Tế bào gốc trung mô trong điều trị vô sinh nữ

Bài viết được viết bởi TS. Đàm Thị Minh Phương – Chuyên viên Y tế - Tế bào gốc và Tế bào miễn dịch tại Phòng Nghiên cứu, Viện nghiên cứu Tế bào gốc và Công nghệ Gen Vinmec.

Vô sinh được định nghĩa là việc không mang thai (bao gồm sảy thai) trong ít nhất 12 tháng. Vô sinh ảnh hưởng đến không những chất lượng cuộc sống mà còn ảnh hưởng đến hạnh phúc của từng cá nhân cũng như các cặp vợ chồng.

Nguyên nhân gây vô sinh có thể được chia thành ba loại chính đó là: nguyên nhân là nữ giới chiếm từ 33% đến 41%, nguyên nhân là nam giới chiếm từ 25% đến 39% và nguyên nhân ở cả hai phía là từ 9% đến 39%.

Nguyên nhân gây vô sinh ở nữ giới chủ yếu là do các bệnh liên quan đến hệ thống sinh sản như rối loạn rụng trứng (hội chứng buồng trứng đa nang, rối loạn chức năng vùng dưới đồi và suy buồng trứng nguyên phát), vô sinh vòi trứng, lạc nội mạc tử cung, và nguyên nhân do tử cung và cổ tử cung (hẹp cổ tử cung, polyp và khối u).

Các phương pháp hỗ trợ sinh sản hiện nay như liệu pháp hormone, kích thích rụng trứng hoặc công nghệ hỗ trợ sinh sản có thể giúp điều trị vô sinh, tăng tỷ lệ mang thai nhưng cũng còn nhiều hạn chế như làm gia tăng tỷ lệ ung thư vú hay hiện tượng đa thai. Chính vì vậy trong những năm gần đây, các nhà nghiên cứu lâm sàng đang tập trung vào việc điều trị vô sinh nữ bằng các phương pháp mới, một trong số đó là sử dụng các tế bào gốc trung mô (MSC).

Tế bào gốc trung mô là một nhóm các tế bào gốc trưởng thành không tạo tế bào máu có nguồn gốc từ trung bì. Chúng có khả năng tự đổi mới và biệt hóa thành nhiều dòng tế bào chẳng hạn như tế bào sụn, tế bào xương và tế bào mỡ, ngoài ra còn cả tế bào ngoài da và nội tiết. Tế bào gốc trung mô có thể được thu hoạch từ một số mô trưởng thành như tủy xương, máu kinh nguyệt, mô mỡ, dây rốn và nhau thai.

Các nghiên cứu hay các thử nghiệm lâm sàng hiện nay đang sử dụng hoặc tế bào gốc trung mô, hoặc tế bào gốc trung mô kết hợp với các loại thuốc khác để điều trị các rối loạn về chức năng của buồng trứng và nội mạc tử cung.

Ở người, các tế bào gốc trung mô từ tủy xương được xác định có trong nội mạc tử cung và tham gia vào việc tái tạo mô nội mạc tử cung. Tác giả Singh và cộng sự đã tiến hành cấy ghép tế bào gốc trung mô từ tủy xương tự thân để điều trị nội mạc tử cung bị tổn thương kết quả đã giúp phục hồi kinh nguyệt trên năm trong tổng số sáu trường hợp.

Tác giả Tan và cộng sự đã sử dụng tế bào gốc trung mô từ máu kinh nguyệt ghép cho bảy bệnh nhân mắc hội chứng Asherman nặng kết hợp với sử dụng nội tiết tố, kết quả cho thấy độ dày của nội mạc tử cung tăng lên ở năm phụ nữ đạt đến 7mm, một bệnh nhân có thai tự nhiên và hai trong số bốn bệnh nhân chuyển phôi thành công và đã mang thai.

Ngoài ra, UC-MSC bám trên giá thể collagen đã được sử dụng trong một thử nghiệm lâm sàng giai đoạn I để điều trị cho bệnh nhân bị dính tử cung tái phát. Kết quả cho thấy rằng họ có thể cải thiện sự tăng sinh nội mạc tử cung, biệt hóa và hình thành mạch máu mới thông qua việc điều hòa tăng nồng độ thụ thể estrogen α, vimentin, Ki67 và von Willebrand và điều chỉnh độ biểu hiện ΔNP63. Các thử nghiệm lâm sàng trên đã cho thấy MSC là nguồn tế bào gốc có sẵn và có tiềm năng lớn trong điều trị vô sinh nữ.