Viêm gan A ở bà bầu: Những điều cần biết

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Quách Nguyễn Thu Thủy - Trung tâm Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Vi rút viêm gan A chủ yếu lây lan qua đường tiêu hóa do những đồ ăn, thức uống bị nhiễm vi rút viêm gan A. Thức ăn, nước uống, vật dụng, hoặc tay người tiếp xúc với siêu vi A sẽ trở thành nguồn lây nhiễm vi rút. Đối với bà bầu nhiễm virus viêm gan A có thể phòng ngừa được bằng tiêm vắc-xin. Tuy nhiên, nhiễm virus viêm gan A trong tam cá nguyệt thứ hai và thứ ba có nguy cơ đến chuyển dạ sinh non và các biến chứng khác. Tiêm vắc-xin viêm gan A trước khi mang thai là biện pháp rất hiệu quả để phòng ngừa các biến chứng thai kỳ do virus viêm A gây ra như cơn co thắt sớm hoặc ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi.

Viêm gan A là bệnh lý gan nhiễm virus viêm gan A, chủ yếu lây truyền bằng cách tiếp xúc trực tiếp với người bị nhiễm bệnh hoặc gián tiếp bằng cách ăn thức ăn bị ô nhiễm phân, đặc biệt là động vật có vỏ sống và chưa nấu chín. Thời gian ủ bệnh của viêm gan A là từ 15 đến 50 ngày. Ở trạng thái khô ráo, virus có thể tồn tại ít nhất 1 tuần trong điều kiện môi trường xung quanh và nó có thể tồn tại trong nước ngọt hoặc nước mặn trong tối đa 12 tháng.

Viêm gan A gặp ở mọi nơi trên thế giới. Bất cứ người nào chưa có miễn dịch với virus viêm gan A đều có nguy cơ bị nhiễm bệnh virus viêm gan A. Nguy cơ nhiễm khuẩn cao nhất là ở những khu vực có điều kiện vệ sinh môi trường kém. Tình trạng nhiễm virus viêm gan A thường gặp ở các quốc gia có hệ thống vệ sinh kém chất lượng, dẫn đến nguồn cung cấp thực phẩm và nước bị ô nhiễm.

Virus viêm gan A truyền từ mẹ sang thai nhi thường không phổ biến. Tuy nhiên có nhiều báo cáo y tế cho rằng điều này có thể lây truyền dọc, với 2 trường hợp liên quan đến viêm phúc mạc phân su và thủng hồi tràng cần phẫu thuật. Đối với bà bầu nhiễm virus viêm gan A có thể có các biến chứng thai kỳ do virus viêm A gây ra như cơn co thắt sớm hoặc ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi.

1.1 Ảnh hưởng của viêm gan A đối với thai kỳ

Nhiễm virus viêm gan A là nguyên nhân nhất dẫn đến viêm gan siêu vi cấp tính. Ở phụ nữ mang thai, tỷ lệ mắc và kết quả của nhiễm viêm gan A khi mang thai rất ít. Nhìn chung, nhiễm virus viêm gan A khi mang thai không quá nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu tình trạng nhiễm trùng này xảy ra trong thời kỳ tam cá nguyệt thứ hai hoặc thứ ba sẽ dẫn đến các biến chứng như tăng co bóp tử cung sớm, vỡ nhau thai và vỡ ối sớm. Các dấu hiệu nhẹ hơn là sốt và hạ đường huyết.

Thật may mắn là chưa ghi nhận trường hợp nào tử vong do nhiễm viêm gan A ở thời kỳ mang thai. Hầu hết, trẻ sơ sinh có mẹ bị nhiễm virus viêm gan A đều không bị ảnh hưởng và có nồng độ kháng thể và transaminase bình thường. Tuy nhiên, trong những trường hợp hiếm gặp xảy ra nhiễm viêm gan A từ mẹ sang con, nó có thể liên quan đến cổ trướng thai nhi, viêm màng bụng meconium, nhiễm trùng viêm gan A ở trẻ sơ sinh và thủng hồi tràng.

Mặc dù các bà mẹ bị nhiễm viêm gan A có kháng thể chống viêm gan A và viêm gan siêu vi cấp tính trong sữa mẹ, nhưng không có dấu hiệu nào cho thấy việc cho con bú truyền viêm gan A sang cho trẻ. Do đó, các mẹ bầu không nên lo lắng nếu bị viêm gan A trong thời kỳ cho con bú. Đứa trẻ có thể được bảo vệ thông qua việc sử dụng immunoglobulin hoặc vắc-xin bất hoạt.

1.2 Phòng ngừa viêm gan A ở bà bầu

Để giảm nguy cơ mắc bệnh viêm gan A khi mang thai, bà bầu nên chú ý khi đi du lịch là phải duy trì các biện pháp vệ sinh như rửa tay sạch sẽ, ăn thực phẩm không an toàn, tránh uống nước hoặc sử dụng đá viên có độ tinh khiết không rõ và tránh ăn trái cây không có vỏ. Một loại vắc-xin viêm gan A có sẵn và có thể được sử dụng trước khi đi du lịch đến các quốc gia.

Viêm gan A rất khó phát hiện vì thường không có triệu chứng rõ ràng. Vì vậy để chắc chắn, mẹ bầu nên đi khám bác sĩ để kiểm tra tình trạng sức khỏe thường xuyên, để tránh bất kỳ rủi ro nào trong quá trình thai kỳ.

