Đông y chữa viêm khớp dạng thấp thế nào?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Nguyễn Huy Đức - Bác sĩ Y Học Cổ Truyền - Trung tâm Y Học Cổ Truyền Vinmec - Sao Phương Đông

Viêm khớp là một trong những bệnh lý về khớp phổ biến nhất. Nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn đến dính khớp hoặc biến dạng khớp. Ngoài các phương pháp Y Học Hiện Đại, điều trị viêm khớp dạng thấp bằng đông y cũng là một cách hiệu quả. Bài viết này sẽ giới thiệu với bạn đọc các cách chữa viêm khớp dạng thấp bằng đông y.

Viêm khớp dạng thấp là một bệnh viêm đặc hiệu gặp ở các khớp xương. Bệnh được đặc trưng bởi các tổn thương ở màng hoạt dịch của khớp, sụn khớp và đầu xương dưới sụn. Đây là bệnh hay gặp nhất trong các bệnh lý của khớp. Bệnh có thể điều trị được và có thể chữa viêm khớp dạng thấp bằng đông y.

Viêm khớp dạng thấp là bệnh thuộc phạm trù “chứng tý”, “lịch tiết phong”, “hạc tất phong” (theo Đông y). Bệnh diễn biến trong thời gian dài dẫn đến tình trạng mãn tính. Hậu quả là tình trạng sưng đau khớp, dính khớp và biến dạng khớp xương làm ảnh hưởng đến chức năng vận động của người bệnh. Một đặc điểm nổi bất trong viêm khớp dạng thấp là không có biểu hiện viêm khớp và sự có mặt của yếu tố dạng thấp trong máu.

Hiện nay, vẫn chưa có nghiên cứu nào làm rõ nguyên nhân gây bệnh. Các yếu tố liên quan đến bệnh viêm khớp dạng thấp, bao gồm:

• Yếu tố cơ địa: giới tính và tuổi là những yếu tố liên quan đến bệnh. 70 - 80% bệnh nhân là nữ và 60 - 70% trường hợp bệnh nhân trên 30 tuổi
• Yếu tố gia đình: bệnh có liên quan đến yếu tố gia đình. Nếu gia đình có người bị viêm khớp dạng thấp thì khả năng mắc sẽ cao hơn.
• Miễn dịch: các kháng thể anti IgM, anti IgG, anti IgA có liên quan đến bệnh viêm khớp dạng thấp.
• Do nhiễm vi khuẩn, virus...
• Do sự thay đổi cấu trúc của một hoặc một số enzym.
• Do cơ thể suy yếu: cơ thể suy yếu do chế độ dinh dưỡng hoặc sau khi mắc bệnh nhiễm khuẩn nặng.
• Yếu tố tâm lý: căng thẳng, stress, rối loạn nội tiết...
• Các yếu tố khác: môi trường, khí hậu lạnh và ẩm kéo dài, sau phẫu thuật,..

Căn cứ vào tác nhân gây bệnh mà lựa chọn các phương pháp điều trị thích hợp. Điều trị viêm khớp dạng thấp bằng đông y là phương pháp hiệu quả và thường được sử dụng rộng rãi.

Hầu hết các trường hợp bệnh diễn biến từ từ và tăng dần theo thời gian. Tuy nhiên, 15% trường hợp bắt đầu đột ngột với những triệu chứng cấp tính. Bệnh thường bắt đầu với các triệu chứng không điển hình như sốt nhẹ, mệt mỏi, gầy sút, tê các đầu chi, đau nhức và khó cử động ở khớp nhất là khi ngủ dậy. Các triệu chứng này có thể kéo dài hàng tuần thậm chí là hàng tháng.

• Triệu chứng tại khớp

Giai đoạn khởi phát: 2/3 trường hợp bắt đầu bằng viêm 1 khớp, trong đó 1/3 bắt đầu bằng viêm 1 trong các khớp nhỏ ở bàn tay (khớp ngón tay, khớp bàn ngón...), 1/3 khớp gối và 1/3 các khớp còn lại. Các khớp sưng đau rõ, ngón tay hình thoi, 20 - 25% có dấu hiệu cứng khớp buổi sáng. Các triệu chứng này có thể kéo dài vài tuần đến vài tháng rồi chuyển sang giai đoạn toàn phát. Giai đoạn này nếu phát hiện kịp thời và điều trị thì khả năng khỏi bệnh sẽ cao hơn. Có thể sử dụng phương pháp đông y chữa viêm khớp dạng thấp.

Giai đoạn toàn phát: Giai đoạn này, các khớp trong cơ thể đều có thể bị viêm. Tính chất viêm là viêm đối xứng gặp trong 95% trường hợp. Người bệnh có các triệu chứng sưng, đau các khớp xương, hạn chế vận động, ít nóng đỏ, có thể có nước ở khớp gối. Ngoài ra, còn có dấu hiệu cứng khớp buổi sáng và đau tăng nhiều về đêm (gần sáng). Biến dạng ngón tay, xuất hiện các ngón tay hình thoi, nhất là các ngón 2, 3, 4. Các khớp bị viêm ngày càng tăng về số lượng và nặng dần. Bệnh diễn biến lâu dài dẫn đến tình trạng dính và biến dạng khớp. Các ngón tay bị dính và biến dạng, chúng ở trạng thái nửa co và lệch trục về phía trụ. Cũng xuất hiện tình trạng khớp gối dính ở tư thế nửa co.

• Triệu chứng ngoài khớp

Toàn thân: Gầy sút, mệt mỏi, chán ăn, da xanh, niêm mạc nhợt do thiếu máu.

