Biến chứng của bệnh thương hàn

1.1. Biến chứng tiêu hóa

• Xuất huyết tiêu hoá

+ Gặp khoảng 15% các trường hợp nhưng có tới 25% các bệnh nhân có vi xuất huyết không cần phải truyền máu.

+ Tình trạng nhiễm độc.

+ Thường ruột không thủng nhưng đôi khi chảy nhiều máu gây ra tình trạng sốc.

+ Quá trình xuất huyết thường tự giới hạn, không cần phải phẫu thuật.

+ Thủng ruột:

• Viêm miệng lợi: niêm mạc miệng lợi khô và có những chỗ phỏng rồi loét nhỏ. Ngoài ra có thể gặp loét thực quản và dạ dày.
• Thương hàn đại tràng: ỉa chảy nhiều, phân nặng mùi. Thông thường người bệnh đau nhiều thượng vị và hố chậu trái, bụng chướng và có thể thấy quai đại tràng nổi lên.
• Ngoài ra có thể gặp tình trạng liệt ruột, xuất huyết khoang phúc mạc với triệu chứng viêm phúc mạc và viêm tụy xuất huyết.

1.2. Biến chứng gan mật

Thường gặp tăng nhẹ transaminase nhưng không có triệu chứng.

Viêm túi mật cấp hoặc mạn tính có thể xuất hiện sau sốt thương hàn nhiều tháng đến nhiều năm.

1.3. Biến chứng hệ thần kinh

• Phổ các biến chứng với hệ thần kinh rất rộng. Hay gặp nhất là rối loạn ý thức từ mất định hướng cho đến mê sảng, sững sờ, ngủ gà và hôn mê. Mê sảng thường dai dẳng ngay cả sau khi thân nhiệt đã trở về bình thường.
• Các biến chứng không thường gặp khác là co giật, viêm màng não, viêm não tuỷ, viêm tuỷ cắt ngang, viêm thần kinh sọ và ngoại biên và hội chứng Guillain-Barré.
• Các biểu hiện loạn thần như bệnh cảnh giống tâm thần phân liệt, hưng cảm, trầm cảm và căng trương lực.
• Viêm não:

+ Có thể xuất hiện sớm ngay từ đầu hoặc xuất hiện muộn vào thời kỳ cuối của bệnh.

+ Bệnh nhân xuất hiện rối loạn ý thức, rối loạn thần kinh thực vật, rối loạn thân nhiệt, rối loạn thần kinh dinh dưỡng. Có thể có tổn thương bó tháp hay hệ ngoại tháp, tiểu não.

+ Tiên lượng nặng, bệnh nhân dễ dẫn đến tử vong.

• Viêm màng não thương hàn: hay gặp ở trẻ em hơn người lớn. Bệnh nhân nhức đầu, cứng gáy, có dấu Kernig, giảm phản xạ, sợ ánh sáng.
• Dịch não tuỷ tế bào nói chung bình thường, tăng nhẹ albumin. Ngoài ra, có thể có biểu hiện như một viêm màng não mủ, tìm được vi khuẩn thương hàn trong dịch não tuỷ. Có thể có xuất huyết màng não như một biểu hiện của thương hàn thể xuất huyết.

1.4. Biến chứng tim mạch

• Truỵ tim mạch: là tình trạng đột ngột tụt huyết áp, hạ thân nhiệt, tim đập nhanh, tím tái, chi lạnh, vã mồ hôi và lả đi. Trước đây vẫn cho là biến chứng của việc dùng chloramphenicol diệt vi khuẩn làm sinh ra quá nhiều nội độc tố, nhưng hiện nay biến chứng này ngày càng được mô tả nhiều hơn.
• Viêm cơ tim: gặp ở 1-5% trường hợp biến chứng của thương hàn, có thể không có triệu chứng gì nhưng cũng có thể đau ngực, suy tim ứ máu, loạn nhịp hay sốc tim.
• Viêm động mạch: thường ở giai đoạn lui bệnh. Bệnh nhân đột nhiên sốt trở lại, đau dọc theo động mạch, có cảm giác kiến bò hay chuột rút. Khám thấy chi lạnh đi, màu da nhợt, có thể mất hẳn mạch và hoại thư. Để chẩn đoán, phải thăm dò siêu âm Doppler mạch.
• Viêm tĩnh mạch sâu: có thể xuất hiện sớm hoặc muộn. Dùng các thuốc chống đông phải rất thận trọng vì có nguy cơ xuất huyết.

Viêm màng ngoài tim và viêm nội tâm mạc: hiếm gặp.

1.5. Các biến chứng khác

Các biến chứng phổi, màng phổi:

• Áp xe phổi.
• Viêm màng phổi thanh tơ huyết.

Các biến chứng huyết học: rối loạn đông máu do tiêu thụ (DIVC).

Các biến chứng hiếm gặp:

• Viêm xương: xương chi, cột sống, xương sườn.
• Viêm cầu thận, viêm ống thận.
• Hội chứng tan máu urê huyết cao.

2.1. Biến chứng tiêu hóa

Chăm sóc

• Chườm ấm khi người bệnh đau bụng.
• Nếu người bệnh táo bón không thụt tháo và không uống thuốc tẩy.
• Cho người bệnh ăn chế độ ăn lỏng, mềm.
• Uống nhiều nước.

Theo dõi

• Đau bụng: không dùng thuốc giảm co thắt, giảm đau.
• Quan sát phân: số lượng màu sắc, tính chất.
• Theo dõi tình trạng xuất huyết tiêu hóa (nôn ra máu, đi ngoài phân đen hoặc máu tươi.
• Theo dõi mạch, nhiệt độ huyết áp.
• Theo dõi sắc mặt.
• Theo dõi chỉ số xét nghiệm hemoglobin, hồng cầu, bạch cầu, hematocrit.

