Bài viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
Bệnh Crohn là một loại bệnh viêm ruột mãn tính (IBD). Đây được coi là một tình trạng mãn tính, có nghĩa là bạn sẽ mắc bệnh này suốt đời. Vẫn chưa rõ nguyên nhân chính xác gây ra bệnh. Phát hiện và chẩn đoán sớm từ những giai đoạn đầu tiên của bệnh giúp bạn tránh được các biến chứng nặng và điều trị tốt hơn.
1. Các giai đoạn và sự tiến triển của bệnh Crohn
Những người mắc bệnh Crohn thường trải qua các triệu chứng lên xuống thất thường. Họ thậm chí có thể trải qua các giai đoạn thuyên giảm.
Tuy nhiên, Crohn là một bệnh tiến triển, bắt đầu với các triệu chứng nhẹ và dần trở nên nặng hơn.
Các giai đoạn của Crohn từ nhẹ đến trung bình đến nặng. Điều trị và quản lý bệnh Crohn càng sớm, bạn càng có nhiều khả năng giảm nguy cơ phát triển các triệu chứng nghiêm trọng.
Với bệnh Crohn nhẹ đến trung bình, bạn có thể bị tiêu chảy hoặc đau bụng, nhưng bạn sẽ không gặp phải các triệu chứng hoặc biến chứng khác.
Bạn có thể đi lại, ăn uống như bình thường và căn bệnh này ảnh hưởng rất ít đến chất lượng cuộc sống của bạn. Trong một số trường hợp, bạn thậm chí sẽ không cần điều trị.
Nếu bạn bị bệnh Crohn từ trung bình đến nặng, bạn có thể bị tiêu chảy hoặc đau bụng cùng các triệu chứng và biến chứng khác. Chúng có thể bao gồm sốt hoặc thiếu máu. Các phương pháp điều trị dành cho những người mắc bệnh nhẹ đến trung bình, chẳng hạn như thuốc chống tiêu chảy, sẽ không giúp giảm triệu chứng.
Giai đoạn nghiêm trọng của bệnh Crohn được đánh dấu bằng các triệu chứng làm gián đoạn cuộc sống hàng ngày của bạn. Bạn có thể bị đau và khó chịu liên tục, và bạn có thể phải đi vệ sinh thường xuyên. Ở giai đoạn này, tình trạng viêm nhiễm xảy ra thường xuyên, và các mô cơ thể của bạn có nguy cơ bị tổn thương vĩnh viễn.
2. Chẩn đoán sớm rất quan trọng để giúp ngăn ngừa tổn thương ruột
Bác sĩ có thể sử dụng một số loại xét nghiệm để chẩn đoán:
- Xét nghiệm máu có thể giúp bác sĩ tìm kiếm các dấu hiệu nhất định về các vấn đề tiềm ẩn, chẳng hạn như thiếu máu và viêm.
- Xét nghiệm phân có thể giúp bác sĩ phát hiện máu trong đường tiêu hóa của bạn.
- Bác sĩ có thể yêu cầu nội soi để có hình ảnh tốt hơn bên trong đường tiêu hóa trên của bạn.
- Bác sĩ có thể yêu cầu nội soi để kiểm tra ruột già.
- Các xét nghiệm hình ảnh như chụp CT và quét MRI cung cấp cho bác sĩ của bạn nhiều chi tiết hơn so với chụp X-quang trung bình. Cả hai xét nghiệm đều cho phép bác sĩ xem các khu vực cụ thể của mô và cơ quan của bạn.
- Bác sĩ có thể sẽ lấy mẫu mô hoặc sinh thiết trong quá trình nội soi hoặc soi ruột kết để xem xét kỹ hơn mô đường ruột của bạn.
Khi bác sĩ đã hoàn thành việc xem xét tất cả các xét nghiệm cần thiết và loại trừ các lý do có thể khác gây ra các triệu chứng của bạn, họ có thể kết luận rằng bạn mắc bệnh Crohn.
Bác sĩ có thể tiếp tục yêu cầu các xét nghiệm này nhiều lần nữa để tìm kiếm các mô bệnh và xác định bệnh đang tiến triển như thế nào.
3. Các lựa chọn điều trị và quản lý bệnh
3.1. Thuốc
Thuốc có thể điều trị viêm và ngăn cơ thể tấn công các tế bào của chính nó. Các lựa chọn điều trị có dạng:
- Aminosalicylate ngăn ngừa viêm nhiễm
- Thuốc điều hòa miễn dịch ngăn ngừa viêm nhiễm
- Liệu pháp sinh học làm giảm nguy cơ viêm nhiễm
- Corticosteroid làm giảm hoạt động của hệ thống miễn dịch
Khi các triệu chứng của bạn tiến triển, bác sĩ tiêu hóa cũng có thể khuyên bạn nên nghỉ ngơi thường xuyên để đi tiêu. Tuy nhiên, không phải bác sĩ nào cũng đồng ý với biện pháp này.
