Siêu âm trong chẩn đoán viêm phổi ở trẻ em

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ nội trú, Bác sĩ chuyên khoa I Trịnh Lê Hồng Minh - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Siêu âm phổi là phương pháp chẩn đoán hình ảnh sử dụng sóng siêu âm để quan sát và tái hiện hình ảnh cấu trúc phổi. Đầu dò siêu âm sẽ được đặt ở các vị trí nhất định tương ứng với vị trí của phổi để ghi lại hình ảnh thu được trên màn hình hiển thị. Qua đó, các bác sĩ sẽ xác định được tình trạng phổi, chẩn đoán các bệnh lý về phổi như: viêm phổi, khí trong nhu mô phổi, đông đặc phổi, tràn khí màng phổi...

Siêu âm phổi đóng vai trò rất quan trọng trong chẩn đoán và điều trị viêm phổi nói riêng và các bệnh lý về phổi, cũng như đường hô hấp nói chung. Hiện nay, siêu âm phổi đã dần thay thế chụp X - quang phổi, trở thành phương pháp xét nghiệm phổi biến, an toàn, hiệu quả.

Viêm phổi là bệnh lý khá phổ biến ở trẻ. Đây cũng là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ nhỏ. Khi trẻ có các vấn đề liên quan đến đường hô hấp, phổi, cụ thể hơn là xuất hiện các triệu chứng viêm phổi sẽ được chỉ định siêu âm phổi.

Ho là một trong những biểu hiện đặc trưng nhất của viêm phổi. Để phân biệt với trường hợp ho thông thường thì ho do viêm phổi sẽ kéo dài, dai dẳng, mức độ ho dữ dội hơn, có thể là ho có đờm hoặc ho khan.

Các triệu chứng của viêm phổi ở trẻ gồm:

• Ho dữ dội, ho liên tục, ho thắt ruột gan
• Thở khò khè, thở ngắn, thở gấp
• Khó thở
• Ho ra máu
• Ho có đờm màu trắng đục, xanh, vàng xám
• Cổ họng và ngực đau tức khi ho
• Sốt nhẹ
• Đau đầu
• Vã mồ hôi, ớn lạnh
• Da nhợt nhạt, xanh xao
• Người mệt mỏi, chán ăn, đắng miệng

Nếu trẻ xuất hiện các triệu chứng kể trên, bác sĩ sẽ chỉ định siêu âm phổi để chẩn đoán chính xác xem trẻ có mắc viêm phổi hay không. Từ kết quả siêu âm cũng sẽ đưa ra được phương pháp điều trị phù hợp.

Siêu âm phổi là phương pháp an toàn và cho kết quả có độ chính xác cao. Siêu âm phổi cho phép tái hiện cấu trúc phổi, từ đó xác định trẻ có bị viêm phổi hay không, mức độ viêm phổi nặng hay nhẹ.

Khi đã có chẩn đoán xác định viêm phổi, từ hình ảnh siêu âm có thể thấy phổi của trẻ có hình ảnh đông đặc phổi hay những ổ đông đặc rải rác hay không. Đó là biểu hiện của tình trạng viêm phổi thùy hoặc viêm phổi lan tỏa. Nhiều trường hợp trẻ bị viêm phổi không có những biểu hiện rõ rệt, trẻ không ho nhưng lại có triệu chứng đau bụng và sốt. Siêu âm kiểm tra ổ bụng có thể phát hiện hình ảnh đông đặc đáy phổi, giúp xác định chính xác tình trạng bệnh của trẻ.

Siêu âm phổi còn hỗ trợ quá trình điều trị viêm phổi, theo dõi tiến trình của bệnh, phát hiện những biến chứng của bệnh viêm phổi, đặc biệt là phổi hoại tử, tràn dịch màng phổi...

Ngoài ra, siêu âm phổi còn được sử dụng như một kỹ thuật hỗ trợ. Ví dụ như chọc dò dịch màng phổi dưới hướng dẫn siêu âm, sinh thiết phổi dưới hướng dẫn siêu âm...

So với các xét nghiệm xác định viêm phổi khác như chụp X - quang, chụp CT, chụp MRI, siêu âm phổi có nhiều ưu điểm vượt trội hơn hẳn như:

• Độ chính xác cao, hình ảnh hiển thị rõ nét
• An toàn với người bệnh, không sử dụng tia bức xạ, không làm ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người bệnh. Có thể siêu âm nhiều lần lặp đi lặp lại.
• Quy trình siêu âm nhanh chóng
• Chi phí siêu âm thấp
• Có thể thực hiện với mọi đối tượng, bao gồm cả trẻ sơ sinh
• Không gây đau đớn.

Xem thêm: Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị viêm phổi