Phẫu thuật nội soi chỉnh vẹo cột sống ngực

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Lê Nghiêm Bảo - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Vẹo cột sống ngực là một bệnh lý xảy ra do sự biến dạng của cột sống ở đoạn ngực. Trong đó, cột sống ở đoạn ngực bị cong về 1 hoặc cả 2 phía thành hình chữ S. Bệnh vẹo cột sống ngực thường xuất hiện từ khi còn nhỏ (khởi phát ở độ tuổi 8 - 10 tuổi) và càng ngày càng phát triển nghiêm trọng hơn cho tới khi cơ thể trưởng thành.

Nguyên nhân gây vẹo cột sống ngực thường là:

• Ngồi sai tư thế khi học tập và làm việc do bàn ghế không đúng quy cách;
• Lao động quá sớm: Mang vác đồ nặng, bế ẵm trẻ nhỏ một bên;
• Tật bẩm sinh của cột sống;
• Thoát vị đĩa đệm cột sống;
• Di chứng của bệnh sốt bại liệt;
• Lao cột sống;
• Bệnh còi xương, suy dinh dưỡng khi còn nhỏ,...

Bệnh vẹo cột sống ngực nếu không được điều trị sớm sẽ gây biến dạng cột sống, xương sườn, mất cân bằng 2 vai, biến dạng thân người,... làm ảnh hưởng tới thẩm mỹ. Không chỉ vậy, vẹo cột sống ngực còn làm giảm khả năng lao động, hạn chế chức năng tim mạch, hô hấp, dạ dày hoặc ảnh hưởng tới khả năng sinh sản của nữ giới. Đồng thời, tình trạng này cũng gây ảnh hưởng tới tâm lý của bệnh nhân, khiến người bệnh chán nản, tự ti,...

Bệnh vẹo cột sống ngực được chẩn đoán dựa trên khám lâm sàng và chụp X-quang cột sống. Để điều trị, với người bị vẹo cột sống ngực nặng trên 40°, bác sĩ sẽ sử dụng phương pháp chỉnh hình cột sống kết hợp với phẫu thuật cột sống và điều trị nguyên nhân nếu có. Một số phương pháp cũng được áp dụng để giảm đau cho bệnh nhân như: Massage tại chỗ, dùng thuốc giảm đau, chiếu đèn hồng ngoại giúp giãn cơ hoặc châm cứu,...

2.1 Chỉ định/chống chỉ định

Chỉ định

• Vẹo cột sống ngực vô căn ở thiếu niên đoạn bản lề ngực thắt lưng hoặc thắt lưng;
• Góc vẹo cột sống 40 - 70°;
• Góc vẹo 35 - 40° nhưng tiến triển nhanh (trên 10° trong vòng 1 năm dù có sử dụng áo chỉnh hình cột sống);
• Góc vẹo mềm dẻo dưới 30°;
• Hàn xương không quá đốt T4 và không quá đốt L1 (phẫu thuật nội soi chỉnh vẹo cột sống).

Chống chỉ định

• Những trường hợp đường cong ngực kép;
• Những trường hợp đường cong ngực cao cứng, tỷ lệ mềm dẻo dưới 50% hoặc góc nắn chỉnh trên 30°;
• Góc gù cột sống ngực trên 40°;
• Mắc các bệnh lý lồng ngực (lao phổi, viêm dính màng phổi, viêm phổi tái phát,...), suy giảm chức năng phổi, đã từng phẫu thuật lồng ngực hoặc vùng sau phúc mạc cùng bên để can thiệp vẹo;
• Thiếu chất xương.

2.2 Chuẩn bị phẫu thuật

• Nhân sự thực hiện: Bác sĩ được đào tạo chuyên sâu về phẫu thuật cột sống, đặc biệt là phẫu thuật chỉnh hình cột sống và nội soi;
• Phương tiện: Máy chụp X-quang, bộ dụng cụ nội soi lấy đĩa đệm, bộ dụng cụ phẫu thuật cột sống, bộ dụng cụ lấy đĩa đệm cột sống, bộ dụng cụ bắt vít qua nội soi, móc, nẹp dọc,...;
• Bệnh nhân: Vệ sinh thụt tháo từ hôm trước, nhịn ăn uống, sử dụng kháng sinh dự phòng, được bác sĩ cung cấp thông tin về mục đích thủ thuật, quy trình thực hiện, tai biến có thể xảy ra,...;
• Hồ sơ bệnh án: Chuẩn bị đầy đủ theo quy định.

2.3 Quy trình phẫu thuật

• Kiểm tra hồ sơ đầy đủ theo quy định của Bộ Y tế;
• Kiểm tra người bệnh: Đúng người, đúng bệnh;
• Cho người bệnh nằm nghiêng về phía đỉnh vẹo, gây mê nội khí quản Carlen;
• Xác định đường cong cột sống để đặt ống nong trocar;
• Rạch da ở các khoang liên sườn tương ứng để vào các đĩa đệm ở đỉnh và xung quanh đỉnh vẹo;
• Cắt bao xơ đĩa đệm mặt bên;
• Lấy đĩa lấy nhân nhầy đĩa đệm;
• Lấy đĩa đệm và các tấm tận;
• Ghép, đặt xương vào khoảng trống đĩa đệm vừa lấy;
• Đặt hệ thống nẹp vít nằm trên các đốt sống ngực đã định hướng;
• Đặt hệ thống nẹp, chỉnh hình cột sống trên hệ thống vít và nẹp;
• Đặt dẫn lưu ngực

2.4 Theo dõi sau phẫu thuật

• Cho bệnh nhân tập thổi bóng để phổi nở ra và dẫn lưu dịch trong khoang màng phổi ra ngoài;
• Rút ống dẫn lưu sau 48 giờ;
• Cho bệnh nhân dùng kháng sinh trong vòng 5 - 7 ngày.

2.5 Tai biến và cách xử trí

• Tổn thương rễ thần kinh, màng cứng: Xử trí bằng cách vá màng cứng;
• Tổn thương động mạch chủ ngực hoặc tĩnh mạch chủ: Xử trí tổn thương theo chỉ định;
• Nhiễm trùng vết mổ: Dùng kháng sinh đường tĩnh mạch theo kháng sinh đồ, thay bông băng truyền dịch, có thể phẫu thuật lại để cắt lọc làm sạch vết thương;
• Máu cục màng phổi: Phẫu thuật nội soi loại bỏ máu cục.

Đối với các bệnh nhân bị vẹo cột sống ngực, việc phát hiện sớm, theo dõi điều trị đúng với phác đồ là rất quan trọng để nâng cao cơ hội chữa trị thành công và giảm tối đa nguy cơ phát sinh những tai biến trong quá trình phẫu thuật.