Các bài tập cho người thay khớp gối

Phẫu thuật thay khớp gối được sử dụng khi khớp gối bị tổn thương làm ảnh hưởng tới khả năng vận động, đi lại của bệnh nhân, song việc điều trị bằng các phương pháp nội khoa không đem lại hiệu quả. Vậy thay khớp gối rồi có được tập thể dục không? Bài tập cho người thay khớp gối gồm những những bài tập nào?

Ngày nay, thay khớp gối là một phương pháp điều trị hiện đại được chỉ định trong một số bệnh lý khớp gối làm biến dạng và ảnh hưởng đến khả năng đi lại, sinh hoạt, hoặc các bệnh nhân không đáp ứng với biện pháp điều trị nội khoa. Tuy nhiên, sau đó bệnh nhân cần thực hiện các bài tập cho người thay khớp gối dưới sự hướng dẫn của bác sĩ để phục hồi khả năng vận động của khớp.

Nguyên tắc phục hồi chức năng và điều trị sau phẫu thuật thay khớp gối:

• Tăng cường tầm vận động khớp.
• Tập đứng, tập đi bộ.
• Tăng cường sức mạnh dẻo dai của cơ.
• Phục hồi chức năng được áp dụng sớm sau phẫu thuật thay khớp gối để lấy lại chức năng vận động của khớp gối.

Thường khoảng 3 - 6 tuần phục hồi chức năng sau phẫu thuật thay khớp gối, bệnh nhân có thể trở lại với hầu hết các hoạt động thường ngày, bao gồm cả tập thể dục. Tuy nhiên, bạn cần lưu ý, nếu trong quá trình thực hiện các bài tập thể dục sau khi thay khớp gối mà bạn cảm thấy đau, cần dừng lại ngay. Tốt nhất là nên tham khảo thêm ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để được hướng dẫn cụ thể, phù hợp với tình trạng sức khỏe.

2.1. Các bài tập cho người thay khớp gối trong 1 đến 2 tuần sau mổ

Mục đích của các bài tập cho người thay khớp gối trong giai đoạn từ 1 - 2 tuần sau mổ đó là:

• Kiểm soát phù nề, giảm đau.
• Duy trì duỗi gối 0o và gấp 100o.
• Duy trì sức mạnh của cơ.
• Di chuyển được với dụng cụ trợ giúp như là nạng, gậy, khung tập đi.
• Duy trì bài tập tại nhà.

Các bài tập cụ thể như sau:

• Ngày thứ 1 sau phẫu thuật thay khớp gối:
  • Chườm lạnh khớp gối với thời lượng 15 phút/lần, ít nhất 3 lần/ngày. Nếu cảm thấy cần thiết bạn có thể chườm nhiều hơn.
  • Các bài tập trên giường gồm có: Tập co cơ tĩnh, bạn nằm ngửa với chân duỗi thẳng, co cơ tĩnh chân được phẫu thuật, co 5 giây nghỉ 5 giây, tập 10 lần /ngày.
  • Các bài tập khác gồm có: Tập vận động khớp cổ chân và tập trượt gót chân.
  • Tập ngồi dậy, tập thay đổi vị trí trên giường.
  • Vận động chủ động khớp gối từ 0o đến 70o.
  • Có thể sử dụng máy tập CPM từ 0o đến 100o, với thời gian ít nhất 4 giờ/ngày.
• Ngày thứ 2 sau phẫu thuật:
  • Tiếp tục các bài tập ở trên.
  • Bài tập độc lập trên giường với tần suất 5 lần/ngày.
  • Tập vận động khớp cổ chân.
  • Tập gập, duỗi, dạng, khép khớp háng chủ động hoặc chủ động có trợ giúp.
  • Tập ngồi trên ghế 30 phút, 2 lần/ngày.
  • Tập di chuyển vào buồng tắm, nhà vệ sinh với người trợ giúp.
  • Vận động chủ động khớp gối từ 10o đến 80o.
• Ngày thứ 3 tới ngày thứ 5 sau phẫu thuật thay khớp gối:
  • Tiếp tục các bài tập ở trên.
  • Tập các bài tập khớp gối: Tập duỗi khớp gối hoàn toàn, mỗi ngày cần tập gấp khớp gối chủ động thêm 10o, đến ngày thứ 5 tầm vận động của khớp gối nên đạt được 100o.
  • Tập sức mạnh cơ đùi, cơ cẳng chân bằng các bài tập có sức cản.
  • Tập đứng chịu lực trên 2 chân, đứng chịu lực lên từng chân, khi chịu được trọng lực thì bạn nên tập giữ thăng bằng khi đứng. Tập dồn trọng lượng cơ thể lên chân phẫu thuật dần dần.
  • Ở tư thế đứng: Tập các bài tập gấp, duỗi, dạng và khép khớp háng chân phẫu thuật thay khớp gối.
  • Tập đi với nạng, khung tập đi.

