Nên tiêm nhắc lại vắc-xin uốn ván sau bao nhiêu năm?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Đoàn Ngọc Quỳnh - Bác sĩ Nhi - Trung tâm Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Uốn ván (tetanus) là bệnh cấp tính do ngoại độc tố (tetanus exotoxin) của vi khuẩn uốn ván (Clostridium tetani) gây ra. Loại vi khuẩn này có mặt ở mọi nơi trên trái đất, song nó thường sống trong đất, bùn, cống rãnh, phân động vật, đồ kim loại bị gỉ sét... Tiêm vắc-xin uốn ván để phòng bệnh là việc làm vô cùng cần thiết đối với tất cả mọi người.

Khả năng tồn tại của vi khuẩn uốn ván rất cao, bình thường chúng có thể sống trong ruột của động vật, đặc biệt là các loài động vật ăn cỏ như trâu, bò, ngựa... và kể cả trong cơ thể con người dù không gây bệnh.

Vi khuẩn này gây bệnh bằng cách tiết ra chất độc gây tổn thương hệ thần kinh. Các cơ bắp được điều khiển bởi những dây thần kinh này sẽ bị tê liệt. Nếu không được tiêm vắc-xin uốn ván trước đó hoặc không điều trị nhanh chóng, bệnh có thể gây tử vong.

Bệnh uốn ván lây nhiễm chủ yếu qua các vết thương, chủ yếu là vết thương hở. Khi các bào tử vi khuẩn xâm nhập vào vết thương trên cơ thể sẽ phát triển nhanh chóng và tạo độc tố gây tê liệt các dây thần kinh. Đặc biệt uốn ván sơ sinh thường bắt nguồn từ việc cắt dây rốn không đảm bảo vô trùng.

Hầu hết các ca nhiễm vi khuẩn uốn ván là do bệnh nhân bị té ngã trong các tai nạn giao thông, tai nạn lao động hoặc bị các vật sắc nhọn như đinh gỉ, miểng chai, cành cây... dính bùn đất đâm trúng gây ra vết thương hở ngoài da.

Sử dụng vắc-xin ngừa uốn ván là cách phòng bệnh hiệu quả nhất hiện nay. Vậy tiêm mấy mũi uốn ván là đủ? Theo chương trình Tiêm chủng mở rộng Quốc gia của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, trẻ cần được tiêm tổng cộng 5 mũi vào các thời điểm:

• Tháng 2, 3, 4 sau sinh: 3 mũi vắc-xin 5 trong 1 (bạch hầu, uốn ván, ho gà, viêm gan B, Hib)
• Thời điểm đủ 18 tháng tuổi: tiêm nhắc lại uốn ván bằng vắc-xin DPT (bạch hầu, uốn ván, ho gà).
• Sau 5 - 10 năm cần tiêm mũi nhắc lại do vắc-xin uốn ván không tạo miễn dịch suốt đời. Tuy nhiên, rất nhiều người không biết tiêm phòng uốn ván được bao lâu nên thường bỏ qua mũi nhắc lại này.

• Phụ nữ có thai: Vì tính chất nguy hiểm của uốn ván sơ sinh nên mọi bà bầu cần tiêm ngừa uốn ván vì miễn dịch của người mẹ sau khi tiêm có thể phòng được uốn ván sơ sinh cho bé.
• Nông dân, người làm việc trong các trang trại: Đây là đối tượng rất dễ bị bệnh uốn ván do phải tiếp xúc thường xuyên với bùn đất, phân gia súc, gia cầm, dị vật... là những nơi có nhiều vi khuẩn trú ngụ.
• Công nhân xây dựng: Để hạn chế tai nạn rủi ro nghề nghiệp do tính chất công việc phải tiếp xúc với kim loại, bê tông, sắt thép và có nguy cơ cao bị thương do các vật nhọn đâm.
• Các đối tượng tiêm chích ma túy

Có thể thấy, tiêm phòng là giải pháp phòng bệnh hiệu quả nhất. Hiện nay, tại hệ thống Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có thực hiện tiêm phòng vắc-xin uốn ván với 5 loại vắc-xin phối hợp như sau:

