Rạn, nứt xương, chấn thương cột sống: Chớ chủ quan

Ngay sau một vụ tai nạn như giao thông, lao động trong công trường, nhà máy... việc đầu tiên là phải cứu được người nạn nhân đây là điều quan trọng tiến hành nhanh và khẩn trương. Nhưng trong lúc vội vã, chúng ta luôn quên và không nghĩ tới rằng những động tác mà không đúng có thể làm cho người nạn nhân bị tăng tổn thương.

Rạn nứt xương chẳng qua là một dạng của gãy xương xảy ra khi một lực tác động lên xương mạnh hơn khả năng chịu đựng của xương. Điều này làm rối loạn cấu trúc và sức mạnh của xương, dẫn đến đau, mất chức năng và đôi khi chảy máu và chấn thương xung quanh vị trí.

Bộ xương của chúng ta được tạo thành từ xương. Xương là một loại mô liên kết, được củng cố bằng canxi và các tế bào xương. Xương có một trung tâm mềm hơn, gọi là tủy, nơi tạo ra các tế bào máu. Các chức năng chính của khung xương là nâng đỡ cơ thể, cho phép vận động và bảo vệ các cơ quan nội tạng của chúng ta. Một số nghiêm trọng hơn những người khác, tùy thuộc vào độ mạnh và hướng của lực, xương cụ thể liên quan, tuổi tác và sức khỏe chung của người đó. Các trường hợp rạn nứt xương phổ biến bao gồm cổ tay, mắt cá chân và hông.

Thuật ngữ chấn thương cột sống đề cập đến tổn thương do chấn thương (ví dụ: Tai nạn xe hơi) hoặc do bệnh tật hoặc thoái hóa (ví dụ: Ung thư). Không có ước tính đáng tin cậy về tỷ lệ hiện mắc toàn cầu, nhưng tỷ lệ mắc toàn cầu ước tính hàng năm là 40 đến 80 trường hợp trên một triệu dân số. Có đến 90% các trường hợp này là do nguyên nhân chấn thương, mặc dù tỷ lệ tổn thương tủy sống không do chấn thương ngày càng tăng.

Các triệu chứng của chấn thương cột sống phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của chấn thương và vị trí của nó trên tủy sống. Các triệu chứng có thể bao gồm mất một phần hoặc hoàn toàn chức năng cảm giác hoặc kiểm soát vận động của cánh tay, chân hoặc cơ thể. Tổn thương tủy sống nghiêm trọng nhất ảnh hưởng đến hệ thống điều chỉnh kiểm soát ruột hoặc bàng quang, hô hấp, nhịp tim và huyết áp. Hầu hết những người bị tổn thương tủy sống đều bị đau mãn tính.

3.1. Nguyên nhân rạn nứt xương

• Các sự cố đau thương như chấn thương thể thao, tai nạn xe cộ và ngã.
• Các tình trạng như loãng xương và một số loại ung thư khiến xương dễ gãy hơn, dễ rạn nứt hơn có nghĩa là ngay cả chấn thương nhỏ và té ngã cũng có thể trở nên nghiêm trọng.

3.2. Nguyên nhân chấn thương cột sống

Hiện nay có rất nhiều tác động, nguyên nhân trực tiếp và gián tiếp gây nên chấn thương cột sống. Kể đến đầu tiên như là tai nạn giao thông, tai nạn trong lao động công trường: Ngã giàn giáo, ngã từ trên cao ngã xuống làm cho các đốt sống bị lún và xẹp.

Chơi các trò chơi thể thao như đạp xe, đua ngựa, đua xe. Tai nạn do chấn thương như bị đạn bắn, bom mìn. Tất cả các nguyên nhân xảy ra làm tổn thương đến các đốt sống bị vỡ, rạn, lệch, lún, bị chèn ép các dây thần kinh, chảy máu, và nặng hơn là bị gãy đôi cột sống dẫn tới đứt ngang tủy sống có thể làm người bệnh tử vong.

4.1. Dấu hiệu của rạn nứt xương

Rạn nứt xương khác với các chấn thương khác đối với khung xương như trật khớp, mặc dù trong một số trường hợp khó có thể phân biệt được chúng. Đôi khi, một người có thể có nhiều hơn một loại chấn thương. Nếu nghi ngờ, hãy xử lý vết thương như thể nó bị gãy xương.Các triệu chứng của rạn nứt xương phụ thuộc vào xương cụ thể và mức độ nghiêm trọng của chấn thương, nhưng có thể bao gồm:

• Đau đớn
• Sưng tấy
• Bầm tím
• Sai lệch
• Không có khả năng sử dụng các chi.

4.2. Dấu hiệu của chấn thương cột sống

Các triệu chứng tổn thương cột sống phụ thuộc vào loại (hoàn toàn hoặc không hoàn toàn) và vị trí của tổn thương. Nhận chăm sóc y tế ngay lập tức nếu bạn nhận thấy bất kỳ vấn đề nào sau đây sau khi bị thương:

• Đau có thể dẫn tới sốc chấn thương.
• Yếu ở tay và chân.
• Giảm cảm giác ở tay và chân.
• Mất kiểm soát bàng quang hoặc ruột.
• Đau dữ dội hoặc áp lực ở cổ hoặc lưng.
• Các cục u bất thường dọc theo cột sống.
• Khó thở.
• Chèn ép các dây thần kinh.

5.1. Xử lý rạn nứt xương

Sau bị chấn thương như tai nạn, ngã... người bệnh cảm thấy rất đau nhức và buốt. Đi lại hoạt động rất khó chịu vùng xương mà bị rạn nứt. Khi có các biểu hiện như vậy thì người bệnh nên đến cơ sở bệnh viện hoặc cơ sở y tế để được khám và xử lý kịp thời tránh gây ra các biến chứng sau này.

Tùy theo mức độ tổn thương thì bác sĩ thăm khám và chỉ định điều trị thích hợp cho từng người bệnh như bó bột, hoặc cố định, nẹp... và giữ bất động kết hợp với dùng thuốc như: Giảm đau, chống viêm phù nề và thực hiện chế độ tập luyện và ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng để chóng hồi phục.

5.2. Xử lý chấn thương cột sống

Bước đầu tiên của xử lý chấn thương cột sống là chúng ta phải biết cách cố định và bất động cho người bị, tránh di lệch chỗ bị tổn thương vì nếu không cố định thì có thể gây thêm tổn thương và nặng là đứt tủy sống.

Cách làm này phải được thực hiện ngay lập tức khi tiếp xúc được với bệnh nhân nghi ngờ bị chấn thương đến cột sống chứ chưa cần có các triệu chứng của chấn thương cột sống.

Không được khiêng, bế, vác bệnh nhân lên vai và cõng trên lưng... những động tác như này chỉ làm tăng mức độ tổn thương tới người bệnh. Hãy gọi trung tâm cấp cứu để vận chuyển người bệnh tới cơ sở y tế gần nhất để cấp cứu và bác sĩ sẽ thăm khám và chẩn đoán hình ảnh và dùng ngay các nghiệm pháp corticoid giảm đau liều cao cho người bệnh.