2.2. Biến chứng tim mạch

Biến chứng tim mạch: trụy tim mạch, viêm cơ tim, viêm động mạch, viêm tĩnh mạch sâu, viêm màng ngoài tim và viêm nội tâm mạc (hiếm gặp).

• Theo dõi

Mạch, huyết áp, hạ thân nhiệt.

Quan sát tình trạng tím tái, chi lạnh, vã mồ hôi.

Tinh trạng đau ngực, loạn nhịp.

Tình trạng đau dọc theo động mạch (có cảm giác như kiến bò hay chuột rút).

Quan sát da, hoại thư mạch.

Nếu có dấu hiệu bất thường báo ngay bác sĩ để xử trí kịp thời.

2.3. Biến chứng thần kinh

• Chăm sóc

Đặt người bệnh tư thế an toàn tránh ngã.

Đối với người bệnh mê sảng đặt canuyl Mayo tránh cắn phải lưỡi, nằm nghiêng mặt sang bên tránh sặc.

Đặt đường truyền tĩnh mạch ngoại vi.

Phụ giúp bác sĩ chọc dịch não tủy nếu có chỉ định.

Đặt sonde dạ dày cho ăn qua sonde trong trường hợp mê sảng.

• Theo dõi

Ý thức của người bệnh: tỉnh, li bì, lơ mơ, mê sảng.

Đánh giá điểm Glasgow.

2.4. Biến chứng khác

Biến chứng phổi, màng phổi, biến chứng gan mật (gây tăng nhẹ men gan, viêm túi mật cấp hoặc mãn, áp xe phổi, viêm phổi màng thanh tơ huyết).

Hiện nay tại bệnh viện đa khoa quốc tế Vinmec đang thực hiện tiêm vắc xin phòng bệnh thương hàn mang tên Typhim với nhiều ưu điểm

3.1. Tác dụng

Vắc-xin Typhim Vi là vắc-xin được chỉ định để phòng ngừa bệnh thương hàn cho người lớn và trẻ em từ 2 tuổi trở lên. Vắc xin được khuyến cáo sử dụng cho các đối tượng trong vùng dịch hoặc những người đi du lịch đến những nơi có dịch thương hàn đang lưu hành.

3.2. Thành phần

Mỗi liều vắc xin Typhim 0,5ml được đóng sẵn có chứa:

• Polysaccharide của Salmonella typhi chủng Ty2: 25mcg
• Tá dược: Phenol và dung dịch đệm chứa sodium chloride, disodium phosphate dihydrate, sodium dihydrogen phosphate dihydrate.
• Nước pha tiêm.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện đang triển khai dịch vụ tiêm vắc-xin thương hàn loại Typhim Vi 0,5ml của Sanofi - Pháp.

• Trẻ sẽ được các bác sĩ chuyên khoa nhi – vắc-xin thăm khám, sàng lọc đầy đủ các vấn đề về thể trạng và sức khỏe, tư vấn về vắc - xin phòng bệnh và phác đồ tiêm, cách theo dõi và chăm sóc trẻ sau tiêm chủng trước khi ra chỉ định tiêm vắc-xin theo khuyến cáo mới nhất của Bộ Y tế & Tổ chức Y tế thế giới nhằm đảm bảo hiệu quả tốt và an toàn nhất cho trẻ.
• Đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng nhi giàu kinh nghiệm, chuyên nghiệp, hiểu tâm lý trẻ và áp dụng cách giảm đau hiệu quả cho trẻ trong quá trình tiêm chủng.
• 100% trẻ tiêm chủng được theo dõi 30 phút sau tiêm và đánh giá lại sức khỏe trước khi ra về.
• Được theo dõi đa khoa trước, trong và sau tiêm chủng tại Hệ thống y tế Vinmec và luôn có ekip cấp cứu sẵn sàng phối hợp với phòng tiêm chủng xử trí các trường hợp sốc phản vệ, suy hô hấp – ngừng tuần hoàn, đảm bảo xử lý kịp thời, đúng phác đồ khi có sự cố xảy ra.
• Phòng tiêm chủng thoáng mát, có khu chơi, giúp trẻ có cảm giác thoải mái như đang dạo chơi và có tâm lý tốt trước và sau khi tiêm chủng.
• Vắc xin được nhập khẩu và bảo quản tại hệ thống kho lạnh hiện đại, với dây chuyền bảo quản lạnh (Cold chain) đạt tiêu chuẩn GSP, giữ vắc-xin trong điều kiện tốt để đảm bảo chất lượng.
• Bố mẹ sẽ nhận tin nhắn nhắc lịch trước ngày tiêm và thông tin tiêm chủng của bé sẽ được đồng bộ với hệ thống thông tin tiêm chủng Quốc gia.

Những năm tháng đầu đời, sức đề kháng và khả năng miễn dịch của trẻ chưa hoàn thiện nên rất dễ mắc phải các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm tới tính mạng: tiêu chảy, thuỷ đậu, viêm não, ho gà, sởi,...Vì vậy, hãy lên lịch tiêm chủng trọn gói cho bé tại Vinmec để trẻ được phát triển khoẻ mạnh và toàn diện nhất.

Riêng trong tháng 12/2019, Vinmec miễn phí tiêm Vắc-xin Viêm gan B sơ sinh (tiêm ngay sau khi sinh) cho bé khi đăng kí Gói tiêm chủng trọn gói dành cho trẻ từ 0-1 tuổi hoặc từ 0-2 tuổi.