Chuyển kháng sinh từ đường tiêm sang đường uống và ngược lại

Lựa chọn đường dùng sao cho tối ưu là một khía cạnh quan trọng trong điều trị kháng sinh. Đường uống là lựa chọn ưu tiên hàng đầu cho bệnh nhân để điều trị các trường hợp nhiễm khuẩn. Tuy nhiên trên thực tế bệnh nhân điều trị nội trú thường áp dụng tiêm tĩnh mạch. Vậy làm thế nào để chuyển kháng sinh từ đường tiêm sang đường uống và ngược lại?

Kháng sinh là những chất có nguồn gốc vi sinh vật, được điều chế bằng phương pháp tổng hợp hoặc bán tổng hợp hóa học. Kháng sinh được sử dụng để kìm hãm sự phát triển hoặc tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh. Hai dạng bào chế chủ yếu của kháng sinh đó là dạng đường uống và dạng đường tiêm. Tùy theo tình trạng cụ thể của người bệnh, bác sĩ sẽ xem xét quyết định sử dụng đường dùng kháng sinh phù hợp. Kháng sinh đường uống thường được ưu tiên hơn. Tuy nhiên, trong những trường hợp nhiễm khuẩn nặng hoặc người bệnh không uống được, bác sĩ sẽ chỉ định kháng sinh đường tiêm. Trong quá trình điều trị, bác sĩ sẽ linh hoạt chuyển đổi kháng sinh đường tiêm sang đường uống và ngược lại tùy theo diễn biến của bệnh.

XEM THÊM: Nhận thức đầy đủ về kháng sinh

2.1. Các điều kiện chuyển kháng sinh từ đường tiêm sang đường uống

Một bệnh nhân được chỉ định chuyển kháng sinh từ đường tiêm sang đường uống khi tình trạng bệnh nhân có tiến triển tốt, cải thiện rõ rệt. Cụ thể là:

• Từ ngày thứ 3 trở đi, nhiệt độ cơ thể người bệnh dưới 38 trong ít nhất 24 đến 48h, nhịp thở dưới 20 lần/phút, nhịp tim dưới 90 lần/phút, X-quang ngực tiến triển tốt, công thức máu số lượng bạch cầu giảm về bình thường.
• Bệnh nhân có thể uống được, không bị các vấn đề tiêu hóa như: nôn nhiều, tiêu chảy nặng, rối loạn nuốt tắc nghẽn ống tiêu hóa, tắc ruột...
• Người bệnh không bị các tình trạng mất ý thức như ngất, hôn mê, không kiểm soát được bản thân.
• Người bệnh không mắc một số bệnh nhiễm trùng nặng, đe dọa tính mạng như: viêm nội tâm mạc, viêm màng não, áp xe não, viêm mới tế bào mắt, áp xe sâu,...

Ngoài ra, để chuyển kháng sinh từ đường tiêm sang đường uống, bệnh viện phải có sẵn thuốc kháng sinh đường uống phù hợp. Việc chuyển kháng sinh từ đường tiêm sang đường uống có nhiều ưu điểm như: thuận tiện cho bệnh nhân, giảm chi phí điều trị, giảm nguy cơ nhiễm khuẩn qua vị trí tiêm. Giảm sử dụng kháng sinh đường tĩnh mạch thay bằng đường uống còn giúp hạn chế gia tăng tỷ lệ kháng thuốc.

2.3. Các liệu pháp chuyển đổi kháng sinh từ đường tiêm sang đường uống

Để chuyển kháng sinh từ đường tiêm, có 3 liệu pháp thường được sử dụng bao gồm:

• Liệu pháp tuần tự: Chuyển đổi kháng sinh cùng hoạt chất, cùng liều lượng nhưng khác đường dùng.
• Liệu pháp chuyển đổi: Chuyển đổi kháng sinh trong cùng nhóm, có cùng phổ kháng khuẩn nhưng hoạt chất và đường dùng khác nhau.
• Liệu pháp giảm dần: Chuyển đổi kháng sinh có thể cùng nhóm hoặc khác nhóm. Liều dùng, tần suất dùng và phổ kháng khuẩn của kháng sinh đường tiêm trước đó và kháng sinh đường uống được lựa chọn thay thế có thể không giống nhau.

Việc lựa chọn từng liệu pháp phụ thuộc vào loại kháng sinh và loại thuốc uống tương đương có sẵn.

Bệnh nhân được bác sĩ chỉ định chuyển kháng sinh từ đường uống sang đường tiêm khi tình trạng nhiễm khuẩn không được cải thiện, nồng độ vi khuẩn trong máu cao, khó kiểm soát bằng kháng sinh đường uống. Bác sĩ cũng nhanh chóng chuyển kháng sinh từ đường uống sang đường tiêm nếu xác định người bệnh mắc các nhiễm khuẩn nặng, tiến triển nhanh, đe dọa tính mạng như viêm nội tâm mạc, viêm màng não, viêm màng tim,... Ngoài ra, chuyển kháng sinh từ đường uống sang đường tiêm cũng được thực hiện nếu bệnh nhân bị nôn mửa, tắc ruột,...không thể hấp thu thuốc qua đường tiêu hóa.

Để điều trị thành công nhiễm khuẩn phụ thuộc rất nhiều yếu tố, trong đó có lựa chọn kháng sinh và đường dùng kháng sinh phù hợp. Chuyển kháng sinh từ đường tiêm sang đường uống và ngược lại một cách linh hoạt giúp đảm bảo an toàn, hiệu quả trong điều trị và kinh tế, đồng thời giúp giảm tỷ lệ kháng kháng sinh trong điều trị.

Hiện nay, việc lạm dụng thuốc kháng sinh, sử dụng thuốc kháng sinh bừa bãi đã làm tăng nguy cơ tác dụng phụ và trở thành tình trạng kháng kháng sinh. Vì thế, bệnh nhân nên lựa chọn các cơ sở y tế uy tín, có chuyên môn tốt để điều trị và hướng dẫn sử dụng thuốc kháng sinh hiệu quả nhất.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là địa chỉ thăm khám, điều trị và phòng ngừa các bệnh lý. Khi thực hiện quy trình thăm khám tại Vinmec, Quý khách hàng sẽ được đón tiếp và sử dụng cơ sở vật chất, hệ thống máy móc hiện đại đi kèm với các dịch vụ y tế hoàn hảo dưới sự chỉ dẫn, tư vấn của các bác sĩ giỏi, được đào tạo bài bản ở cả trong và ngoài nước.

Trong trường hợp cần sử dụng thuốc kháng sinh điều trị bệnh, các bác sĩ tại Vinmec sẽ đưa ra phác đồ điều trị, đồng thời tư vấn, hướng dẫn người bệnh sử dụng thuốc hiệu quả, tránh tình trạng lạm dụng, sử dụng kháng sinh bừa bãi gây ra những tác dụng phụ không mong muốn như kháng kháng sinh.

Nguồn tham khảo: ncbi.nlm.nih.gov