroid. Thường cần sử dụng chúng trong bảy ngày. Nhưng nếu các triệu chứng của bạn không hết hẳn, bác sĩ có thể khuyên bạn nên sử dụng chúng lâu hơn. Bác sĩ cũng có thể đề nghị chuyển từ thuốc nhỏ tai sang thuốc xịt để xem liệu nó có hiệu quả hơn với bạn không.
• Thuốc chống nấm hoặc thuốc xịt tai: Bạn có thể được kê toa những thứ này nếu bác sĩ có thể thấy dấu hiệu nhiễm nấm trong ống tai của bạn.
• Viên thuốc kháng sinh hoặc viên nang: Kháng sinh đường uống thường không cần thiết cho viêm ống tai ngoài. Nhưng bác sĩ gia đình của bạn có thể kê toa cho họ nếu bạn bị nhiễm trùng nghiêm trọng. Bạn có thể được kê đơn thuốc kháng sinh đường uống nếu nhiễm trùng lan ra ngoài ống tai.
• Thuốc nhỏ tai chứa corticosteroid: Những thứ này có thể làm giảm đỏ và sưng. Nhưng không đủ bằng chứng cho thấy chúng hoạt động tốt khi bị viêm ống tai ngoài, vì vậy bác sĩ chỉ có thể kê đơn kết hợp với các phương pháp điều trị khác.
• Điều trị kết hợp: Những loại thuốc nhỏ tai này thường chứa sự kết hợp của corticosteroid, kháng sinh và thuốc chống nấm. Họ được khuyến cáo cho nhiễm trùng nghiêm trọng hơn.

Nếu bạn có da khô, có chàm trong hoặc xung quanh tai ngoài của bạn, bác sĩ có thể kê toa một loại kem hoặc thuốc mỡ corticosteroid tại chỗ. Bạn sẽ cần phải sử dụng một cách tiết kiệm và luôn đọc tờ hướng dẫn đi kèm với thuốc. Nếu có bất kỳ câu hỏi, nói chuyện với dược sĩ địa phương của bạn.

Việc điều trị đúng sẽ phụ thuộc vào mức độ nhiễm trùng của bệnh. Nó cũng phụ thuộc vào việc nhiễm trùng là ngắn hạn hay lâu dài. Bác sĩ có thể cần loại bỏ một phần dịch tiết ra khỏi tai, trước khi họ có thể điều trị cho bạn đúng cách. Nếu tình trạng nhiễm trùng tiếp tục quay trở lại, ngay cả sau khi điều trị, hãy gặp bác sĩ chuyên về các vấn đề về tai mũi họng.

Viêm tai giữa là một loại nhiễm trùng tai gây đau đớn. Xảy ra khi khu vực phía ở sau màng nhĩ gọi là tai giữa bị viêm và nhiễm trùng. Viêm tai giữa thường xảy ra ở trẻ em (từ 6 đến 36 tháng tuổi) hơn do ống eustachian ngắn hơn và ngang hơn so với trẻ lớn và người lớn. Viêm tai giữa xảy ra khi ống eustachian của trẻ nhỏ bị sưng gây tắc và giữ chất lỏng trong tai giữa. Các chất lỏng bị mắc kẹt trong tai này có thể bị nhiễm trùng.

Ống eustachian có thể bị sưng hay bị chặn do: dị ứng, cảm cúm, nhiễm trùng xoang, adenoids bị nhiễm bệnh hoặc mở rộng, uống trong khi nằm xuống (ở trẻ sơ sinh).

3.2. Triệu chứng của viêm tai giữa

Trẻ sơ sinh và trẻ em có thể có một hoặc nhiều triệu chứng viêm tai giữa sau:

• Thường xuyên quấy khóc, cáu gắt
• Trẻ khó ngủ mất ngủ
• Có cảm giác đầy trong tai, chảy dịch ra từ tai
• Trẻ bị sốt cao, nôn, kèm theo bệnh tiêu chảy
• Trẻ bị thiếu cân bằng về thính lực hoặc mất thính lực

Dấu hiệu và triệu chứng của viêm tai giữa ở người lớn thường gặp như sau: Đau tai, thoát nước của chất lỏng từ tai, giảm thính giác, đau họng.

3.3. Điều trị viêm tai giữa

Phần lớn các trường hợp viêm tai giữa được giải quyết mà không cần điều trị bằng kháng sinh. Điều trị tại nhà và thuốc giảm đau thường được khuyến nghị trước khi dùng kháng sinh để tránh lạm dụng kháng sinh và giảm nguy cơ phản ứng bất lợi từ kháng sinh. Phương pháp điều trị cho viêm tai giữa như sau:

• Chăm sóc tại nhà: Bác sĩ của bạn có thể đề nghị các phương pháp điều trị chăm sóc tại nhà sau đây để giảm đau cho con bạn trong khi chờ viêm tai giữa biến mất: sử dụng một chiếc khăn ấm và ẩm trên tai bị nhiễm bệnh, sử dụng thuốc nhỏ tai không cần kê đơn (OTC) để giảm đau. Dùng thuốc giảm đau OTC như ibuprofen (Advil, Motrin) và acetaminophen (Tylenol).

• Sử dụng thuốc: Bác sĩ cũng có thể kê toa thuốc giảm đau tai và giảm đau khác. Bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh nếu các triệu chứng của bạn không hết sau vài ngày điều trị tại nhà.
• Phẫu thuật: Bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật nếu nhiễm trùng không giảm khi điều trị hoặc bị nhiễm trùng tai tái phát. Các lựa chọn phẫu thuật cho viêm tai giữa bao gồm: Loại bỏ điện từ adenoids nên được phẫu thuật cắt bỏ nếu chúng bị nhiễm trùng lan rộng hoặc tái phát. Áp dụng quy trình phẫu thuật để chèn các ống nhỏ vào tai, các ống cho phép không khí và chất lỏng thoát ra từ tai giữa.

Để giảm nguy cơ mắc các bệnh về tai đặc biệt là viêm ống tai ngoài và viêm tai giữa thì bạn có thể thực hiện các biện pháp sau đây:

• Lau khô tai bằng khăn khô hoặc máy sấy tóc (ở chế độ nhiệt thấp nhất) sau khi rửa.
• Không sử dụng bông gòn hoặc các đồ vật khác để làm sạch ống tai của bạn.
• Nếu bạn sử dụng nút tai thường xuyên, hãy làm sạch chúng bằng cồn y tế. Sử dụng nút tai khi bạn đi bơi. Luôn luôn làm khô nước ra khỏi tai sau khi bơi hoặc tắm. Đừng bơi trong nước ô nhiễm.
• Tránh rửa tai bằng xà phòng vì điều này làm hỏng tính axit tự nhiên của ống tai của bạn.
• Rửa tay và đồ chơi thường xuyên để giảm nguy cơ bị cảm lạnh hoặc nhiễm trùng đường hô hấp khác cho trẻ
• Tránh khói thuốc lá
• Chích ngừa cúm theo mùa và vắc-xin phế cầu khuẩn, cho trẻ bú sữa mẹ thay vì bú bình nếu có thể để tăng sức đề kháng cho trẻ.

Hy vọng bài viết trên đây sẽ giúp cho các bạn hiểu rõ hơn về ống tai ngoài là gì và các bệnh thường gặp ở tai qua đó có những biện pháp phòng tránh và điều trị kịp thời cho mình và người thân để luôn có sức khỏe tốt nhất trong công việc và học tập.