Để ruột nghỉ ngơi bao gồm một chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt chỉ có chất lỏng trong vài ngày. Mục đích là để đường tiêu hóa lành lại sau khi bị viêm và về cơ bản được nghỉ ngơi. Để ngăn ngừa suy dinh dưỡng, bạn có thể cần tiêm tĩnh mạch.
Hãy nói chuyện với bác sĩ trước khi chuyển sang chế độ ăn lỏng.
3.2. Chế độ ăn uống và chất bổ sung
Mặc dù bất kỳ giai đoạn nào của bệnh Crohn đều có thể ảnh hưởng đến lượng dinh dưỡng của bạn, nhưng nguy cơ suy dinh dưỡng của bạn thậm chí còn nghiêm trọng hơn trong giai đoạn sau.
Tại thời điểm này, bác sĩ có thể đề nghị bổ sung các chất bổ sung tiềm năng bao gồm:
- Canxi
- Sắt, đặc biệt nếu bạn dễ bị thiếu máu
- Vitamin tổng hợp
- Vitamin B12
- Vitamin D
- Chất đạm
Chế độ ăn ít chất xơ có thể được khuyến nghị để ngăn ngừa tắc nghẽn đường ruột. Nó cũng có thể giúp giảm sự xuất hiện thường xuyên của tiêu chảy.
3.3. Thuốc giảm đau
Nếu bạn bắt đầu gặp các triệu chứng bên ngoài đường tiêu hóa, bạn có thể cần thêm thuốc để điều trị các triệu chứng đó.
Bạn nên tránh các loại thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen (Advil, Motrin), vì những thuốc này có thể làm cho bệnh Crohn nặng hơn. Thay vào đó, hãy hỏi bác sĩ xem bạn có thể dùng acetaminophen (Tylenol) một cách an toàn hay không.
3.4. Phẫu thuật
Mặc dù điều trị nhất quán, bạn có thể cần phẫu thuật nếu các triệu chứng của bạn trở nên đe dọa tính mạng. Theo Crohn’s & Colitis Foundation, khoảng 67 đến 75% tất cả những người bị Crohn cuối cùng sẽ cần phẫu thuật.
Phẫu thuật không thể chữa khỏi bệnh, nhưng nó có thể giúp sửa chữa các mô bị tổn thương nghiêm trọng và loại bỏ tắc nghẽn.
4. Ung thư ruột kết và các biến chứng khác
Các giai đoạn nặng của bệnh Crohn có thể khiến bạn có nguy cơ bị ung thư ruột kết.
Tình trạng viêm liên tục và tổn thương mô liên quan cũng có thể dẫn đến các biến chứng khác, chẳng hạn như:
- Lỗ rò hoặc đường hầm bất thường giữa hai cơ quan
- Tắc ruột
- Nứt hậu môn hoặc vết rách nhỏ ở niêm mạc hậu môn
- Vết loét đường tiêu hóa
- Suy dinh dưỡng
- Mất nước
- Loãng xương
- Viêm gan
- Bệnh túi mật
- Nhiễm trùng thường xuyên do dùng thuốc ức chế miễn dịch
5. Các yếu tố nguy cơ của bệnh Crohn
Bạn có nguy cơ mắc bệnh Crohn cao hơn nếu bạn:
- Có thành viên gia đình mắc bệnh Crohn
- Có tiền sử gia đình mắc các bệnh tự miễn dịch, ngay cả những người không mắc bệnh Crohn
- Hút thuốc lá
- Béo phì
- Ăn một chế độ ăn nhiều chất béo
- Sống trong một khu đô thị hoặc khu công nghiệp
Kết luận
Bệnh Crohn không được điều trị có thể dẫn đến các biến chứng khác của đường tiêu hóa, một số biến chứng có thể trở thành vĩnh viễn. Mặc dù không có cách chữa khỏi bệnh Crohn, nhưng thuốc và thay đổi lối sống có thể giúp kiểm soát tình trạng bệnh. Đây là lý do tại sao việc xác định bệnh ở giai đoạn sớm rất quan trọng.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Bài viết tham khảo nguồn: About Crohn’s disease and ulcerative colitis [Fact sheet], Crohn disease. (2020), Lichtenstein GR, et al. (2018). ACG Clinical Guideline: Management of Crohn's disease in adults.
