Placarbo nằm trong danh sách các loại thuốc thiết yếu của Tổ chức Y tế Thế giới. Đây là loại thuốc hóa trị, được sử dụng để điều trị 1 số dạng ung thư như: Ung thư buồng trứng, ung thư phổi, ung thư đầu và cổ, ung thư não và u nguyên bào thần kinh.
1. Placarbo là thuốc gì?
Placarbo có thành phần chính là Carboplatin, thuộc nhóm thuốc chống ung thư và tác động vào hệ thống miễn dịch. Placarbo được chỉ định sử dụng trong các trường hợp như sau:
- Điều trị bệnh ung thư buồng trứng (từ giai đoạn Ic đến IV, sau phẫu thuật, tái phát, di căn sau điều trị).
- Điều trị bệnh ung thư tinh hoàn, ung thư bàng quang, u nguyên bào võng mạc tiến triển và tái phát ở trẻ em.
- Điều trị bệnh ung thư phổi (cả ung thư phổi tế bào nhỏ, cả ung thư phổi không tế bào nhỏ).
- Điều trị bệnh ung thư đầu và cổ.
- Điều trị bệnh u Wilms, u não, u nguyên bào thần kinh.
- Điều trị bệnh ung thư phổi không tế bào nhỏ nâng cao.
- Điều trị bệnh ung thư vú di căn.
- Điều trị bệnh u trung biểu mô màng phổi ác tính (MPM.
- Điều trị bệnh ung thư tinh hoàn giai đoạn cuối
Cơ chế hoạt động của thuốc:
Thành phần Carboplatin là 1 loại thuốc hóa trị độc tế bào được sử dụng để điều trị ung thư. Carboplatin hoạt động bằng cách liên kết với DNA và gây ra tổn thương khiến tế bào gây bệnh không thể sinh sản và phát triển.
2. Liều lượng và cách dùng
Cách dùng: Thuốc được bào chế dưới dạng dung dịch truyền tĩnh mạch sau khi pha loãng. Placarbo thường được sử dụng trong truyền tĩnh mạch với thời gian là 15 phút hoặc lâu hơn. Có thể truyền thuốc liên tục trong 24 giờ phụ thuộc vào mức độ tình trạng của bệnh.
Cách pha thuốc: Thuốc được pha loãng với dung dịch Dextrose 5% hoặc NaCl 0,9% cho đến khi thuốc đặt nồng độ 0,5 mg/ ml.
Lưu ý:
Cần thận trọng trong quá trình thao tác với thuốc, không được để thuốc dây bẩn lên da. Đã có trường hợp nghiêm trọng khi thuốc bắn vào mắt và dẫn đến mù lòa. Khi tiêm nên tiêm thuốc vào trong mạch máu, nếu tiêm ra ngoài mạch có thể bị hoại tử.
Liều lượng:
Liều dùng của thuốc carboplatin được kê sẽ dựa vào đáp ứng lâm sàng, sự dung nạp thuốc và độc tính. Người bệnh có thể tham khảo liều lượng thuốc sau đây:
Trong điều trị bệnh ung thư buồng trứng trong giai đoạn III và IV: Có thể dùng liều khởi đầu carboplatin cho người lớn 300mg/ m2. Liều dùng tiếp theo phải sau 4 tuần hoặc lâu hơn và cần điều chỉnh liều tùy theo mức giảm huyết cầu trong lần điều trị trước.
Trong điều trị bệnh ung thư buồng trứng tái phát: Sử dụng liều khởi đầu là 360mg/ m2, 4 tuần 1 lần. Các lần tiếp theo cần điều chỉnh liều thuốc theo mức độ giảm huyết cầu.
