Chụp cộng hưởng từ (MRI) chẩn đoán sớm, chính xác thoái hoá khớp háng

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Bác sĩ Lưu Hồng Hải - Trưởng Khoa Ngoại Tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Thoái hóa khớp háng là bệnh lý xương khớp rất thường gặp ở người lớn tuổi, làm giảm khả năng đi lại cũng như chất lượng cuộc sống. Hiện nay, với ứng dụng chụp cộng hưởng từ (MRI) được xem là phương pháp giúp chẩn đoán sớm các các bệnh về thoái hóa khớp tốt nhất được nhiều chuyên gia hàng đầu về cơ xương khớp tin dùng.

Khớp háng là cấu trúc kết nối giữa đầu trên xương đùi và khung chậu. Do đó, khớp háng đóng vai trò to lớn trong việc chịu đựng sức nặng của thân mình, giữ cơ thể thăng bằng khi đứng yên và cả khi di chuyển.

Khớp háng là một trong những khớp lớn bị thoái hóa theo thời gian rất thường gặp. Đối tượng mắc phải là người trên 60 tuổi, tổng trạng dư cân - béo phì, có tiền căn loãng xương, gãy cổ xương đùi, vỡ ổ cối hoặc trật khớp háng.

Thoái hóa khớp khiến cho người bệnh đau đớn khi đi lại, về lâu dài, cơn đau do thoái hóa khớp sẽ diễn ra liên tục cả ngày lẫn đêm, làm người bệnh hạn chế cử động. Khi di chuyển thì thấy khớp háng kêu lộp cộp, hoạt động xoay khớp, dạng khớp không còn được trơn tru. Từ đó, chất lượng cuộc sống của người bệnh bị thuyên giảm, ở mức độ nặng có thể trở nên tàn phế.

Hiện nay, các thử nghiệm đã chứng minh những can thiệp thay khớp háng chỉ đạt hiệu quả cao khi bệnh được phát hiện lúc giai đoạn sớm và phương tiện hình ảnh học tốt nhất trong chẩn đoán thoái hóa khớp háng và các bệnh lý cơ xương khớp hiện nay là chụp cộng hưởng từ (MRI).

Không chỉ chụp hình thông qua từng lát cắt, chụp cộng hưởng từ MRI còn có khả năng dựng hình nhờ kỹ thuật đồ họa vi tính, tái cấu trúc hệ thống nên giúp đánh giá toàn diện các thành phần giải phẫu của khớp, gồm có đầu – cổ xương đùi, ổ chảo khung chậu, sụn khớp, bao hoạt dịch, dây chằng, gân cơ – cơ bắp và hệ thống thần kinh chi phối, mạch máu nuôi. Mặt khác, không như chụp X- quang hay chụp cắt lớp vi tính, chụp cộng hưởng từ MRI không làm phơi nhiễm tiếp xúc tia xạ nhưng vẫn đánh giá được hình ảnh theo không gian ba chiều.

Nhờ đó, những tổn thương trong thoái hóa khớp được xác định rõ về mức độ, phạm vi và cơ quan lân cận. Đồng thời, nếu bệnh lý thỏa chỉ định phẫu thuật, hình ảnh chụp cộng hưởng từ MRI cũng giúp định hướng tiền phẫu, cách thức tiếp cận ổ khớp, phương pháp bộc lộ diện khớp khỏi các tổ chức phần mềm quanh khớp theo trình tự phẫu thuật mà các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác hoàn toàn không thực hiện được.

Chụp cộng hưởng từ MRI chính là phương tiện quyết định cách thức điều trị trong bệnh lý thoái hóa khớp háng. Nếu bệnh phát hiện ở giai đoạn ban đầu, bệnh nhân có thể điều trị bảo tồn, như giảm đau, giãn cơ, cố định cũng như hạn chế một số tư thế vận động nhất định. Nếu chẩn đoán bệnh ở giai đoạn trễ, bề mặt sụn khớp đã tổn thương nghiêm trọng, chỉ định thay khớp háng nhân tạo nên được cân nhắc và quyết định sớm. Trong các trường hợp muộn màng, bệnh nhân đã phải chịu đau nhức thời gian dài, tình trạng thoái hóa làm biến dạng tư thế, dáng đi, cấu trúc xương bên dưới đã bị ảnh hưởng, việc can thiệp sẽ không còn ý nghĩa gì, điều trị lúc này chỉ là nâng đỡ, giảm đau và bảo tồn.