Da: Người bệnh có những “nốt thấp” ở da (20% trường hợp). Những nốt này dạng hạt hay cục, chắc, không đau, không di động và dính vào nền xương ở dưới. Chúng có kích thước từ 5 - 20 mm đường kính. Các nốt này thường xuất hiện ở da vùng xương trụ ở gần khớp khuỷu, hoặc trên xương chày ở gần khớp gối, hoặc lưng ngón tay; mặt sau da đầu; các nơi xương lồi dưới da. Da khô và xơ nhất là các chi. Gan bàn tay, gan bàn chân đỏ hồng do giãn mạch. Ngoài ra còn có trường hợp loét vô khuẩn ở chân, phù một đoạn chi, nhất là chi dưới do rối loạn dinh dưỡng và vận mạch.

Gân, cơ, bao khớp: Cơ, gân vùng quanh khớp tổn thương bị teo rõ rệt. Ở gân thường gặp viêm gân Achille. Tại bao khớp có thể phình ra thành các kén hoạt dịch như ở vùng khoeo.

Tim: Có thể có viêm màng ngoài tim.

Phổi: Có thể có thâm nhiễm hay tràn dịch, xơ phế nang.

Hạch: Hạch ở mặt trong cánh tay nổi to và đau.

Xương: Mất vôi, dễ gãy, gãy tự nhiên.

Thận: Amyloid có thể xảy ra ở người bệnh tiến triển lâu ngày và có thể dẫn tới suy thận.

Thần kinh: Viêm đa dây thần kinh ngoại biên, rối loạn thần kinh thực vật,...

Mắt: Viêm giác mạc...

Khi người bệnh thấy có những triệu chứng kể trên, việc đầu tiên nên làm đó là đi khám. Đặc biệt là không được tự ý chữa trị và mua thuốc về uống mà chưa có chỉ định của bác sĩ. Người bệnh có thể lựa điều trị viêm khớp dạng thấp bằng đông y hoặc các phương pháp Y Học Hiện Đại. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để nhận được những lời khuyên hữu ích.

Bên cạnh các kỹ thuật Y Học Hiện Đại, cũng có thể điều trị viêm khớp dạng thấp bằng đông y. Người bệnh có thể kết hợp giữa phương pháp Đông y và Tây y, cổ truyền và hiện đại để điều trị bệnh. Ngoài ra, cũng có thể kết hợp việc sử dụng thuốc từ lá cây rừng với các kỹ thuật như châm cứu, bấm huyệt.

Châm cứu và xoa bóp bấm huyệt là các cách điều trị viêm khớp dạng thấp bằng Đông y phổ biến nhất. Nó có tác dụng giảm đau - chống viêm - giãn cơ và tác động đến cả hệ miễn dịch của cơ thể. Đặc biệt là phương pháp này ít khi gây ra biến chứng hay tác dụng phụ như thuốc giảm đau thường dùng.

• Châm cứu

Tùy theo thể bệnh mà tiến hành châm cứu, điện châm ở các vị trí khác nhau trên cơ thể.

Thể phong thấp nhiệt tý (viêm khớp dạng thấp có đợt tiến triển cấp): tiến hành điện châm trên các huyệt: phong trì, khúc trì, phong môn, hợp cốc, huyết hải, túc tam lý, a thị huyệt. Châm với tần số nhanh, mỗi lần châm cứu kéo dài trong 20-30 phút.

Viêm khớp dạng thấp kéo dài có biến dạng khớp, teo cơ, dính khớp ( thể đàm ứ ở kinh lạc): tiến hành điện châm các huyệt: a thị huyệt, âm lăng tuyền, huyền chung, phong long, túc tam lý... Điện châm tần số chậm, mỗi lần điện châm diễn ra trong 20-30 phút.

• Xoa bóp bấm huyệt

Xoa bóp bấm huyệt là phương pháp đơn giản và là phương pháp điều trị viêm khớp dạng thấp bằng đông y phổ biến nhất. Tùy vào từng thể bệnh mà tiến hành bấm huyệt trên các huyệt đạo tương tự như châm cứu. Cùng với xoa bóp bấm huyệt, vận động giúp làm tăng hiệu quả điều trị bệnh.

Để đảm bảo tính an toàn và hiệu quả điều trị, người bệnh nên đến bệnh viện hay các trung tâm Đông y có uy tín để tiến hành châm cứu, bấm huyệt.

Viêm khớp dạng thấp có thể tái phát sau khi điều trị khỏi. Vì vậy, sau khi tình trạng bệnh đã ổn định, người bệnh không được chủ quan, cần đề phòng đợt tái phát bằng cách tự xoa bóp các khớp hàng ngày và rèn luyện thể dục thể thao thường xuyên. Điều này có tác dụng tăng cường khả năng tự bảo vệ của cơ thể với sự biến động của môi trường thời tiết khí hậu. Ngoài ra, nó còn giúp cơ thể tránh được các tác nhân không có lợi cho người bệnh như nơi ở ẩm thấp, thời tiết lạnh, mưa gió...

Như vậy, viêm khớp dạng thấp là căn bệnh không quá nguy hiểm nếu được phát hiện và điều trị kịp thời. Điều trị viêm khớp dạng thấp bằng Đông y không chỉ đơn giản, an toàn mà còn đem lại hiệu quả cao. Hy vọng sau bài viết này, bạn đọc đã có được cho mình những thông tin hữu ích về viêm khớp dạng thấp.