Đối với người mắc bệnh thận khi sử dụng thuốc cần điều chỉnh liều lượng theo mức độ thải Creatinin ( ml/phút). Cụ thể như:
- Độ thanh thải Creatinin từ 41-59 sử dụng liều khởi đầu là 250mg/ m2
- Độ thanh thải Creatinin từ 16-40 sử dụng liều khởi đầu là 200mg/ m2
- Độ thanh thải Creatinin dưới 15 mL / phút: Không khuyến khích dùng thuốc.
Chống chỉ định:
- Không sử dụng thuốc Placarbo cho người bệnh bị dị ứng với thành phần thuốc carboplatin hoặc các sản phẩm khác có chứa bạch kim.
- Không sử dụng thuốc cho người bệnh bị suy yếu hệ thống tạo máu (suy tủy xương) hoặc chảy máu.
- Không sử dụng thuốc cho người bệnh bị suy tủy nặng và rối loạn chức năng thận nghiêm trọng.
Quá liều và cách xử lý:
- Biểu hiện dùng thuốc quá liều: Bệnh nhân dùng quá liều Carboplatin có thể bị giảm bạch cầu trung tính và nhiễm độc gan.
- Xử lý: Điều trị các phản ứng bằng các biện pháp hỗ trợ và điều trị theo triệu chứng mà bệnh nhân gặp phải, có thể bao gồm việc trì hoãn điều trị với liều tiếp theo.
3. Tác dụng phụ
Carboplatin có thể gây ra các tác dụng không mong muốn, vì nó có thể cản trở sự phát triển của tế bào bình thường cũng như tế bào ung thư. Một số phản ứng phụ có thể gặp bao gồm có:
Phản ứng phụ phổ biến nhất là đau tại nơi tiêm, buồn nôn, nôn, tiêu chảy, chán ăn, rụng tóc và tê, ngứa ran, bỏng rát hoặc đau ở bàn tay và bàn chân, tăng Bilirubin, rối loạn thị giác và nhiễm trùng tai.
Các tác dụng phụ nghiêm trọng nhất của carboplatin là:
- Chảy máu và giảm tế bào máu, bao gồm giảm hồng cầu và tiểu cầu, nghiêm trọng hơn người bệnh cần thiết phải truyền máu trong quá trình điều trị bệnh. Người bệnh cần báo với bác sĩ ngay lập tức khi xuất hiện các triệu chứng như cơ thể xuất hiện vết bầm tím, chảy máu bất thường, phân có màu đen hoặc có máu trong nước tiểu.
- Nhiễm trùng - carboplatin có thể tạm thời làm giảm số lượng bạch cầu trong máu của người bệnh và làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.
- Gặp phản ứng dị ứng dẫn đến nguy cơ tử vong- trong và sau khi điều trị.
- Mất thính giác hoặc ù tai, tăng nguy cơ mắc các bệnh về thận và gan.
Nếu gặp phải các triệu chứng này, người bệnh cần ngưng sử dụng thuốc Placarbo và thông báo cho bác sĩ để có hướng xử trí phù hợp.
4. Thận trọng
- Trong quá trình điều trị với thuốc Placarbo, người bệnh cần được theo dõi chặt chẽ về sức khỏe với Bác sĩ chuyên khoa ung thư.
- Cần thông báo với bác sĩ nếu người bệnh đang gặp các vấn đề như mắc bệnh thủy đậu, bệnh zona, các vấn đề về thính giác, nhiễm trùng hoặc bệnh thận, vì điều trị bằng thuốc Carboplatin làm tăng nguy cơ và mức độ nghiêm trọng của những tình trạng này.
- Thuốc nên được dùng dưới sự giám sát của bác sĩ hóa trị ung thư có kinh nghiệm. Do thuốc là tăng nguy cơ phản ứng dị ứng ở những bệnh nhân trước đây đã tiếp xúc với bạch kim và bệnh nhân có thể có nguy cơ gặp phản ứng dị ứng có thể xảy ra trong vòng vài phút sau khi dùng Carboplatin.
