Triệu chứng viêm phế quản cấp ở trẻ nhỏ

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Đoàn Ngọc Quỳnh Trâm - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.

Viêm phế quản cấp tính là hiện tượng viêm nhiễm kích thích cấp tính ở niêm mạc phế quản làm rối loạn xuất tiết, tính thấm và phản ứng tại chỗ của phế quản. Viêm phế quản thường khó chẩn đoán ở trẻ nhỏ và ít gặp ở thể đơn thuần mà thường kết hợp với viêm nhiễm đường hô hấp trên hoặc nhu mô phổi, hoặc kết hợp với những bệnh nhiễm khuẩn chung như cúm, sởi, ho gà...

Tác nhân gây viêm phế quản thường là do virus ( dẫn đến bội nhiễm vi khuẩn). Có thể kể đến các vi khuẩn phổ biến nhất gây nên viêm phế quản là phế cầu khuẩn, liên cầu khuẩn, tụ cầu khuẩn (H.influenzae)... Khi cơ thể có sức đề kháng yếu hoặc thuyên giảm, trong môi trường ô nhiễm, thời tiết trở lạnh đột ngột, thì những vi khuẩn này hoạt động càng mạnh mẽ, nhất là ở mũi và họng và gây ra bệnh.

Đặc biệt, sau khi trẻ mắc các chứng bệnh viêm hệ tai mũi họng như ho, sổ mũi, cảm lạnh, hay viêm xoang, những vi khuẩn gây viêm phổi lại càng tích cực hoạt động. Nếu sử dụng quá nhiều kháng sinh, hoặc sức khỏe của trẻ yếu, ảnh hưởng đến khả năng đề kháng của trẻ, thì virus có thể sẽ ảnh hưởng đến cuống phổi. Lúc này, khí quản sẽ có hiện tượng sưng phồng, có màu đỏ, có dịch nhầy trong phổi. Chính vì đường thở bị viêm và mắc dịch như vậy mà trẻ sẽ ho nhiều và khó thở.

Viêm phế quản ở trẻ em cũng là hệ quả của việc trẻ thường xuyên hít phải bụi bẩn, khói xăng xe, thuốc lá hay một số hơi độc. Nếu kéo dài tình trạng môi trường bên ngoài như này, bệnh của trẻ rất dễ trở thành mãn tính.

Ngoài ra, khi trẻ tắm quá lâu, tắm nước quá lạnh, ngồi điều hòa hay đứng trước máy lạnh sai cách cũng là những nguyên nhân phổ biến dẫn đến bệnh viêm phế quản.

Bệnh viêm phế quản, đặc biệt là viêm phế quản phổi là bệnh rất hay gặp ở trẻ sơ sinh, tuy nhiên lại không có dấu hiệu nào thực sự rõ ràng. Những dấu hiệu đầu tiên mà các mẹ nên để ý là trẻ bú ít hoặc bỏ bú, khóc vì khó thở, chán ăn, nôn ói, thậm chí là đau ngực ... Do viêm phế quản là khi đường thở bị viêm và tiết dịch nhầy nên trẻ sẽ có những dấu hiệu ho nhiều và khó thở. Các mẹ nên chú ý nếu trẻ xuất hiện cả những cơn sốt và cơn ho kéo dài đến tuần thứ 2 thì khả năng cao là trẻ đã bị viêm phế quản.

Khi cơn ho của trẻ kéo dài từ 2-3 tuần, thì trẻ sẽ bị đau rát cổ họng, có đờm. Đờm thường có màu xanh, xám, hoặc xanh hơi vàng. Cùng với đó, trẻ cũng có những dấu hiệu kèm theo như đau ngực, mệt mỏi hoặc có thể bị sốt nhẹ.

Giai đoạn khởi phát: Bệnh bắt đầu bằng các triệu chứng viêm long đường hô hấp trên. Trẻ bị sốt nhẹ, ho khan, hắt hơi, sổ mũi (có thể dẫn đến ngạt mũi).

Giai đoạn phát bệnh: Sốt nặng hơn, xuất hiện triệu chứng thở khò khè hoặc thở bằng miệng. Da của trẻ tím tái, xanh xao. Xuất hiện những biểu hiện rối loạn tiêu hóa ở mức độ nhẹ.

Giai đoạn nguy hiểm: Trẻ sốt cao trên 39 độ C. Chân tay yếu, mềm, mệt mỏi, môi và da khô, chảy mồ hôi, bỏ ăn và khó thở. Trẻ ho theo cơn kéo dài (gần giống như ho gà hoặc ho lao), có thể có đờm. Trẻ thở khò khè hoặc thở bằng miệng, lồng ngực hoạt động mạnh. Da của trẻ xanh xao, môi và đầu ngón tay, ngón chân tím tái. Trẻ hay bị nôn, tiêu chảy. Nếu nặng hơn sẽ có những biểu hiện về thần kinh như nằm li bì, có thể hôn mê và có những cơn co giật. Mạch trẻ yếu nhưng tim đập nhanh.

• Chủ động chăm sóc sản phụ ngay từ khi thai nhi còn trong bụng mẹ để tránh trường hợp bé sinh non, sức đề kháng yếu.
• Cho con bú hoàn toàn bằng sữa mẹ ít nhất 6 tháng đầu, chỉ cai sữa ít nhất 18 tháng sau khi sinh.
• Chủ động giữ ấm cho trẻ, đeo khẩu trang và bảo vệ trẻ trước những thay đổi của thời tiết và không khí lạnh.
• Giữ gìn môi trường xung quanh nhà ở sạch sẽ, hạn chế khói bụi, thuốc lá...
• Chủ động phòng tránh và cách ly trẻ với người bị bệnh về đường hô hấp và các bệnh lây nhiễm virus.

Mặc dù viêm phế quản cấp có thể tự khỏi và không để lại di chứng, nhưng nếu không được chăm sóc và điều trị đúng lúc, bệnh có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm. Chính vì vậy, các bậc cha mẹ cần trang bị những kiến thức về căn bệnh này để có thể chăm sóc cho trẻ tốt nhất.