2. 2. Các bài tập cho người thay khớp gối từ 2 đến 5 tuần sau phẫu thuật

Mục đích của các bài tập cho người thay khớp gối trong giai đoạn từ 2 - 5 tuần sau phẫu thuật đó là:

• Giảm đau, giảm phù nề.
• Gia tăng tầm vận động của khớp gối từ 0o đến 115o.
• Tăng cường sức mạnh của cơ chân.
• Thực hiện được các hoạt động chức năng hàng ngày.
• Bắt đầu tham gia chương trình luyện tập tại nhà.

Các bài tập cụ thể như sau:

• Duy trì các bài tập trên.
• Tập gấp duỗi khớp gối bằng các bài tập thụ động và chủ động có trợ giúp.
• Mỗi tuần cần tập gấp gối tăng thêm 5o, sau 5 tuần tầm vận động khớp gối cần đạt 0o đến 115o.
• Tập kéo giãn thụ động khớp gối do kỹ thuật viên phục hồi chức năng thực hiện.
• Tăng cường sức mạnh cơ bằng bài tập vận động khớp gối chủ động có sức cản tăng dần.
• Đến tuần thứ 3, bạn cần bắt đầu các bài tập xuống tấn.
• Tập di chuyển trên đệm, bước qua các chướng ngại vật ít nguy hiểm có sử dụng nạng trợ giúp.
• Tập luyện cách di chuyển tại giường, tập sử dụng bồn cầu bệt, nhà tắm, tập đi giày dép.
• Tập đạp xe đạp với thời lượng 15 phút/lần, 2 lần/ngày.

2. 3. Các bài tập cho người thay khớp gối từ 6 đến 8 tuần sau phẫu thuật

• Tiếp tục cải thiện tầm vận động khớp từ 0 đến 115o –120o.
• Gia tăng sức mạnh cơ chân.
• Tập thăng bằng không cần trợ giúp.
• Trở lại các hoạt động hàng ngày.

• Không đứng quá lâu
• Không gập gối quá mức.
• Không lấy chân phẫu thuật để làm chân trụ.
• Ghế ngồi cần đủ cao đàm bảo gối gấp 90o, ghế có tay vịn.
• Tránh để nền nhà tắm ẩm ướt, nên sử dụng thảm chống trượt.
• Quan hệ tình dục có thể bắt đầu sau phẫu thuật 03 tuần.
• Các bài tập thể dục sau khi thay khớp gối có thể tập luyện bao gồm:
  • Đi bộ
  • Đạp xe
  • Bơi
  • Khiêu vũ
  • Đánh golf

Trên đây là các bài tập cho người thay khớp gối, người bệnh có thể tham khảo và áp dụng theo để sức khỏe xương khớp được cải thiện từng ngày. Nếu có thêm bất cứ thắc mắc gì về vấn đề này, bệnh nhân nên liên hệ bác sĩ để có những tư vấn chuyên sâu.