Viêm đường mật nguyên phát là gì?

Viêm đường mật nguyên phát là một trong những bệnh lý tự miễn nghiêm trọng, thường xảy ra ở những người có độ tuổi từ 40 trở lên. Căn bệnh này có thể làm tổn thương gan, dẫn đến xơ gan nguyên phát. Nếu không được điều trị sớm, bệnh sẽ gây ra những biến chứng nguy hiểm như loãng xương, ung thư đường mật, thậm chí là tử vong.

Viêm đường mật nguyên phát (PBC) là tình trạng các ống mật trong gan bị tổn thương. Căn bệnh này còn có tên gọi khác là xơ gan mật tiên phát.

Những ống mật trong gan đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong cơ thể con người. Chúng chứa một loại chất lỏng được gọi là mật, là nhân tố chủ chốt tham gia vào quá trình tiêu hóa và nằm cách xa gan. Mặt khác, mật là chất lỏng giúp cơ thể hấp thụ được các chất béo, cholesterol và một số vitamin thiết yếu. Ngoài ra, nó cũng giúp loại bỏ các tế bào hồng cầu cũ bị hư hỏng, cùng những thứ khác không cần thiết trong cơ thể.

Khi ống mật không hoạt động hiệu quả, mật sẽ bị tích tụ lại trong gan, dẫn đến viêm gan, thậm chí để lại các mô sẹo. Theo thời gian, những mô sẹo này sẽ thay thế các mô gan khỏe mạnh và khiến cho cơ quan này không thể hoạt động như bình thường.

Tuy nhiên quá trình này thường diễn ra chậm do đó gan của bạn có thể không bị tổn thương nghiêm trọng trong khoảng thời gian đầu. Bệnh có thể kiểm soát được nhờ vào thuốc kết hợp với những phương pháp điều trị tích cực khác. Nếu không được điều trị sớm, tình trạng bệnh có thể diễn biến xấu đi trong một vài tháng hoặc vài năm, khi đó người bệnh khả năng cao phải thực hiện phẫu thuật ghép gan.

Hiện nay, y học vẫn chưa thể đưa ra được kết luận chính xác về nguyên nhân gốc dẫn đến viêm đường mật nguyên phát.

Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cho rằng viêm đường mật nguyên phát có liên quan đến gen. Những người có cha mẹ, anh, chị hoặc em ruột bị viêm đường mật nguyên phát thì nguy cơ cao người đó cũng mắc bệnh.

Bên cạnh đó, viêm đường mật nguyên phát cũng có thể liên quan đến các vấn đề về hệ thống miễn dịch, chẳng hạn như: Rối loạn tuyến giáp, xơ cứng bì, hoặc thiếu máu ác tính. Một số tác nhân bên ngoài góp phần gây nên bệnh, bao gồm thuốc lá, hóa chất độc hại, hoặc nhiễm trùng.

Trong giai đoạn đầu, người bệnh có thể không nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào liên quan đến viêm đường mật nguyên phát. Cơ thể có thể hoạt động bình thường khỏe mạnh trong nhiều năm. Khi bệnh diễn biến nặng hơn, người bệnh thường có một số triệu chứng điển hình sau đây:

• Mệt mỏi
• Ngứa da
• Nổi mề đay
• Khô mắt và miệng
• Vàng da, vàng mắt
• Sưng ở bàn chân và mắt cá chân
• Đau và sưng ở bụng
• Đau xương, cơ và khớp
• Da sẫm màu
• Giảm cân không rõ nguyên nhân
• Trí nhớ kém.

Khi viêm đường mật nguyên phát không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh sẽ gây ra những biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe tổng thể của bệnh nhân, bao gồm:

• Mệt mỏi
• Thiếu các loại vitamin A, D, E và K
• Tiểu ra mỡ
• Loãng xương
• Báng bụng
• Xuất huyết tiêu hóa
• Não gan
• Viêm phúc mạc

Biến chứng suy gan có thể xảy ra khi viêm đường mật nguyên phát đã kéo dài từ 7-15 năm, hoặc nhiều hơn. Thậm chí, bệnh có thể dẫn đến hình thành những khối u đường mật, gây ra ung thư đường mật.

Để chẩn đoán được viêm đường mật nguyên phát, bác sĩ có thể đề nghị bệnh nhân thực hiện xét nghiệm máu nhằm kiểm tra hoạt động của gan và tìm kiếm những bất thường trong hệ thống miễn dịch.

Bên cạnh đó, bạn cũng có thể thực hiện một số xét nghiệm khác để chẩn đoán bệnh, chẳng hạn như: Chụp cắt lớp vi tính (CT scan), siêu âm, MRI, hoặc nội soi (ERCP). Những xét nghiệm này sẽ cung cấp cho bác sĩ hình ảnh chi tiết hơn về gan cũng như những khu vực xung quanh nó.

Ngoài ra, xét nghiệm sinh thiết gan cũng có thể được yêu cầu thực hiện. Trong xét nghiệm này, một mẫu mô gan nhỏ sẽ được lấy ra và đem đi kiểm tra dưới kính hiển vi tại phòng thí nghiệm nhằm tìm kiếm những tổn thương cũng như các dấu hiệu bất thường liên quan đến viêm đường mật nguyên phát.

Hiện nay, không có cách chữa trị cho viêm đường mật nguyên phát, tuy nhiên thuốc có thể làm chậm quá trình diễn tiến của bệnh.

Loại thuốc được sử dụng phổ biến nhất là ursodiol (axit ursodeoxycholic), có tác dụng hiệu quả trong việc thúc đẩy mật di chuyển qua gan. Một loại thuốc khác là axit obeticholic (Ocaliva) cũng có thể được sử dụng kết hợp với ursodiol hoặc dùng riêng biệt để điều trị viêm đường mật nguyên phát (PBC).

Để ngăn ngừa bệnh phát triển, bạn nên thực hiện một số thay đổi lối sống lành mạnh hơn. Nếu bạn thường xuyên uống rượu, tốt nhất hãy cố gắng hạn chế hoặc từ bỏ chúng, bởi vì rượu là tác nhân hàng đầu gây căng thẳng cho gan. Bên cạnh đó, bạn cũng nên lựa chọn các loại thực phẩm ít natri, bổ sung nhiều rau xanh, hoa quả giàu vitamin và duy trì thói quen tập thể dục đều đặn để giảm bớt những triệu chứng khó chịu do bệnh gây ra.

Trong trường hợp sử dụng thuốc không mang lại hiệu quả, bệnh nhân có thể phải nhờ đến sự can thiệp của phẫu thuật để ghép gan. Tuy nhiên, đây là một cuộc phẫu thuật lớn, do đó trước khi lựa chọn, bạn nên tham khảo sự tư vấn của bác sĩ một cách kỹ lưỡng.

Nguồn tham khảo: webmd.com

XEM THÊM

• Viêm xơ chai đường mật nguyên phát
• Viêm xơ đường mật, phải làm thế nào?
• Dự phòng viêm xơ đường mật