MRI là phương tiện hình ảnh học không xâm lấn nên nhìn chung không gây tổn hại gì trên cơ thể người bệnh. Tuy nhiên, trước khi tiến hành chụp cộng hưởng từ MRI, cần sàng lọc bệnh nhân không vi phạm các chống chỉ định, cụ thể là:

• Bệnh nhân có thiết bị tim mạch đặt vĩnh viễn trong cơ thể như máy tạo nhịp tim, máy khử rung, van tim nhân tạo... hoặc có mảnh kim loại, vật liệu cấy ghép bằng kim loại trong cơ thể như mảnh đạn, các kẹp mạch máu, máy trợ thính, thiết bị bơm thuốc tự động dưới da...
• Người có hội chứng tâm lý sợ hãi không gian kín.
• Người có thể trạng béo phì nặng, kích thước hoặc trọng lượng cơ thể quá lớn không vừa với lồng chụp.

Người bệnh không cần phải nhịn ăn, được thay trang phục đơn giản, không đem theo bất cứ vật dụng gì trên người và sắp xếp nằm ngay ngắn trên mặt phẳng của máy, từ từ đưa vào lồng chụp.

Trong lúc đó, bệnh nhân được sử dụng tai nghe, vừa giúp giảm tiếng ồn, vừa là phương tiện liên lạc với kỹ thuật viên bên ngoài; đồng thời, giúp bệnh nhân thoải mái tinh thần. Chỉ khi thả lỏng cơ toàn thân mình, các khớp chân được giữ ở tư thế cố định, hình ảnh mới hiện lên được rõ nét, tránh sai lệch làm ảnh hưởng đến việc đọc kết quả của bác sĩ chẩn đoán hình ảnh.

Sau khi đảm bảo chất lượng hình ảnh khớp háng cần thu thập đạt yêu cầu về mặt kỹ thuật, mặt phẳng nằm được đưa ra khỏi lồng chụp và người bệnh có thể ngồi dậy, hoàn toàn sinh hoạt được như bình thường. Tuy nhiên, nên có phòng theo dõi người bệnh trong 15 phút trước khi ra về, để tránh những phản ứng, biểu hiện bất thường và có thể được hỗ trợ, can thiệp kịp thời.

Với mục tiêu chăm sóc sức khỏe tổng quát cho cộng đồng, thăm khám và điều trị đa chuyên khoa, hệ thống Bệnh viện Đa khoa Vinmec Hạ Long đã sớm được trang bị máy chụp MRI siêu dẫn lực từ 3.0 Tesla, được nhận định là hiện đại nhất tỉnh Quảng Ninh. Trong đó, phần mềm phân tích hình ảnh của các bệnh lý khớp, cột sống nói riêng, bệnh lý cơ xương khớp nói chung được cài đặt là phiên bản tối tân nhất, đảm bảo chất lượng hình ảnh và phân tích, đánh giá chính xác.

Ngoài phương tiện máy móc trong chẩn đoán và can thiệp bệnh lý xương khớp cần phải kể đến sự đóng góp vượt trội của các bác sĩ khoa Chẩn đoán hình ảnh tại bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long là BSCKII Khổng Tiến Đạt, Ths Phạm Mạnh Chung và Ths Lê Xuân Thiệp cùng đội ngũ kỹ thuật viên hỗ trợ chuyên nghiệp.

Nhờ vào trình độ nhiều năm trong xử lý, phân tích hình ảnh cũng như kinh nghiệm thực hành khám chữa bệnh, đội ngũ bác sĩ chẩn đoán hình ảnh luôn đưa ra nhận định chính xác nhất, được xem là “trợ thủ” đắc lực với các bác sĩ lâm sàng trong việc đưa ra quyết định.

Chẩn đoán các bệnh lý xương khớp nói chung, thoái hóa khớp háng nói riêng đã trở nên dễ dàng từ khi có sự giúp sức của chụp cộng hưởng từ. Nhờ có công cụ này, hàng loạt bệnh nhân lớn tuổi được chẩn đoán chính xác ngay tại giai đoạn sớm và được tích cực phẫu thuật can thiệp thay khớp.