Viêm gan A không có thuốc đặc trị, vì vậy, tiêm vắc-xin là biện pháp duy nhất giúp ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh. Vắc-xin được tiêm trong hai lần tiêm, lần tiêm thứ hai được thực hiện sau 6 đến 12 tháng.

Vắc-xin viêm gan A có sẵn ở dạng đơn trị hoặc kết hợp với vắc-xin viêm gan B. Hiện nay tính an toàn của vắc-xin viêm gan A cho thai nhi vẫn chưa được khẳng định, nhưng do vắc-xin viêm gan A là loại bất hoạt nên về lý thuyết thì nguy cơ thấp ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi. Do đó, các chuyên gia chỉ khuyến cáo tiêm vắc-xin viêm gan A cho bà bầu khi họ có nguy cơ bị nhiễm virus viêm gan A trong thai kỳ như đi du lịch, có sử dụng chất kích thích, nhân viên Y tế, sống tại khu vực có dịch viêm gan A bùng phát nên cần có chỉ định rõ ràng về việc tiêm vắc-xin trong khi mang thai. Do đó, để biết chắc chắn liệu có cần tiêm vắc-xin viêm gan A hay không, sản phụ nên đến các cơ sở Y tế có dịch vụ tiêm vắc-xin viêm gan A và bác sĩ thăm khám kỹ lưỡng. Khoảng 70% cá nhân phát triển mức kháng thể bảo vệ 2 tuần sau liều đầu tiên của vắc-xin. Do đó, nếu vắc-xin được tiêm ngay trước khi đi du lịch, nó có thể đảm bảo bảo vệ đầy đủ, vì thời gian ủ bệnh cho viêm gan A là 15 đến 50 ngày. Mức kháng thể thích hợp sẽ có khả năng tồn tại ít nhất 10 đến 29 năm, nếu không phải là suốt đời, sau khi nhận được liều thứ hai.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đang cung cấp dịch vụ tiêm chủng phòng ngừa viêm gan A và nhiều bệnh lý khác. Vinmec hiện đã nhập vắc-xin viêm gan A Avaxim 80UI 0,5ml sản xuất bởi Sanofi Pasteur (Pháp), được cấp phép bởi Bộ y tế - Cục quản lý Dược vào ngày 10/09/2018, Vắc xin Twinrix phòng viêm gan A + viêm gan B ( của Bỉ) và Havax 0.5ml sản xuất bởi công ty TNHH MTV Vaccin và Sinh phẩm số 1 (Việt Nam). Đây đều là những công ty có kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực nghiên cứu, sản xuất và kinh doanh vắc-xin, sinh phẩm với nhà máy hiện đại đạt chuẩn quốc tế.

Lựa chọn tiêm phòng tại bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có nhiều ưu điểm như:

• Trẻ sẽ được các bác sĩ chuyên khoa nhi - vắc-xin thăm khám, sàng lọc đầy đủ các vấn đề về thể trạng và sức khỏe, tư vấn về vắc-xin phòng bệnh và phác đồ tiêm, cách theo dõi và chăm sóc trẻ sau tiêm chủng trước khi ra chỉ định tiêm vắc-xin theo khuyến cáo mới nhất của Bộ Y tế & Tổ chức Y tế thế giới nhằm đảm bảo hiệu quả tốt nhất và an toàn nhất cho trẻ.
• Đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng giàu kinh nghiệm, chuyên nghiệp, hiểu tâm lý trẻ và áp dụng cách giảm đau hiệu quả cho trẻ trong quá trình tiêm chủng.
• 100% trẻ tiêm chủng được theo dõi 30 phút sau tiêm và đánh giá lại sức khỏe trước khi ra về.
• Được theo dõi đa khoa trước, trong và sau tiêm chủng tại Hệ thống y tế Vinmec và luôn có ekip cấp cứu sẵn sàng phối hợp với phòng tiêm chủng xử trí các trường hợp sốc phản vệ, suy hô hấp – ngừng tuần hoàn, đảm bảo xử lý kịp thời, đúng phác đồ khi có sự cố xảy ra.
• Phòng tiêm chủng thoáng mát, có khu chơi, giúp trẻ có cảm giác thoải mái như đang dạo chơi và có tâm lý tốt trước và sau khi tiêm chủng.
• Vắc-xin được nhập khẩu và bảo quản tại hệ thống kho lạnh hiện đại, với dây chuyền bảo quản lạnh (Cold chain) đạt tiêu chuẩn GSP, giữ vắc-xin trong điều kiện tốt nhất để đảm bảo chất lượng.
• Bố mẹ sẽ nhận tin nhắn nhắc lịch trước ngày tiêm và thông tin tiêm chủng của bé sẽ được đồng bộ với hệ thống thông tin tiêm chủng quốc gia.

Bác sĩ chuyên khoa II Quách Nguyễn Thu Thủy đã có 35 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Nhi khoa. Bác sĩ đã được đào tạo bài bản trong nước và ngoài nước như: Đại học Y Hà Nội, Đại học Lilli, Cộng Hòa Pháp. Trước khi làm việc chính thức tại Đơn nguyên Vắc xin - Trung tâm Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City, bác sĩ Thủy công tác tại Bệnh viện Thanh Nhàn và hợp tác part-time với Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.