Phẫu thuật nội soi điều trị tổn thương phức hợp sụn sợi và thoái hoá khớp cổ tay

Bài viết của ThS.BS Trần Quyết - Bác sĩ Ngoại khoa phẫu thuật chi trên - Trung tâm Chấn thương chỉnh hình & Y học thể thao - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

TFCC- Phức hợp sụn sợi tam giác ( Triangular Fibrocartilage complex) là một cấu trúc quan trọng nằm giữa đầu dưới xương trụ, xương nguyệt và xương tháp, có chức năng giữ vững và chịu lực cho cổ tay. Tổn thương TFCC là một nguyên nhân gây đau cổ tay, tổn thương này cũng không dễ chẩn đoán và điều trị.

Có 2 nhóm nguyên nhân gây nên tổn thương TFCC. Nguyên nhân chấn thương trực tiếp hoặc gián tiếp vào cổ tay do chơi thể thao đặc biệt là bóng bàn, quần vợt golf, tai nạn giao thông. Nguyên nhân thứ 2 là nguyên nhân do thoái hóa với sự tăng lên của độ tuổi với sự giảm chất lượng dây chằng, khả năng sửa chữa kém, ngoài ra các tình trạng viêm khớp như viêm khớp dạng thấp và bệnh gout cũng có thể làm tổn thương cổ tay theo thời gian.

Thoái hoá khớp cổ tay là tình trạng hư hỏng phần sụn khớp cổ tay và tổn thương xương dưới sụn, tình trạng này kéo dài sẽ khiến khớp cổ tay bị hạn chế chức năng vận động, đau nhức kéo dài cùng nguy cơ gãy xương. Nguyên nhân gây thoái hoá khớp cổ tay có thể do tuổi già, chấn thương, tiền sử mắc bệnh xương khớp hoặc những người có tần suất sử dụng cổ tay nhiều như nội trợ...

Với tổn thương TFCC người bệnh thường đến khám vì đau nhiều phía bờ trụ cổ tay, đau tăng khi vận động cầm nắm, hạn chế vận động cổ tay, đặc biệt là động tác sấp ngửa, đặc biệt khi nghiêng và xoay cổ tay có thể thấy tiếng kêu hoặc cảm giác kẹt khớp. Các test chẩn đoán như: test ép TFCC, Grind test, Piano Key test,...Trên phim chụp X-quang và MRI (cộng hưởng từ) có thể quan sát thấy hình ảnh tổn thương TFCC, nhiều trường hợp khó có thể tiêm thuốc cản quang vào khớp để chẩn đoán.

Với trường hợp thoái hoá khớp cổ tay người bệnh đến khám với triệu chứng đau nhiều cổ tay khi vận động và giảm khi nghỉ ngơi, các động tác cầm nắm yếu hơn, khó khăn khi sinh hoạt. Để khẳng định chẩn đoán Bác sĩ sẽ cho người bệnh chụp X- quang là phim đầu tay, có thể cần chụp thêm MRI hoặc CT scanner khớp cổ tay để xem mức độ tổn thương.

Phân loại tổn thương TFCC theo Palmer

Tuyp I (Chấn thương):

• Ia: Tổn thương đĩa sụn trung tâm.
• Ib: Bong điểm bám dây chằng vào xương trụ (có hoặc không gãy mỏm trâm trụ)
• Ic: Bong điểm bám dây chằng vào xương thuyền hoặc xương tháp
• Id: Bong điểm bám ở khuyết trụ đầu dưới xương quay ( có thể gãy khuyết trụ xương quay)

Tuyp II (Thoái hóa):

• IIa: Mài mòn TFCC
• IIb: Mài mòn TFCC với nhuyễn sụn xương nguyệt và/ hoặc xương trụ
• IIc: Rách TFCC với nhuyễn sụn xương nguyệt và hoặc xương trụ.
• IId: IIc + rách dây chằng nguyệt tháp.
• IIe: IId + viêm khớp quay trụ dưới, trụ- tụ cốt cổ tay.

Chỉ định phẫu thuật hay bảo tổn phụ thuộc vào mức độ bệnh theo phân loại của palmer.

1. Điều trị bảo tồn: biểu hiện lâm sàng mức độ nhẹ, không có trật khớp quay trụ dưới, tổn thương loại 1A, 1C hoặc 2A, 2B, 2C theo palmer. bột cẳng bàn tay 4-6 tuần, kèm theo dùng thuốc chống viêm, giảm đau, tiêm corticoid, vật lý trị liệu.
2. Chỉ định phẫu thuật với tổn thương TFCC khi bảo tồn thất bại, mất vững khớp quay trụ dưới hoặc tổn thương loại 1B, 2D, 2E theo palmer. Phẫu thuật có thể mổ mở hoặc nội soi. Ngày nay với sự phát triển của Y học, tổn thương TFCC có thể thực hiện tốt bằng phẫu thuật nội soi mang lại hiệu quả cao. Các phương pháp phẫu thuật bao gồm cắt lọc, khâu lại vùng dây chằng rách, tái tạo dây chằng quay trụ dưới, làm ngắn xương trụ hoặc bất động khớp quay trụ dưới, lựa chọn phương pháp nào phụ thuộc vào thời gian và mức độ tổn thương của TFCC.
3. Chỉ định phẫu thuật với thoái hoá khớp cổ tay khi điều trị nội khoa bằng các biện pháp không mang lại hiệu quả hoặc bệnh tiến triển nặng gây ra biến chứng như cứng khớp hoặc biến dạng khớp cổ tay ảnh hưởng nặng nề đến chức năng. Với những trường hợp khớp cổ tay chưa bị dính khớp quá nặng thì có thể can thiệp nội soi loại bỏ các tổ chức thoái hoá, làm sạch các mảnh sụn bong giúp cải thiện vận động.

Phẫu thuật viên sẽ rạch nhỏ da ngoài khớp cổ tay, đưa dụng cụ nội soi vào trong khớp cổ tay. Kiểm tra, đánh giá tổn thương TFCC và sẽ đưa ra phương án phẫu thuật có thể là cắt bỏ tổ chức tổn thương, khâu phục hồi lại điểm bám, tái tạo lại dây chằng và loại bỏ các tổ chức thoái hoá.

Ngày nay với sự phát triển của y học, tổn thương TFCC có thể thực hiện tốt bằng phẫu thuật nội soi mang lại hiệu quả cao, đường mổ bé, ít biến chứng, phục hồi sau mổ nhanh chỉ 4-6 tuần, với mổ mở là 3 tháng. Các trường hợp thoái hoá khớp cổ tay có thể áp dụng nội soi giúp giảm triệu chứng đau và cải thiện chức năng cổ tay nhanh chóng.

Hiện tại bệnh viện Vinmec đang triển triển khai phẫu thuật nội soi điều trị tổn thương TFCC với đầy đủ dụng cụ nội soi dành riêng cho nội soi khớp cổ bàn tay. Chúng tôi cũng là cơ sở duy nhất tại miền bắc triển khai kỹ thuật này. Với đội ngũ chuyên gia về phẫu thuật vùng cổ bàn tay và phục hồi chức năng sẽ giúp việc đánh giá và điều trị tổn thương cũng như phục hồi sau mổ tốt hơn.