Tìm hiểu tính di truyền của bệnh tiểu đường

Bệnh tiểu đường type 1 và type 2 có nguyên nhân khác nhau. Các nhà khoa học đã chứng minh rằng bệnh tiểu đường có di truyền, tuy nhiên chỉ có mỗi yếu tố di truyền thì có thể chưa mắc bệnh tiểu đường.

Có hai yếu tố đóng vai trò quan trọng hình thành 2 bệnh này gồm:

• (1) Bạn thừa hưởng gen di truyền mắc bệnh tiểu đường
• (2) yếu tố môi trường kích hoạt gen mắc bệnh tiểu đường

Có các bằng chứng cho thấy ở cặp song sinh cùng trứng có kiểu gen giống hệt nhau. Tuy nhiên, chỉ có một người mắc bệnh tiểu đường type 1, trong khi người kia không mắc bệnh. Khi một người sinh đôi mắc bệnh tiểu đường type 2 thì nguy cơ của người kia nhiều nhất là gấp 3 đến 4 lần.

Trong hầu hết các trường hợp mắc bệnh tiểu đường type 1, người bệnh đều thừa hưởng các yếu tố nguy cơ từ cả bố và mẹ. Các nhà khoa học cho rằng yếu tố này diễn ra phổ biến ở người da trắng do người da trắng có tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường type 1 cao nhất.

• Yếu tố môi trường được xem là có thể liên quan đến bệnh tiểu đường type 1. Bệnh tiểu đường type 1 xuất hiện nhiều hơn vào mùa đông so với mùa hè và phổ biến ở những nơi có khí hậu lạnh.
• Yếu tố thứ hai có thể là virus. Một số loại virus chỉ ảnh hưởng nhẹ đối với hầu hết mọi người, nhưng có thể kích hoạt bệnh tiểu đường type 1 ở một số người khác.
• Chế độ ăn ở thời điểm sau sinh cũng có thể đóng vai trò trong hình hình bệnh tiểu đường type 1 do các nhà nghiên cứu cho thấy bệnh tiểu đường type 1 ít phổ biến hơn ở những trẻ được bú sữa mẹ và trẻ ăn dặm muộn.

Nếu bạn là người đàn ông đã mắc bệnh tiểu đường type 1 thì tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường type 1 của con bạn là 1 trên 17. Nếu bạn là phụ nữ đã mắc bệnh tiểu đường type 1 và bạn sinh con trước 25 tuổi thì tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường type 1 của con bạn là 1 trên 25. Và nếu bạn sinh con sau 25 tuổi, nguy cơ của con bạn là 1 trên 100.

Nguy cơ của con bạn tăng gấp đôi nếu bạn mắc bệnh tiểu đường trước 11 tuổi. Nếu cả bố và mẹ đều mắc bệnh tiểu đường type 1 thì nguy cơ nằm trong khoảng 1 trên 10 đến 1 trên 4.

Cứ 7 người mắc bệnh tiểu đường type 1 thì có 01 người mắc hội chứng tự miễn nhiều tuyến nội tiết type 2 (type 2 autoimmune polyglandular syndrome). Ngoài bệnh tiểu đường, những người này còn mắc một số bệnh lý khác như bệnh tuyến giáp, tuyến thượng thận hoạt động kém, rối loạn hệ thống miễn dịch. Nếu bạn có mắc hội chứng này thì tỷ lệ con bạn có nguy cơ mắc hội chứng này và bệnh tiểu đường type 1 là 1 trên 2.

Một xét nghiệm đặc biệt được thực hiện để tìm hiểu cách cơ thể phản ứng với glucose như thế nào sẽ cho biết trẻ ở độ tuổi nào có nguy cơ bị tiểu đường cao nhất.

Một xét nghiệm đắt tiền hơn được thực hiện cho trẻ có anh chị em mắc bệnh tiểu đường type 1. Xét nghiệm này đo các kháng thể insulin tác động đến các tế bào của đảo tụy trong tuyến tụy hoặc enzyme glutamic acid decarboxylase. Nếu kết quả xét nghiệm cho thấy các chỉ số trên có mức độ cao thì có nghĩa là trẻ có nguy cơ cao mắc bệnh tiểu đường type 1.

Bệnh tiểu đường type 2 có mối liên hệ chặt chẽ tiền sử bệnh tật. Tuy nhiên, bệnh tiểu đường type 2 cũng phụ thuộc vào các yếu tố môi trường như yếu tố lối sống và béo phì đều có ảnh hưởng đến sự phát triển của bệnh tiểu đường type 2.

Nếu bạn có người thân mắc bệnh tiểu đường type 2, thì khó có thể khẳng định liệu bệnh tiểu đường của bạn có phải là do yếu tố lối sống hay do sự nhạy cảm di truyền (genetic susceptibility) nhưng nhiều khả năng là do cả hai. Tuy nhiên, cho dù có yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường nhưng các nghiên cứu cho thấy, bạn có thể trì hoãn hoặc ngăn ngừa bệnh tiểu đường type 2 bằng cách tập thể dục và giảm cân.

Bệnh tiểu đường type 2 di truyền theo gia đình. Một phần, xu hướng này là do trẻ học thói quen ăn uống không hợp lý, không tập thể dục từ cha mẹ và một phần do di truyền.

Hiện nay, tại bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có cung cấp gói Sàng lọc đái tháo đường - rối loạn mỡ máu dành cho khách hàng có dấu hiệu của bệnh tiểu đường, đái tháo đường type 1, type 2 nhằm mục đích chẩn đoán, sàng lọc bệnh lý dựa trên các xét nghiệm định lượng trong máu, áp dụng nghiệm pháp dung đường uống (đối với khách hàng có kết quả đường máu lúc đói nghi ngờ)......Từ đó bác sĩ sẽ có kết luận và đưa ra lời khuyên phòng tránh bệnh cũng như liệu pháp điều trị thích hợp, khoa học đối với bệnh nhân.

Mọi thắc mắc cần được bác sĩ chuyên khoa giải đáp cũng như quý khách hàng có nhu cầu khám và điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý khách có thể liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc hoặc đăng ký trực tuyến TẠI ĐÂY.