• Vắc-xin 6 trong 1 - Infanrix Hexa của hãng GSK (Bỉ): Phòng ngừa 6 bệnh khác nhau trong cùng 1 mũi tiêm gồm uốn ván, ho gà , bại liệt, Hib, viêm gan B, bạch hầu. Vắc-xin này dành cho trẻ dưới 2 tuổi, liều tiêm là 4 liều.
• Vắc-xin 6 trong 1 - Hexaxim của hãng Sanofi (Pháp): Phòng ngừa 6 loại bệnh khác nhau trong cùng 1 mũi tiêm gồm uốn ván, ho gà, bại liệt, Hib, viêm gan B, bạch hầu. Vắc-xin này dành cho trẻ dưới 2 tuổi, liều tiêm là 4 liều.
• Vắc-xin 5 trong 1 - Pentaxim của hãng Sanofi (Pháp): Phòng ngừa 5 loại bệnh khác nhau trong cùng 1 mũi tiêm gồm uốn ván, ho gà, bại liệt, Hib, bạch hầu. Vắc-xin này dành cho trẻ dưới 2 tuổi, liều tiêm là 4 liều.
• Vắc-xin Adacel 0.5 ml của hãng Sanofi (Pháp) được sản xuất tại Canada: Phòng ngừa được 3 loại bệnh trong cùng 1 mũi tiêm gồm uốn ván, ho gà, bạch hầu. Vắc-xin này dành cho lứa tuổi từ 4 - 64 tuổi, liều tiêm là 1 liều, nhắc lại sau mỗi 10 năm.
• Vắc-xin Tetraxim 0.5 ml của hãng Sanofi (Pháp) được sản xuất tại Pháp: Phòng ngừa được 4 loại bệnh trong cùng 1 mũi tiêm gồm uốn ván, ho gà, bạch hầu, bại liệt. Vắc-xin này dành cho lứa tuổi từ 2 tháng tuổi đến 13 tuổi, liều tiêm theo phác đồ của bác sĩ.

Việc phối hợp nhiều vắc-xin sẽ làm giảm số mũi tiêm và làm giảm những bất lợi do tiêm nhiều mũi tiêm. Ích lợi của tiêm vắc-xin phối hợp bao gồm: làm tăng tỷ lệ tiêm chủng của các bệnh lý nguy hiểm, làm tăng tỷ lệ tiêm đúng lịch, giảm chi phí về vận chuyển và bảo quản vắc-xin, giảm chi phí đi lại và tiêm chủng.

Những ưu điểm khi tiêm vắc-xin tại Vinmec bao gồm:

• Trẻ sẽ được các bác sĩ chuyên khoa nhi - vắc-xin thăm khám, sàng lọc đầy đủ các vấn đề về thể trạng và sức khỏe, tư vấn về vắc - xin phòng bệnh và phác đồ tiêm, cách theo dõi và chăm sóc trẻ sau tiêm chủng trước khi ra chỉ định tiêm vắc-xin theo khuyến cáo mới nhất của Bộ Y tế & Tổ chức Y tế thế giới nhằm đảm bảo hiệu quả tốt và an toàn nhất cho trẻ.
• Đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng nhi giàu kinh nghiệm, chuyên nghiệp, hiểu tâm lý trẻ và áp dụng cách giảm đau hiệu quả cho trẻ trong quá trình tiêm chủng.
• 100% trẻ tiêm chủng được theo dõi 30 phút sau tiêm và đánh giá lại sức khỏe trước khi ra về.
• Được theo dõi đa khoa trước, trong và sau tiêm chủng tại Hệ thống y tế Vinmec và luôn có ekip cấp cứu sẵn sàng phối hợp với phòng tiêm chủng xử trí các trường hợp sốc phản vệ, suy hô hấp – ngừng tuần hoàn, đảm bảo xử lý kịp thời, đúng phác đồ khi có sự cố xảy ra.
• Phòng tiêm chủng thoáng mát, có khu chơi, giúp trẻ có cảm giác thoải mái như đang dạo chơi và có tâm lý tốt trước và sau khi tiêm chủng.
• Vắc-xin được nhập khẩu và bảo quản tại hệ thống kho lạnh hiện đại, với dây chuyền bảo quản lạnh (Cold chain) đạt tiêu chuẩn GSP, giữ vắc-xin trong điều kiện tốt để đảm bảo chất lượng.
• Bố mẹ sẽ nhận tin nhắn nhắc lịch trước ngày tiêm và thông tin tiêm chủng của bé sẽ được đồng bộ với hệ thống thông tin tiêm chủng quốc gia.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện đang cung cấp Chương trình tiêm chủng trọn gói với nhiều loại vắc-xin đa dạng cho các đối tượng khác nhau, từ trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, người lớn, phụ nữ trước và trong khi mang thai.