Xét nghiệm định danh kháng thể bất thường

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Phạm Thị Thùy Nhung - Phó Trưởng khoa Xét nghiệm - Khoa Xét nghiệm - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Định danh kháng thể bất thường là một xét nghiệm có ý nghĩa quan trọng trước khi truyền máu. Xét nghiệm được tiến hành chủ yếu ở những người đã được truyền máu nhiều lần, phụ nữ tiền sử sinh nở, mang thai, sảy thai nhiều lần.

Trong máu có kháng thể lạ là do các kháng nguyên có mặt trên hồng cầu của người hiến máu không có trên hồng cầu của người nhận; khi những hồng cầu của người hiến máu được truyền vào cơ thể người nhận, nó sẽ kích thích các tế bào miễn dịch sinh kháng thể đặc hiệu chống lại các kháng nguyên này. Người có kháng thể bất thường nếu được truyền máu mà hồng cầu của người hiến máu có kháng nguyên tương ứng sẽ xảy ra phản ứng truyền máu.

Định danh kháng thể bất thường là xét nghiệm nhằm tìm kiếm sự tồn tại của kháng thể bất thường trong cơ thể, đề phòng nguy cơ xảy ra phản ứng kháng nguyên - kháng thể gây tan máu nguy hiểm đến tính mạng.

Để bảo đảm an toàn truyền máu, khi truyền máu xét nghiệm sàng lọc kháng thể bất thường là xét nghiệm bắt buộc cho các đối tượng:

• Có tiền sử truyền máu
• Phụ nữ có tiền sử mang thai, sinh nở, sảy thai nhiều lần
• Truyền máu nhiều lần trong một số bệnh lý gây thiếu máu như các bệnh đường tiêu hóa (thủng dạ dày, loét dạ dày, v.v), các bệnh : thalassemia, lơ xê mi cấp, suy thận mạn...
• Đối với những người truyền máu nhiều ngày liên tục, xét nghiệm được tiến hành định kỳ không quá 7 ngày/lần.

Trường hợp xét nghiệm sàng lọc kháng thể bất thường dương tính, bệnh nhân cần xét nghiệm định danh kháng thể bất thường.

Định danh kháng thể bất thường là xét nghiệm quan trọng đối với những bệnh nhân đã truyền máu nhiều lần trước khi nhận máu lần tiếp theo. Truyền máu là con đường để các kháng nguyên lạ xâm nhập vào cơ thể. Đó là vì khi truyền máu đã có phản ứng miễn dịch giữa các tế bào máu của người cho với các tế bào máu của người nhận.

Đối với phụ nữ có tiền sử sảy thai, sinh nở nhiều lần, xét nghiệm cũng cần thiết để tìm kháng thể bất thường ví dụ như kháng thể Rh (D) trong máu của mẹ nhóm máu Rh(D) âm, nguyên nhân dẫn đến tan máu, thiếu máu, đe dọa tính mạng ở thai nhi có nhóm máu Rh(D) dương.

Dụng cụ:

• Ống nghiệm thủy tinh kích thước 12x75mm
• Giá cắm ống nghiệm
• Khay men hình chữ nhật kích thước 25x30 cm
• Cốc thủy tinh có mỏ loại 500 ml
• Bút marker
• Pipet tự động, đầu côn các loại.

Hóa chất:

• Nước muối sinh lý nồng độ 0,9%
• Nước cất
• Bộ panel hồng cầu định danh kháng thể bất thường của Viện Huyết học Truyền máu trung ương
• Tấm gelcard AHG (Coombs) và tấm gelcard Neutral.

Bệnh phẩm:

• Ống máu chống đông bằng EDTA: 2 ml.
• Ống máu không chống đông: 5 ml.

Vật tư tiêu hao: Sổ ghi kết quả, phiếu xét nghiệm, mũ giấy, khẩu trang, găng tay, trang phục.

Kiểm tra và đối chiếu các thông tin của người bệnh trên ống máu, phiếu xét nghiệm, số lượng và chất lượng mẫu máu.

Chuẩn bị 1.000 μl dung dịch LISS, 10 μl hồng cầu khối O1 đến O10 và hồng cầu khối của bệnh nhân. Tiến hành ly tâm ống máu không chống đông của người bệnh để tách huyết thanh (2000 vòng/phút x 3 phút).

Việc định danh kháng thể được tiến hành theo thứ tự như sau:

• Đánh số thứ tự từ O1 đến O10 và một giếng để làm chứng tự thân lên tấm gelcard nước muối, tiếp theo là ghi thông tin bệnh nhân và ngày làm xét nghiệm lên tấm gelcard
• Mở tấm bảo vệ phủ lên các cột gel theo đúng quy định
• Nhỏ lần lượt 50 μl dung dịch hồng cầu panel định danh kháng thể bất thường 0,8% đã chuẩn bị ở trên vào các giếng gelcard tương ứng theo thứ tự từ O1 đến O10
• Nhỏ 50 μl dung dịch hồng cầu bệnh nhân 0,8% đã chuẩn bị ở trên vào giếng gelcard chứng tự thân
• Nhỏ thêm 25 μl huyết thanh của người bệnh vào tất cả các giếng gelcard ở trên
• Ủ tấm gelcard ở nhiệt độ phòng trong thời gian 15 phút
• Tiến hành ly tâm tấm gelcard trong thời gian 10 phút bằng máy quay ly tâm gelcard chuyên dụng
• Đọc kết quả theo hướng dẫn của công ty sản xuất sinh phẩm

• Đánh số thứ tự từ O1 đến O10 và 1 giếng chứng tự thân lên tấm gelcard AHG. Tiếp đến là ghi thông tin bệnh nhân và ngày làm xét nghiệm lên tấm gelcard
• Mở tấm bảo vệ phủ lên các cột gel theo đúng quy định
• Nhỏ lần lượt 50 μl dung dịch hồng cầu panel sàng lọc kháng thể bất thường 0,8% đã chuẩn bị ở trên vào các giếng gelcard tương ứng theo thứ tự từ O1 đến O10
• Nhỏ 50 μl dung dịch hồng cầu bệnh nhân 0,8% đã chuẩn bị ở trên vào giếng gelcard chứng tự thân
• Nhỏ thêm 25 μl huyết thanh của người bệnh vào tất cả các giếng gelcard ở trên
• Ủ tấm gelcard ở 370C trong 15 phút bằng máy ủ gelcard chuyên dụng
• Ly tâm tấm gelcard trong 10 phút bằng máy ly tâm chuyên dụng
• Đọc kết quả theo hướng dẫn của nhà sản xuất sinh phẩm

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa. Khách hàng khi chọn thực hiện các xét nghiệm tại đây có thể hoàn toàn yên tâm về độ chính xác của kết quả xét nghiệm.