Các loại thuốc làm giảm cholesterol xấu (LDL) và cách sử dụng

Các loại thuốc làm giảm cholesterol xấu (LDL) đã được phát triển và sử dụng rộng rãi để kiểm soát mức cholesterol LDL trong cơ thể. Cholesterol xấu (LDL) được coi là một trong những nguy cơ hàng đầu gây ra các vấn đề về tim mạch. Tích tụ quá mức cholesterol LDL trong máu có thể gây ra các mạch máu bị tắc nghẽn torng đó gây nguy hiểm nhất là tắc mạch vành.

Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ, chuyên ngành Tim mạch, tại Vinmec Central Park

Statin là nhóm thuốc đầu tiên và phổ biến nhất trong điều trị giảm cholesterol LDL. Đây là loại thuốc làm giảm lượng chất béo trung tính và tăng nhẹ cholesterol "tốt" (HDL). Một số loại statin phổ biến:

• Atorvastatin (Atorvaliq, Lipitor)
• Fluvastatin (Lescol)
• Lovastatin
• Pitavastatin (Livalo)
• Pravastatin (Pravachol)
• Rosuvastatin canxi (Crestor)
• Simvastatin (Zocor)

Các nghiên cứu cho thấy statin làm giảm nguy cơ xảy ra biến chứng tim mạch như đau tim.

Thuốc làm giảm cholesterol xấu như statin cũng có thể đi kèm với một số tác dụng phụ, gây một số vấn đề về:

• Đường ruột, tổn thương gan (hiếm khi) và viêm cơ và tiểu đường tuýp 2.
• Thuốc statin có thể tương tác với các loại thuốc khác mà bệnh nhân sử dụng.
• Một số người có thể bị mất trí nhớ và lú lẫn. Tuy nhiên, các triệu chứng không nghiêm trọng và biến mất trong vòng vài tuần sau khi người bệnh ngừng dùng thuốc.
• Một lưu ý quan trọng: Tránh ăn bưởi và uống nước ép bưởi khi dùng statin.

Loại thuốc này thường được bác sĩ gọi là "chất hấp phụ axit mật". Nhóm thuốc này kết dính với axit mật do gan sản xuất và ngăn chặn hấp thụ ngược vào máu. Axit mật chủ yếu được tạo ra từ cholesterol, do đó những loại thuốc này giúp làm giảm dần lượng cholesterol trong cơ thể. Một số thuốc thường được sử dụng:

• Cholestyramine (Prevalite)
• Colesevelam (WelChol)
• Colestipol (Colestid)

Một loại thuốc khác như ezetimibe (Zetia) làm giảm cholesterol LDL “xấu” bằng cách ngăn chặn sự hấp thụ cholesterol ở ruột non. Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng, người có tiền sử đau tim khi dùng thuốc làm giảm cholesterol xấu kết hợp với statin sẽ giảm nguy cơ mắc các biến chứng tim mạch.

• Đối với thuốc axit mật, tác dụng phụ thường gặp nhất là táo bón, đầy hơi và khó chịu ở dạ dày.
• Đối với ezetimibe, những triệu chứng phổ biến nhất bao gồm đau cơ hoặc đau lưng, tiêu chảy và đau bụng.

Những loại thuốc này thường được sử dụng ở những bệnh nhân không thể kiểm soát cholesterol thông qua lối sống hoặc phương pháp điều trị bằng statin. Thuốc chặn một loại protein có tên PCSK9 để giúp cơ thể loại bỏ LDL khỏi máu dễ dàng hơn.

Nhóm thuốc này chủ yếu được sử dụng ở những người trưởng thành mắc phải tình trạng tăng cholesterol máu có tính gia đình dị hợp tử (HeFH), khiến cho mức cholesterol khó giảm. Ngoài ra, thuốc cũng được áp dụng cho người mắc bệnh tim mạch và cần thuốc mạnh hơn statin. Bệnh nhân sẽ được tiêm thuốc 2 lần trong tuần:

• Alirocumab (Praluent)
• Evolocumab (Repatha)
• Một lựa chọn khác là inclisiran (Leqvio) - PCSK9-siRNA. Thuốc không được sử dụng rộng rãi và được khuyên dùng cho những người bị dị ứng với alirocumab và evolocumab hoặc những người gặp khó khăn khi sử dụng bút tiêm.

• Trong các thử nghiệm lâm sàng, những triệu chứng phổ biến nhất đối với alirocumab là ngứa, sưng, đau hoặc bầm tím nơi tiêm, các triệu chứng cảm lạnh và cúm.
• Đối với evolocumab: cảm lạnh, cúm, đau lưng và phản ứng da ở nơi tiêm.

Niacin - một dạng của vitamin B3, được sử dụng để làm giảm cholesterol LDL và tăng cholesterol HDL (niacin và niacor). Nghiên cứu chưa chỉ ra rằng, việc bổ sung niacin khi dùng statin sẽ làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Tuy nhiên, sử dụng niacin cần thận trọng với các tác dụng phụ như đỏ bừng và ngứa.

Bên cạnh đó, các loại fibrate như Fenofibrate và Gemfibrozil (Lopid) cũng được sử dụng để giảm chất béo trung tính và tăng cholesterol HDL.

Bempedoic (Nexletol) ngăn gan xử lý cholesterol. Thuốc cũng có thể giúp giảm LDL ở những người mắc bệnh tim mạch xơ vữa động mạch (ASCVD).

Tác dụng phụ: Nhiễm trùng đường hô hấp trên, co thắt cơ, dư thừa axit uric trong máu, đau lưng, đau bụng hoặc khó chịu, viêm phế quản, thiếu máu và men gan cao hơn.

Khi dùng thuốc làm giảm cholesterol xấu cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ. Nếu không dùng theo đúng quy định, thuốc có thể không hoạt động như mong đợi. Hãy dùng thuốc vào cùng một thời điểm mỗi ngày. Đặc biệt, bệnh nhân không được tự ý ngừng dùng thuốc hoặc thay đổi liều lượng mà không trao đổi với bác sĩ. Ngoài ra, hãy ghi chú vào lịch mỗi khi bạn uống một liều thuốc và liệt kê mọi thay đổi mà bác sĩ thực hiện đối với thuốc trên lịch của bạn.

Quản lý cholesterol không chỉ dừng lại ở việc sử dụng thuốc làm giảm cholesterol xấu. Một chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn và tuân thủ các hướng dẫn y tế cũng là những phần quan trọng trong việc kiểm soát cholesterol hiệu quả. Luôn trao đổi với bác sĩ để tìm ra phương pháp điều trị phù hợp nhất cho tình trạng sức khỏe của bạn.