Quản lý các triệu chứng của viêm loét đại tràng

Bài viết của Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park

Sống chung với bệnh viêm loét đại tràng trung bình đến nặng có thể là một thách thức lớn với người bệnh. Việc kiểm soát các triệu chứng viêm loét đại tràng thông qua thuốc và thay đổi lối sống có thể giúp cải thiện đáng kể tình trạng bệnh và các đợt bùng phát trong tương lai.

Hiện tại, các phương pháp điều trị bệnh viêm loét đại tràng nhằm kéo dài thời gian thuyên giảm và làm cho các đợt bùng phát trở nên ít nghiêm trọng hơn.

Đối với những người bị viêm loét đại tràng nặng, phẫu thuật chữa khỏi là một phương pháp điều trị khả thi. Bác sĩ sẽ cắt bỏ toàn bộ ruột già (cắt bỏ toàn bộ) để chấm dứt các triệu chứng của bệnh. Quy trình này yêu cầu bác sĩ tạo 1 túi bên ngoài cơ thể để chất thải có thể đổ đi. Túi này có thể gây viêm và có các phản ứng phụ.

Mặc dù phẫu thuật có thể giúp giảm bớt hoặc chấm dứt các triệu chứng viêm loét đại tràng. Tuy nhiên, chúng cũng có tác dụng phụ và các biến chứng lâu dài.

Bệnh viêm loét đại tràng từ trung bình đến nặng có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu và đôi khi gây suy nhược, bao gồm:

• Đi tiêu khẩn cấp;
• Đi tiêu thường xuyên;
• Đau bụng;
• Bệnh tiêu chảy;
• Buồn nôn;
• Phân có máu;
• Mủ trong phân;
• Sốt;
• Tim đập loạn nhịp;
• Thiếu sắt và thiếu máu.

Thuốc có thể làm giảm viêm trong ruột kết và cho phép nó hoạt động bình thường. Điều này có thể giữ cho các triệu chứng viêm loét đại tràng giảm liên tục trong nhiều tháng. Đôi khi yếu tố kích hoạt hoặc 1 yếu tố không xác định khác có thể khiến tình trạng viêm trở lại.

Tránh các tác nhân gây bệnh là cách tốt nhất để ngăn chặn các cơn bùng phát viêm loét đại tràng. Các tác nhân phổ biến nhất bao gồm:

• Căng thẳng;
• Tình huống khó chịu, mệt mỏi;
• Bỏ qua thuốc hoặc dùng sai liều lượng;
• Thuốc chống viêm không steroid (ibuprofen, naproxen);
• Hút thuốc.

Việc tìm ra nguyên nhân gây ra cơn bùng phát bệnh viêm loét đại tràng cũng rất quan trọng để quản lý tình trạng. Nếu được thì người bệnh nên ghi lại nhật ký thực phẩm,những gì đã ăn và nó ảnh hưởng đến cơ thể như thế nào. Điều quan trọng là người bệnh cần phải đến gặp bác sĩ khi bị bùng phát hoặc phát triển các triệu chứng mới. Các cơn bùng phát có thể cho biết rằng đã đến lúc cần dùng thuốc hoặc phẫu thuật mới. Đặc biệt, những thay đổi trong các triệu chứng cũng có thể là kết quả của một biến chứng mới hoặc một vấn đề y tế khác hoàn toàn.

Quá trình điều trị bệnh viêm loét đại tràng tái phát, người bệnh cần lưu ý:

3.1 Về chế độ ăn

Bên cạnh việc làm theo lời khuyên của bác sĩ và dùng thuốc theo quy định, người bệnh cũng có thể thực hiện một số thay đổi trong chế độ ăn uống để giúp kiểm soát các triệu chứng của mình.

Nên:

• Tránh các loại thực phẩm làm trầm trọng thêm đường ruột, chẳng hạn như chất ngọt nhân tạo, thực phẩm béo và đường lactose.
• Hạn chế thức ăn khó tiêu hóa. Điều này bao gồm các loại hạt, bỏng ngô, trái cây và rau sống.
• Giữ chất lỏng ở mức tối thiểu trong và sau khi ăn.
• Ăn các bữa nhỏ hơn, thường xuyên hơn.
• Tránh sử dụng các loại thực phẩm như caffeine, đậu và mận khô vì chúng có thể làm tăng lượng phân.

Mặc dù bạn nên hạn chế hoặc tránh một số loại thực phẩm nhưng vẫn cần đảm bảo rằng bản thân nhận đủ chất dinh dưỡng. Hãy nói chuyện với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có được những kiến thức cần thiết trong khi điều chỉnh chế độ ăn uống để kiểm soát các triệu chứng viêm loét đại tràng.

3.2 Thuốc bổ sung

Thuốc bổ sung giúp ngăn ngừa hoặc điều chỉnh sự thiếu hụt nhưng cũng có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng viêm loét đại tràng và dẫn đến các biến chứng. Do đó cần thận trọng khi sử dụng.

Có một số chất bổ sung có thể giúp bạn kiểm soát các triệu chứng khác nhau của bệnh viêm loét đại tràng. Ví dụ:

• Vitamin C là 1 chất chống oxy hóa giúp thúc đẩy quá trình chữa lành mô. Số lượng cao hơn đã được phát hiện có tác dụng bảo vệ và có thể dẫn đến thời gian thuyên giảm lâu hơn.
• Thiếu máu do thiếu sắt thường gặp ở những người bị viêm loét đại tràng vừa đến nặng do chảy máu trực tràng (máu trong phân). Uống bổ sung sắt có thể là điều cần thiết.
• Axit béo omega-3 được biết là có tác dụng giảm các triệu chứng và có thể ngăn ngừa các cơn bùng phát.
• Axit folic có lợi nếu bạn dùng sulfasalazine, 1 loại thuốc đã được phát hiện làm giảm nồng độ axit folic.
• Probiotics còn được gọi là "vi khuẩn tốt", có thể giúp giảm các triệu chứng và cải thiện sức khỏe đường ruột.

3.3 Tập thể dục

Tập thể dục đã được chứng minh là làm giảm căng thẳng và lo lắng (nguyên nhân phổ biến gây viêm loét đại tràng). Hoạt động thể chất cũng có tác động tích cực đến sức khỏe tổng thể.

Đối với bất kỳ tình trạng mãn tính nào, điều quan trọng là phải hỏi ý kiến ​​bác sĩ trước khi bắt đầu chế độ tập luyện. Bị viêm loét đại tràng từ trung bình đến nặng có thể gây khó chịu, nhưng bạn có thể thực hiện các bước để làm cho tình trạng bệnh bớt khó chịu hơn.

Tài liệu tham khảo

• Mayo Clinic Staff. (2014, September 9). Ulcerative colitis: Symptoms mayoclinic.org/diseases-conditions/ulcerative-colitis/basics/symptoms/con-20043763
• Nutrition tips for inflammatory bowel disease. (2016) ucsfhealth.org/education/nutrition_tips_for_inflammatory_bowel_disease/