- Cần giảm liều lượng đối với bệnh nhân bị mắc bệnh ức chế tủy xương và suy giảm chức năng thận, người bị thiếu máu.
- Thận trọng sử dụng thuốc Placarbo với các trường hợp sau: Bệnh nhân nhi, người cao tuổi, suy giảm thính lực, bệnh thần kinh, bệnh thần kinh cơ, sử dụng thuốc điều trị Cisplatin trước đó, thuốc gây độc thần kinh đồng thời, thuốc gây độc trên thính giác.
- Khi bệnh nhân sử dụng liều lượng thuốc cao thì cần làm các xét nghiệm chức năng gan thường xuyên.
- Sử dụng thuốc làm tăng nguy cơ mắc bệnh thần kinh ở những bệnh nhân trên 65 tuổi và những bệnh nhân đã điều trị bằng thuốc trước đó.
- Với phụ nữ mang thai: Chỉ sử dụng thuốc Carboplatin trong thời kỳ mang thai trong những trường hợp khẩn cấp khi không có loại thuốc nào có thể thay thế. Do các nghiên cứu trên động vật cho thấy thuốc có khả năng gây đột biến, gây độc cho phôi thai và gây quái thai. Tuy nhiên hiện vẫn chưa có đủ dữ liệu tiến hành thử nghiệm mang thai ở người. Do đó trường hợp này cần phải cẩn trọng khi dùng thuốc.
- Với phụ nữ đang cho con bú: Không biết liệu thuốc có thể bài tiết trong sữa mẹ hay không, để tránh các tác dụng phụ ảnh hưởng đến trẻ sơ sinh, người mẹ trước khi điều trị bằng thuốc cần hỏi ý kiến bác sĩ điều trị.
5. Tương tác thuốc
- Warfarin: Dùng cùng lúc với thuốc Placarbo làm tăng tác dụng dễ gây chảy máu.
- Phenytoin: Nồng độ thuốc phenytoin có thể giảm khi dùng đồng thời với thuốc Placarbo.
- Khi kết hợp Placarbo với các thuốc có tác dụng độc trên thính giác như Ifosfamide, Aminoglycosid và Furosemid sẽ làm tăng tác dụng độc trên thính giác của Carboplatin.
- Phối hợp Placarbo với thuốc khác có tác dụng phụ gây suy tủy hoặc điều trị tia xạ sẽ làm tăng độc tính trên máu. Vậy nên trong trường hợp cần thiết sử dụng thuốc, người bệnh nên điều chỉnh liều dùng và thời gian dùng sao cho có thể giảm độc tính của thuốc ở mức thấp nhất.
- Abatacept: Nguy cơ hoặc mức độ nghiêm trọng của các tác dụng phụ có thể tăng lên khi Carboplatin được kết hợp với Abatacept.
- Abciximab: Nguy cơ hoặc mức độ nghiêm trọng của chảy máu có thể tăng lên khi Abciximab được kết hợp với Carboplatin.
- Aceclofenac: Nguy cơ hoặc mức độ nghiêm trọng của độc tính trên thận có thể tăng lên khi Carboplatin được kết hợp với Aceclofenac.
- Acetaminophen: Carboplatin có thể làm giảm tốc độ bài tiết của Acetaminophen, dẫn đến nồng độ trong huyết thanh cao hơn.
- Acetazolamide: Acetazolamide có thể làm tăng tốc độ bài tiết của Carboplatin, điều này có thể làm giảm nồng độ thuốc trong huyết thanh và có khả năng làm giảm hiệu quả của thuốc.
Trên đây là toàn bộ thông tin về thuốc Placarbo, người bệnh cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng, tham khảo ý kiến của bác sĩ/ dược sĩ trước khi dùng. Lưu ý, Placarbo là thuốc kê đơn, người bệnh tuyệt đối không được tự ý mua và điều trị tại nhà vì có thể sẽ gặp phải tác dụng phụ không mong muốn.
